نگاهی به تحریم‌های جدید مجلس نمایندگان آمریکا علیه ایران
نگاهی به تحریم‌های جدید مجلس نمایندگان آمریکا علیه ایران
چهارشنبه 18 آبان 1390
به‌دنبال طرح ادعای آمریکا مبنی‌بر تلاش ایران در ترور سفیر عربستان در واشنگتن، موضع‌گیری‌های تندی توسط سیاست‌گذاران و دولتمردان آمریکایی علیه ایران اتخاذ شده و بسیاری از آنها بر تشدید تحریم‌های ایران تأکید کرده‌اند. بر این اساس یکی از کمیته‌های مجلس نمایندگان آمریکا در ٢ نوامبر (١١ آبان) دو لایحه علیه ایران به تصویب رسانده است. این دو لایحه توسط کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان تهیه شده و بر افزایش تحریم‌های ایران تأکید دارد و دولت آمریکا را وا می دارد تا اقدامات شدیدتری را علیه ایران اتخاذ کند. ازجمله اهداف تشدید تحریم‌ها بازداشتن ایران از دور زدن تحریم‌های آمریکا، افزودن تحریم‌هایی تازه به تحریم‌های پیشتر تصویب‌شده و پر کردن خلأ‌های موجود در تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام شده است.
یکی از لوایح که «قانون کاهش تهدید ایران» نام گرفته است به تحریم بخش انرژی و بانک مرکزی ایران تأکید دارد. طراحان این لایحه ادعا می‌کنند که ارتباط محکمی میان درآمدهای نفتی ایران و توانایی این کشور در حمایت از تروریسم و تولید سلاح‌های کشتارجمعی وجود دارد و بنابراین هر شرکتی که به ایران در بهره‌برداری از بخش انرژی خود کمک کند غیرمستقیم به افزایش تهدید و خطر ایران دامن زده است. در معرفی این طرح تأکید شده که در پانزده سال گذشته تحریم‌های گوناگونی علیه ایران تصویب شد اما همچنان برخی شرکت‌های خارجی به همکاری‌های خود با ایران در صنایع نفت و گاز ادامه دادند و ایران توانست برنامه هسته‌ای خود را پیش ببرد. در این طرح به گزارش جدید رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره شده که حاوی ادعاهایی مبنی‌بر نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران است و نتیجه گرفته شده که تحریم‌های گذشته نتوانسته‌اند مانع برنامه‌های ایران شوند و نیاز به تحریم‌های شدیدتر وجود دارد. در مفاد مطرح‌شده در این لایحه از رئیس‌جمهور آمریکا خواسته شده که هر شرکت یا فردی که با صنایع نفت و گاز ایران در ارتباط باشد و یا به خرید نفت و گاز و یا مشارکت در استخراج و بهره‌برداری بپردازد را مورد تحریم قرار دهد.
همچنین تأکید شده صادرات فراورده‌های نفتی ایران اعم از خام یا پالایش‌شده درصورتی‌که سپاه پاسداران یا شرکت‌های وابسته به آن، در استخراج یا فروش آن به هر نحوی حضور داشته باشند و ارزش محموله حداقل یک میلیون دلار باشد مورد تحریم قرار گیرد. همچنین بر اساس تحریم‌های جدید از این پس افرادی که با صنایع نفت و گاز ایران ارتباط دارند از دریافت ویزای آمریکا محروم خواهند شد. مؤسسه‌های مالی وابسته به دولت‌های ایالتی و محلی در آمریکا نیز می‌توانند سرمایه‌هایشان را از شرکت‌هایی که 20 میلیون دلار در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند، خارج کنند.
یکی دیگر از بخش‌های این لایحه که بیشتر مورد توجه رسانه‌های خبری قرار گرفته است، تحریم بانک مرکزی ایران است. بر اساس قانون پیشنهادی کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان از این پس بانک‌های جهانی که با بانک مرکزی ایران در ارتباط هستند، مورد تحریم آمریکا قرار خواهند گرفت. در این قانون از رئیس‌جمهور آمریکا درخواست می‌شود درصورتی‌که تشخیص دهد بانک مرکزی در توسعه تسلیحات هسته‌ای ایران و حمایت از سپاه نقش داشته، تحریم‌هایی را علیه این بانک اعمال کند.
لایحه دوم که همزمان مورد بررسی نمایندگان قرار گرفت، تشدید اقدامات برای جلوگیری از گسترش و تکثیر سلاح‌های کشتارجمعی توسط ایران، کره شمالی و سوریه را مدنظر دارد. بر اساس این قانون در همکاری آمریکا با هر کشوری که به برنامه‌های هسته‌ای این سه کشور کمک کند یا موشک در اختیار آنان قرار دهد محدودیت‌هایی اعمال خواهد شد. در پیش‌نویس این طرح، از روسیه به‌عنوان یکی از حامیان این کشورها نام برده شده و هشدار داده که همکاری‌های فضایی آمریکا با روسیه قطع خواهد شد و قانون‌گذاران خواهان آن شده‌اند تا دولت آمریکا در طرح‌های مشترک مربوط به ایستگاه بین‌المللی فضایی، به روسیه وجهی پرداخت نکند.
در همین رابطه، پی. جی کراولی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به اینکه آمریکا درنظر ندارد به‌طور نامحدود در چهارچوب گروه 1+5 با ایران مذاکره کند بر تشدید تحریم ایران به‌عنوان یکی از ابعاد استراتژی آمریکا تأکید کرد.
