علی اسمعیلی اردکانی
ارزیابی انتقادی بیست سال سیاست خارجی ایران ۱۴۰۰-۱۳۸۰

ارزیابی انتقادی بیست سال سیاست خارجی ایران ۱۴۰۰-۱۳۸۰

پیشگفتار در یک سنجش مبتنی‌بر تجربه و رصد ادبیات سیاست خارجی به‌طور عام و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به‌طور خاص، یک نکته به آشکاری روشن است که ادبیات این حوزه ناچیز و تاحد زیادی محدود به چند رویکرد خاص است. این گزاره آسیب‌های بسیاری را متوجه حوزه دانشگاهی و ‌سیاست‌گذاری می‌کند زیرا می‌تواند هم دانشگاهیان و هم ‌سیاست‌گذاران را مستعد غرور شناخت کامل ابعاد سیاست خارجی ایران کند. در...

ادامه مطلب

سیاست خارجی و امنیتی چین

سیاست خارجی و امنیتی چین

چین دوباره به عنوان یک قدرت بزرگ به صحنه جهانی بازگشته است. تأکید بر «دوباره» با در نظر گرفتن درک تاریخی و بلندمدت از تاریخ تحولات نظام بین‌الملل است. درکی که نادیده گرفتن آن موجب طرح مباحثی غیر مستند از چگونگی رفتار، استراتژی و سیاست قدرت‌های بزرگ و به‌خصوص بازیگری در این مختصات یعنی چین در صحنه نظام بین‌الملل می‌شود. این بازگشت در تقارن زمانی با تلاش آمریکا برای استمرار شرایط و...

ادامه مطلب

یکجانبه‌گرایی و چندجانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل

یکجانبه‌گرایی و چندجانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل

جلد دوم

پیشگفتار چندجانبه‌گرایی را می‌توان به‌عنوان عمل هماهنگی سیاست‌های ملی در گروه‌های سه یا چند دولت که ازطریق نهادی حاصل می‌شود، تعریف کرد. از پایان جنگ جهانی دوم، چندجانبه‌گرایی به‌طور فزاینده‌ای در سیاست جهانی اهمیت پیدا کرده است و به‌طور خاص در گسترش کنفرانس‌های چندملیتی خود را نشان داده است. در ادبیات روابط بین‌الملل، چندجانبه‌گرایی بیش از آن که به‌عنوان مفهومی که یک برنامه تحقیقاتی...

ادامه مطلب

کتاب آفریقا (4)

کتاب آفریقا (4)

جایگاه آفریقا در راهبرد بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی

به‌همان اندازه که روابط با آفریقا در سطح سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری ایران به یک تصمیم بزرگ نیاز دارد، آفریقاپژوهی در ایران نیز به یک توجه متمرکز دانشگاهی و پژوهشی نیاز دارد. توجه و تمرکز پژوهشی می‌تواند بستر ضروری بخش اول باشد. از این جهت که پیگیری منافع و آغاز روابط مستمر بدون شناخت دقیق آفریقا ممکن نخواهد بود. از این‌رو، کمک به شناخت بهتر آفریقا به سیاست‌گذار و تصمیم‌گیر کمک می‌کند...

ادامه مطلب

چین در آسیا و نظام بین‌الملل

آسیا 10

چین در آسیا و نظام بین‌الملل

از سیاست همسایگی تا حکمرانی در فناوری

مجموعه حاضر با تمرکز بر تحلیل تاثیرگذاری چین به مثابه یک ابرقدرت در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فناوری تدوین شده است. واقعیت این است که به نسبت اهمیت این ابرقدرت در شرایط جهانی امروز و همچنین پیوندهای دیپلماتیک و سیاسی که میان ایران و چین برقرار است، ادبیات قابل توجهی چه به شکل تالیف و چه به شکل ترجمه در کشور وجود ندارد. این در حالی است که برای کمک به درک و فهم بهتر سیاستگذاران و...

ادامه مطلب

جهانِ همچنان غربی؟

جهانِ همچنان غربی؟

یکجانبه‌گرایی، چندجانبه‌گرایی و آینده نظم جهانی

پیشگفتار ویراستاران کتاب برای ترجمه فارسی بسیار خوشحالیم که ترجمه فارسی کتاب گردآوری شده ما توسط مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران و تحت نظارت دقیق دکتر علی اسمعیلی اردکانی منتشر شده است. هنگامی‌که  در حال جمع آوری این مقالات بودیم، قصد داشتیم دیدگاه‌های مختلفی درباره تغییرات رخ داده در نظم جهانی یا حداقل چالش‌های موجود درباره آن را گردآوری و تدوین کنیم. به...

