ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس: منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
 |
|
چاپ نخست: اسفند ماه 1393 |
|
شابک: 7 ـ 225 ـ ۵۲۶ ـ ۹۶۴ ـ ۹۷۸ |
|
قیمت: 11000 تومان
|
ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس: منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
مؤلف: علی جعفری
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب تخصصی
کد بازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: F4E81FB
منطقۀ خاورمیانه و خلیج فارس، از مهم‌ترین مناطقی است که تمرکز و توجه بازیگران بین‌المللی را به خود جلب کرده است. موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک، ذخایر عظیم نفت و گاز، و قرار گرفتن مهم‌ترین معبر انتقال انرژی به سایر نقاط دنیا در خلیج فارس، از مهم‌ترین عواملی است که به این منطقه اهمیت مضاعفی بخشیده است. نظر به این اهمیت، هرکدام از بازیگران و سازمانهای بین‌المللی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، برای توسعۀ نفوذ و حضور در خاورمیانه و خلیج فارس، به رقابت پرداخته و درصدد دستیابی به منافع و اهداف خاص خود در منطقه هستند. یکی از این سازمانهای مهم فعال در منطقه، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی است. این سازمان که تا فروپاشی شوروی علاقه‌ای به حضور در منطقه نداشت، پس از فروپاشی آن، به‌صورت تدریجی سعی کرد به این منطقه نفوذ کند؛ اما حادثۀ 11 سپتامبر نقطه عطفی در خیزش سریع ناتو به‌سوی منطقه بود و عملاً به آن کمک کرد تا بتواند بحران هویت و کارکرد خود را به نوعی هرچند کوتاه‌مدت برطرف سازد.
نظر به اهمیت حضور ناتو در منطقۀ خاورمیانه و خلیج فارس و پیامدهای این حضور برای امنیت و منافع جمهوری اسلامی ایران، کتاب پیشِ رو با مطالعۀ دقیق اسناد منتشرشده ازسوی ناتو و بررسی برنامه‌ها و طرح‌های این سازمان پیرامون خاورمیانه و با مشورت بسیاری از کارشناسان، استادان و صاحب‌نظران این حوزه، به نگارش درآمده است.
در این راستا، نویسنده در بخش اول با نام «رویکرد ناتو به خاورمیانه و خلیج فارس در بستر امنیت منطقه در نظام بین‌الملل» نگاه تحلیلی دقیقی به نقش و جایگاه خاورمیانه و خلیج فارس در عرصۀ نظام بین‌الملل، سیاست اعضای تأثیرگذار در ناتو در قبال مناطق مذکور، و جایگاه خاورمیانه و خلیج فارس در استراتژی ناتو دارد. این بخش با جمع‌بندی نویسنده از رویکرد ناتو به خاورمیانه و خلیج فارس به پایان می‌رسد.
در بخش دوم با نام «زمینه‌های بسترساز رویکرد فرامنطقه‌ای ناتو؛ تحولات نوین، اقدامات نوین»، فروپاشی شوروی و حادثۀ 11 سپتامبر، به‌عنوان دو رخداد بزرگی که به ایجاد تحول در ناتو کمک شایان نموده‌اند، ازسوی نویسنده بحث و بررسی شده‌اند. بخش سوم با نام «اهداف و سازوکارهای حضور و نفوذ ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس» به علل و اهداف خیزش ناتو به‌سوی منطقه، سازوکارهای این حضور، و رویکرد کشورهای منطقه به راهبردهای ناتو می‌پردازد.
بخش چهارم به‌عنوان آخرین بخش کتاب، «پارادایم‌های نوظهور راهبرد ناتو در خاورمیانه» و ارتباط آن با «منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» را بررسی کرده است. در چهارچوب این بخش، آثار و راهبرد ناتو بر منافع و امنیت ایران در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی تبیین و تحلیل شده است. کتاب با نتیجه‌گیری نویسنده از مباحث مطرح‌شده و ترسیم نقشۀ راهی برای جمهوری اسلامی ایران در تعامل با حضور ناتو در منطقه به پایان می‌رسد.
آنچه در این کتاب آمده، طیف وسیعی از مسائل و ابعاد حضور ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس را دربر می‌گیرد و نویسنده تلاش کرده تا به مهم‌ترین این مسائل بپردازد. بدیهی است دیدگاه مطرح‌شده، آرا و عقاید کارشناسانۀ نویسنده است و الزاماَ دیدگاه مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران به‌حساب نمی‌آید.
