عضویت آلمان در شورای امنیت سازمان ملل:

موانع و چشم انداز


انتخاب آلمان  به عنوان عضو غیر رسمی شورای امنیت از ژانویه 2011 را می‌توان موفقیت دیپلماسی آلمان نامید. با توجه به این که چالش‌های پیش روی جامعه جهانی در سال‌های آتی تعداد بیشماری از منازعات و مسائل امنیتی هستند که تا به حال راه‌حلی برای آنها یافت نشده است این سوال مطرح می‌شود که آیا این کشور در حل این مشکلات و روند اصلاحات سازمان ملل نقش مهمی ایفا خواهد کرد و اینکه آلمان با پیروی از چه اهدافی مسئولیت خویش را انجام خواهد داد؟


پس از پایان منازعه شرق و غرب، نه تنها منازعات سنتی بین دولت‌ها ، بلکه منازعات داخل دولت‌ها نیز تهدید علیه صلح جهانی به شمار می‌روند. پس کسب یک جایگاه در بین 15 کرسی شورای امنیت برای اعضای شورا این امکان را فراهم می‌سازد تا در مورد مسائل مربوط به سیاست‌های امنیت جهانی به بحث و گفتگو بپردازند و تدابیر و اقدامات لازم را به عمل آورند که این اقدامات شامل تحریم‌ها و مداخلات نظامی می‌شود؛ به عنوان مثال قطعنامه اخیر 1973 لیبی که آلمان برای اجرای طرح ممنوعیت پرواز بر فراز  لیبی رای ممتنع داد و در عملیات نظامی علیه لیبی شرکت نکرد. وزیر خارجه آلمان با اشاره به اینکه در این قطعنامه علامت‌ها و اقدامات قوی در مورد لیبی ارائه شده است گفت:" در مسئله لیبی راه حل نظامی وجود ندارد و راه‌حل آن سیاسی است."

از این رو این گفته وزیر خارجه آلمان مورد توجه است که :"اتحاد آلمان و بیست سال پس از آن، انتخاب آلمان در شورای امنیت سازمان ملل، دلیلی است برای اعتماد به آلمان و پیش پرداختی برای جلب اعتماد بیشتر. دلیلی برای اعتماد است چون نقش اساسی در سال‌های اخیر در عرصه بین الملل دااشته است، و پیش پرداخت برای اعتماد، چون آلمان از هم اکنون باید مسئولیت بیشتری را قبول کند." عضویت  آلمان در سازمان‌های مهم بین‌المللی نظیر سازمان ملل، ناتو ،صندوق بین‌المللی پول ، اتحادیه اروپا و سازمان همکاری و امنیت اروپا و نقشی که در این سازمان‌ها دارد، اهمیت آن را بیشتر نمایان می‌سازد. آلمان سومین رتبه تامین  بودجه سازمان ملل را به خود اختصاص داده و در صندوق بین‌المللی پول دارای سهم 6 درصدی است. پرداختی آلمان به بودجه 141 میلیاردی اتحادیه اروپا، بالغ بر 6/26 میلیارد یورو است. همچنین ارتش آلمان از مارس 1999 در ماموریت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در کوزوو و در عملیات ایساف در افغانستان شرکت داشته است. همچنین آلمان از اعضای مهم گروه موسوم به 1+5 است که به حل مسئله هسته‌ای ایران می‌پردازد.

فعالیت آلمان در مسائل کوچک و بزرگ بین المللی و عضویت این کشور در شورای امنیت  حکایت از آن دارد که در خط مشی سیاسی آلمان اعتماد به نفس جدیدی به چشم می خورد. اینکه آلمان موقعیت و نفوذ تازه بدست آورده را در خدمت چه اهدافی قرار خواهد داد در سخنان گیدو وستروله وزیر امور خارجه آلمان در مجمع عمومی سازمان در اکتبر تشریح شده است. وستروله از صلح، امنیت، حفاظت از محیط زیست، توسعه، خلع سلاح و جلوگیری از گسترش سلاح‌های اتمی در جهان سخن گفت. همچنین آنگلا مرکل ،صدراعظم آلمان، متعهد شده است که کشورش در طول دوره عضویت در شورای امنیت با جدیت در راه ایجاد اصلاحات در سازمان ملل گام بردارد که کسب کرسی دائم در شورای امنیت در همین راستا می‌باشد.

علیرغم شعارهای آنگلا مرکل و وزیر خارجه آلمان در خصوص اعتماد به نفس و قدرت جدید این کشور در عرصه بین‌الملل نباید فراموش کرد که گرایش آلمان بیشتر به سمت غرب است و این امر بیانگر این می‌باشد  که مادامیکه آلمان در زیر چتر حمایتی آمریکا قرار دارد توانایی لازم برای تحقق کامل  اهداف خویش در شورای امنیت را نخواهد داشت زیرا آمریکا از برخی اهداف آلمان مانند عضویت دائم در شورای امنیت استقبال نخواهد کرد. از طرفی دیگر احتمال مخالفت کشورهایی چون انگلیس و فرانسه که رقبای اروپایی آلمان به شمار می‌آیند در روند حصول برخی اهداف آلمان که منافع آنها را به خطر می اندازد دور از انتظار نیست.

از سوی دیگر، فقدان اراده کافی برای خارج شدن از چتر حمایتی آمریکا باعث شده تا نقش آلمان به عنوان یک قدرت آرام در تحولات بین‌المللی و مسائل آن نظیر نقش میانجی در پرونده هسته‌ای ایران کاهش یابد. در بسیاری از این تحولات مانند پرونده هسته‌ای ایران آمریکا علاقمند به حل مستقیم و بلاواسطه مسئله است و نقش چندانی برای بازیگرانی چون آلمان قائل نمی‌شود با این وجود اگر در تحریم‌ها کشورهای اروپایی همراهی نمی‌کردند تحریم‌ها کمتر اثر می‌گذاشت همانطور که در سال 2003 با رای منفی آلمان  که عضو شورای امنیت بود، آزردگی شدیدی بین آلمان و آمریکا به وجود آمد. چنین مسئله‌ای این بار می‌تواند در اثر تشدید بحران بر سر مسئله هسته‌ای ایران و مجوز عملیات نظامی علیه این کشور اتفاق افتد، زیرا آلمان در تلاش است در کنار تحریم و فشار، گفتگو با ایران را از دست ندهد.