ادامه مطلب

کتاب آفریقا 2

کتاب آفریقا 2

ویژه مطالعات امنیتی، اقتصادی، سیاسی با تاکید بر رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

در تاریخ روابط بین‌الملل همواره مناطق راهبردی و غنی از منابع طبیعی شناسایی‌شده محل توجه و رقابت قدرت‌های بزرگ بوده‌اند. به لحاظ مطالعاتی نیز روابط بین‌الملل به عنوان یک رشته آمریکایی همواره مناسبات بین‌المللی را از منظر قدرتمندترین کشورهای جهان مورد بررسی قرار داده است. قدرت‌های بزرگ، اقدامات استعماری، رویکردهای توسعه و حکمرانی و همچنین رقابت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی...

ادامه مطلب

کتاب آسیا 9

کتاب آسیا 9

ویژه برآورد بازیگران منتخب

پیشگفتار موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، بررسی تحولات و روندهای محیط پیرامونی، منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و ارائه چشم‌انداز کوتاه‌ و بلندمدت در حوزه سیاست خارجی را در دستور کار قرار داده است. امروز سیاست‌های امنیتی و دفاعی ـ اطلاعاتی ایران بیش از هر چیز به ایده و رصد دقیق نیاز دارد تا در رویکردی فعال بتواند محدودیت‌های بیرونی و داخلی ساختاری خود...

ادامه مطلب

روابط بین‌الملل در ایران

روابط بین‌الملل در ایران

از تکثر روایت‌ها تا ضرورت تفکر پارادایمیک

بلوغ دانش روابط بین‌الملل ایران در گرو توجه بیشتر به تفکر و پژوهش در قالب‌های علمی و حفظ تعادل آن با دغدغه، فرهنگ و سنت انسان ایرانی است. باید در کنار بال‌وپر دادن به نبوغ شاعرانگی و طرح و تدوین نظریه‌ها، رویکردها و رهیافت‌های ایرانی و اسلامی برگرفته از سنت‌های دینی و فکری و روشنفکری‌مان، به ابعاد عقلائی و پارادایمی دانش روابط بین‌الملل نیز توجه کنیم. درحال‌حاضر، اما روابط...

ادامه مطلب

تعارض میان «قدرت» و «رهبری» در منازعه 5G و آسمان‌های باز

تعارض میان «قدرت» و «رهبری» در منازعه 5G و آسمان‌های باز

پیش از این و در زمان اولین اقدام آمریکا برای تحریم شرکت هواوی چین و تهدید شرکای اروپایی به مجازات اقتصادی در صورت ادامه همکاری با این شرکت، در یادداشتی(یکجانبه‌گرایی آمریکا و سیاست شناسایی چین) نوشتم که اصل مساله را در تلاش آمریکا برای شناسایی نکردن یکی از ابعاد قدرت چین به عنوان یک ابرقدرت جهانی می‌بینم. در موضوع خروج احتمالی از معاهده «آسمان‌های باز» هم مساله برخلاف آنچه بهانه خروج...

ادامه مطلب

خروج آمریکا از سه گانه  INF ,JCPOA ,OST

خروج آمریکا از سه گانه INF ,JCPOA ,OST

و افزایش آنتروپی در نظام بین‌الملل

بعد از خروج آمریکا از برجام (JCPOA) و پیمان موشک‌های هسته‌ای میانبرد(INF) اکنون نوبت به معاهده آسمان‌های باز(OST) رسیده است. سه نوع توافق بین‌المللی که در ماهیت امنیتی- نظامی بودن با یکدیگر مشترک هستند. توجیه واشینگتن برای خروج از این معاهده به عنوان یک معاهده کلیدی در افزایش شفافیت و اعتماد در روابط فراآتلانتیکی و همچنین مناسبات امنیتی- نظامی روسیه با اروپا و آمریکا، از همان نوع توجیهات پیشین...

ادامه مطلب

شش گام ضروری در نگارش یک یادداشت راهبردی

شش گام ضروری در نگارش یک یادداشت راهبردی

این متن برداشتی آزاد و همراه با تغییراتی اندک از متن پیشنهادی گراهام آلیسون پژوهشگر حوزه مطالعات راهبردی و سیاست خارجی در آمریکا برای نگارش یادداشت راهبردی است که پیش از این در سایت مرکز بلفر دانشگاه هاروارد منتشر شده است. در دوره دوم برگزاری جشنواره تحلیلگر برتر(رهنامه‌نویسی) موسسه ابرار معاصر تهران این متن راهنمای نگارش مشارکت‌کنندگان در جشنواره خواهد بود. بدیهی‌ست این راهنما...

ادامه مطلب

یکجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل

یکجانبه‌گرایی و حقوق بین‌الملل

جلد 1

علی‎رغم آنکه چندجانبه‌گرایی محور یا هسته اصلی نظم بین‎الملل پس از جنگ جهانی بوده است، طی سال‎های اخیر شاهد تهدیداتی علیه نظام بین‎الملل چندجانبه‎گرا ازسوی برخی از بازیگران آن به‌ویژه ایالات متحده هستیم. به عبارتی دیگر در روزهای پایانی دهه دوم قرن بیست‌ویکم اقدامات یکجانبه آمریکا در عرصه جامعه بین‌المللی مورد نقد همه کشورهای جهان از جمله هم‎پیمانان و شرکای استراتژیک خود قرار...