این لوایح بعد از تصویب کمیته امور خارجی، باید به تصویب مجلس نمایندگان و سنای آمریکا برسد و بعد از امضای باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، به‌صورت قانون درخواهد آمد. در صورت تبدیل شدن این لوایح به قانون، دولت اوباما باید در مدت ۳۰ روز به کنگره اعلام کند که آیا بانک مرکزی ایران با برنامه‌های اتمی و نظامی این کشور یا با سپاه پاسداران ایران ارتباط دارد یا خیر و در صورت اثبات این مسئله، آن را تحریم کند.
لازم به‌ذکر است تصویب این لوایح در مجلس نمایندگان نظرات و دیدگاه‌های موافق و مخالفی را مطرح کرده است. موافقان از هر دو حزب آمریکا با اشاره به ادعای طرح ترور سفیر عربستان بر لزوم انجام اقدامات قاطع علیه ایران تأکید کرده و تشدید تحریم‌ها را یکی از مهم‌ترین این اقدامات دانسته‌اند. از طرف دیگر برخی از تحلیلگران از سخنان تندروانه مقام‌های اسرائیلی درباره حمله نظامی به ایران ابراز نگرانی می‌کنند و معتقدند اعمال تحریم‌هایی شدیدتر شاید تلاشی برای تعدیل مواضع اسرائیل باشد.
در کنار نظرات موافق، مخالفانی نیز برای لوایح مجلس نمایندگان وجود دارد. یکی از مهم‌ترین مسائلی که باعث شده مخالفانی برای چنین طرح‌های مطرح شود این است که بر اساس مفاد این لوایح و موارد مشابه به آن که در مجلس سنای آمریکا در حال بررسی است، اختیارات رئیس‌جمهور و دولت آمریکا در برقراری هرگونه ارتباط با مقام‌های ایرانی بسیار محدود می‌شود. بر این اساس هر نوع تماسی با مقام‌ها و دیپلمات‌های ایرانی ممنوع می‌شود و رئیس‌جمهور باید در صورت نیاز به چنین ارتباطی ظرف مدت 15 روز کنگره را قانع سازد که عدم انجام چنین تماسی تهدید غیرعادی را متوجه منافع امنیت ملی آمریکا خواهد کرد. چنین قانونی به عقیده مخالفان ازجمله پل پیلر، تحلیلگر آمریکایی و استاد دانشگاه جورج تاون، مانع پیشبرد هرگونه دیپلماسی میان ایران و آمریکا به‌ویژه در مواقع بحرانی خواهد شد. درحالی‌که در گذشته آمریکا با رقبا و دشمنان خود ارتباطات دیپلماتیک را حفظ کرده بود. ازجمله مقام‌های آمریکایی در بدترین شرایط با مقام‌های اتحاد جماهیر شوروی و چین در دوران جنگ سرد و اوج تقابل دو بلوک در ارتباط بودند تا مانع بروز برخی بحران‌های حاد در عرصه بین‌المللی شوند. همچنین فرید زکریا معتقد است که نباید راه دیپلماسی بسته شود بلکه باید امکان تعاملات دیپلماتیک با ایران افزایش یابد. به گفته زکریا ادامه مذاکرات، توافق برای ایجاد نوعی نظارت بر برنامه هسته‌ای و یافتن منافع مشترک در همکاری در برخی مناطق همچون افغانستان مهم‌ترین اهداف چنین تعاملات دیپلماتیکی محسوب می‌شود.
برخی دیگر از مخالفان نیز به اثرات منفی چنین تحریم‌هایی بر مردم ایران اشاره می‌کنند، ازجمله برخی یادآور می‌شوند که تحریمِ فروش قطعات هواپیماهای مسافربری تاکنون منجر به مرگ صدها نفر شده است.
تحریم بانک مرکزی ایران از دیگر مواردی است که مورد انتقاد قرار گرفته است. در لایحه مجلس نمایندگان تأکید می‌شود اگر رئیس‌جمهور آمریکا به این نتیجه دست یابد که بانک مرکزی ایران به استمرار برنامه موشکی و سلاح‌های کشتارجمعی در ایران کمک کرده است یا از فعالیت‌های سپاه پاسداران حمایت می‌کند باید تمامی بانک‌های خارجی که با بانک مرکزی ایران در ارتباطند را از هرگونه فعالیتی در آمریکا منع کند. به عقیده مخالفان درصورتی‌که رئیس‌جمهور آمریکا چنین تصمیمی اتخاذ کند برای اجرای آن در عمل با مشکلاتی با کشورهایی نظیر چین و روسیه مواجهه می‌شود و از طرف دیگر احتمال دارد تنش موجود به شکل غیرقابل کنترلی افزایش یابد.
به‌نظر می‌رسد ارزیابی هرگونه اقدام احتمالی قانون‌گذاران و سیاستمداران آمریکایی به رویدادهای آینده به‌ویژه انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین قطعنامه کمیته سوم مجمع عمومی پیرامون وضعیت حقوق بشر در ایران مرتبط باشد. فضای حاصله از این دو گزارش، به احتمال زیاد تصویب طرح‌های افراطی علیه جمهوری اسلامی ایران را با آسانی بیشتری روبه‌رو خواهد ساخت.
نظر شما