این کتاب، دومین تجربۀ همکاری مشترک بین مؤسسۀ ابرار معاصر تهران و دفتر مطالعات وزارت امور خارجه است. مؤسسۀ ابرار معاصر تهران پیش از این با چاپ کتاب «ناتو در قرن 21» و تحقیق و پژوهش‌های فراوان دربارۀ ناتو، بیش از یک دهه است که در این زمینه فعال است و تحولات مربوطه را رصد و تحلیل می‌کند. دفتر مطالعات نیز سابقه‌ای طولانی در تولید ادبیات مرتبط با موضوع کتاب دارد.
نظر به اهمیت حضور ناتو در منطقۀ خاورمیانه و خلیج فارس و پیامدهای این حضور برای امنیت و منافع جمهوری اسلامی ایران، کتاب پیشِ رو با مطالعۀ دقیق اسناد منتشرشده ازسوی ناتو و بررسی برنامه‌ها و طرح‌های این سازمان پیرامون خاورمیانه و با مشورت بسیاری از کارشناسان، استادان و صاحب‌نظران این حوزه، به نگارش درآمده است.
در این راستا، نویسنده در بخش اول با نام «رویکرد ناتو به خاورمیانه و خلیج فارس در بستر امنیت منطقه در نظام بین‌الملل» نگاه تحلیلی دقیقی به نقش و جایگاه خاورمیانه و خلیج فارس در عرصۀ نظام بین‌الملل، سیاست اعضای تأثیرگذار در ناتو در قبال مناطق مذکور، و جایگاه خاورمیانه و خلیج فارس در استراتژی ناتو دارد. این بخش با جمع‌بندی نویسنده از رویکرد ناتو به خاورمیانه و خلیج فارس به پایان می‌رسد.
در بخش دوم با نام «زمینه‌های بسترساز رویکرد فرامنطقه‌ای ناتو؛ تحولات نوین، اقدامات نوین»، فروپاشی شوروی و حادثۀ 11 سپتامبر، به‌عنوان دو رخداد بزرگی که به ایجاد تحول در ناتو کمک شایان نموده‌اند، ازسوی نویسنده بحث و بررسی شده‌اند. بخش سوم با نام «اهداف و سازوکارهای حضور و نفوذ ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس» به علل و اهداف خیزش ناتو به‌سوی منطقه، سازوکارهای این حضور، و رویکرد کشورهای منطقه به راهبردهای ناتو می‌پردازد.
بخش چهارم به‌عنوان آخرین بخش کتاب، «پارادایم‌های نوظهور راهبرد ناتو در خاورمیانه» و ارتباط آن با «منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» را بررسی کرده است. در چهارچوب این بخش، آثار و راهبرد ناتو بر منافع و امنیت ایران در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، سیاسی، و فرهنگی تبیین و تحلیل شده است. کتاب با نتیجه‌گیری نویسنده از مباحث مطرح‌شده و ترسیم نقشۀ راهی برای جمهوری اسلامی ایران در تعامل با حضور ناتو در منطقه به پایان می‌رسد.
آنچه در این کتاب آمده، طیف وسیعی از مسائل و ابعاد حضور ناتو در خاورمیانه و خلیج فارس را دربر می‌گیرد و نویسنده تلاش کرده تا به مهم‌ترین این مسائل بپردازد. بدیهی است دیدگاه مطرح‌شده، آرا و عقاید کارشناسانۀ نویسنده است و الزاماَ دیدگاه مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران به‌حساب نمی‌آید.
این کتاب، دومین تجربۀ همکاری مشترک بین مؤسسۀ ابرار معاصر تهران و دفتر مطالعات وزارت امور خارجه است. مؤسسۀ ابرار معاصر تهران پیش از این با چاپ کتاب «ناتو در قرن 21» و تحقیق و پژوهش‌های فراوان دربارۀ ناتو، بیش از یک دهه است که در این زمینه فعال است و تحولات مربوطه را رصد و تحلیل می‌کند. دفتر مطالعات نیز سابقه‌ای طولانی در تولید ادبیات مرتبط با موضوع کتاب دارد.
نظر شما