ادامه مطلب

عقل نقاد و جایگاه اروپا در نظم جهانی جدید

عقل نقاد و جایگاه اروپا در نظم جهانی جدید

متغیر دگرگونی نظم و نظام بین‌الملل‌ متغیری بسیار مهم در اتخاذ نوع استراتژی‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی از سوی رهبران آلمان است. پیش از این، فهم از دگرگونی‌های نظام بین‌الملل در اوایل قرن بیست‌ویک و پایدار ندانستن نظام تک قطبی باعث شده بود آلمانی‌ها 1-نسبت به همراهی کامل با آمریکا در موضوعات مختلف بین‌المللی از جمله همکاری در جنگ عراق دچار تردید شوند، 2-بر خلاف تلاش آمریکا برای...

ادامه مطلب

شکار پهپاد و توقیف نفتکش؛

شکار پهپاد و توقیف نفتکش؛

اقدامی تاکتیکی برمبنای یک ضرورت استراتژیک

هدف قرار دادن پهپاد آمریکایی در حریم هوایی ایران در خلیج فارس و توقیف نفتکش بریتانیا در پاسخ به اقدام این کشور در جبل الطارق و درمقابل، واکنش آمریکا و بریتانیا به این موضوع، از زوایای مختلفی تحلیل شده است. مهم‌ترین بحث در این زمینه، ارزیابی دوگانه مثبت و منفیِ واکنش ایران است. در میان عده‌ای از تحلیلگران، هر دو اقدام چیزی جز ادامه اقدامات خصمانه بریتانیا و آمریکا علیه ایران...

ادامه مطلب

یکجانبه‌گرایی آمریکا و سیاست شناسایی چین

یکجانبه‌گرایی آمریکا و سیاست شناسایی چین

سوزان استرنج نظریه‌پرداز اقتصاد سیاسی بین‌المللی در دهه 90 میلادی با رد استدلال مکتب افول‌گرایی، تاکید کرده بود، آمریکا با اتکا به قدرت نرم و همچنین در اختیار داشتن فناوری‌های برتر، همچنان هژمونی و حکمرانی خود بر جهان را حفظ خواهد کرد. اما گویا جز رقابت‌های جدی آمریکا با رقیبانش در زمینه تجاری و ارتقاء سیستم‌های نظامی و فضایی با بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی، تلاش واشنگتن برای...

ادامه مطلب

ایران و چالش‌های امنیتی اتحادیه اروپایی در دوران یکجانبه‌گرایی و ملی گرایی

ایران و چالش‌های امنیتی اتحادیه اروپایی در دوران یکجانبه‌گرایی و ملی گرایی

در حال حاضر اروپا با سه چالش اصلی درگیر است: 1-یکجانبه‌گرایی ایالات متحده و در نتیجه نگرایی از آینده روابط اروپا با شریک استراتژیک خود در ابعاد امنیتی، اقتصادی و سیاسی،2-تهدید ارزش‌ها، هنجارها و دستاوردهای اروپایی از سوی ملت‌ها و دولت‌های این اتحادیه، 3- افزایش تهدیدات امنیتی در خارج نزدیک اتحادیه اروپایی. بدون شک در دو موضوع اول به خصوص در مورد جایگزینی چتر امنیتی اروپا و همچنین حجم...

ادامه مطلب

اجلاس G7؛

اجلاس G7؛

بزنگاه تاریخی درپاسخ به یکجانبه‌گرایی آمریکا

اجلاس جی 7 ژوئن 2018 درحالی در کبک کانادا برگزار شد که در آن یک اتفاق تاریخی افتاد و آن اینکه در این اجلاس توافقی درباره مسائل و دستور کارهای آن صورت نگرفت. در نگاه اول زمینه این اتفاق را می‌توان در نارضایتی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی و شرکای آمریکا درباره تأثیر تحریم‌های جدید این کشور علیه شرکت‌های اروپایی که به‌دنبال تجارت با ایران هستند و همچنین افزایش تعرفه‌های کمرگی از سوی این کشور...

ادامه مطلب

ایران و اروپا؛

ایران و اروپا؛

خیلی نزدیک خیلی دور

با دنبال کردن خط تحلیلی و استدلال‌های اروپایی‌ها از هنگام توافق هسته‌ای تا زمان طرح موضوع خروج و یا برهم خوردن توافق هسته‌ای ایران و پنج به علاوه یک توسط دولت ترامپ، به وضوح می‌توان شاهد چرخش و تغییر گفتمان رسمی اتحادیه اروپایی در قبال آینده برجام و همکاری‌های اقتصادی و امنیتی با ایران بود. رصد دقیق این خطوط استدلالی نشان می‌دهد که علی‌رغم مانور برای کسب پرستیژ برآمده از ایفای...

ادامه مطلب