نشست سران اروپا در بروکسل چه نتایجی درپی داشت؟
در اجلاس دو روزه رهبران اروپا در تاریخ 23 و 24 اکتبر 2014 در بروکسل، موضوعات مهمی مورد بحث و رایزنی قرار گرفت که برخی با توافق و برخی با شکست همراه بود. تغییرات آب‌وهوایی و مسئله انرژی از مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین مباحث رهبران اروپایی به‌شمار می‌رفت؛ به‌طوری‌که بخش قابل توجهی از گفتگوها را نیز به خود اختصاص داد. امری‌که درنهایت به‌عنوان مخرج مشترک سیاست انرژی اتحادیه اروپا و تغییرات آب‌وهوایی مورد توافق قرار گرفت. افزایش کمک‌ها برای مبارزه با بیماری ابولا از دیگر اولویت‌های اتحادیه اروپا بود که پیرامون آن توافق حاصل شد. باوجوداین مسائل اقتصادی قاره سبز و تأمین بودجه اتحادیه از مواردی بود که به اختلاف بیشتر اعضای اتحادیه اروپا دامن زد و نشست مذکور را تحت تأثیر قرار داد؛ اختلافی که به تقابل هرچه بیشتر انگلیس با اتحادیه اروپا منجر شد. بنابراین آنچه در اجلاس بروکسل دیده شد، توافق همراه با تقابل بود.
بعد از نشست پیشین سران اروپا که نتیجه‌ای درخصوص تغییرات آب‌وهوایی به‌دست نیامد، این‌بار مقامات اروپا در نشست بروکسل، برای ایجاد توافق و کسب موقعیت برتر در اجلاس بین‌المللی آب‌وهوایی سال 2015 در پاریس، رایزنی کرده تا اینکه درنهایت بر سر طرح ارائه‌شده ازسوی کمیسیون اروپا توافق کردند. کاهش چهل درصدی کربن موجود در هوا، افزایش ۲۷ درصدی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش سی درصدی استفاده بهینه از انرژی برای سال ۲۰۳۰ هدف طرحی است که اوایل سال 2014 ازسوی کمیسیون اروپا ارائه شده بود.
انجام این توافق درحالی صورت گرفت که پیش از نشست اخیر، به‌دلیل عمق اختلافات، برخی رهبران اروپا نسبت به انجام توافق اطمینان نداشتند؛ حتی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان که کشورش از حامیان این طرح به‌شمار می‌رفت، قبل از نشست اینگونه اعلام کرد که: نمی‌توانم بگویم به نتیجه می‌رسیم. آلمان خواستار کاهش چهل درصدی گاز دی‌اکسیدکربن تا سال ۲۰۳۰ میلادی است. این امر نیاز به کوشش زیادی دارد و بر روی قدرت رقابت ما در سطح بین‌المللی تأثیرگذار خواهد بود. مذاکرات دشواری در پیش است؛ اما فرانسوا اولاند که در سال 2015 میزبان اجلاسی جهانی درخصوص تغییرات اقلیمی است، نظر دیگری داشت. وی گفت: به نظرم درباره آب‌وهوا به توافق می‌رسیم؛ زیرا مسئله مهمی است و در دسامبر ۲۰۱۵ کنفرانسی دراین‌زمینه برگزار خواهیم کرد. اگر توافقی میان کشورهای اروپایی که درباره این موضوع پیشقدم هستند حاصل نشود، چگونه می‌توان چین و آمریکا را متقاعد کرد.
اما به‌رغم آنکه کشورهای شمال اروپا و آلمان موافق این طرح بودند، کشور انگلیس، لهستان و برخی کشورهای شرق اروپا همواره از مهم‌ترین مخالفان طرح آب‌وهوایی پیشنهادی ازسوی کمیسیون اروپا بودند و هزینه‌بر بودن انرژی‌های تجدیدپذیر را مهم‌ترین دلیل مخالفت خود می‌دانستند. دراین‌راستا، لهستان که نود درصد انرژی خود را ازطریق نیروگاه‌های ذغال‌سنگ تأمین می‌کند، به‌دلیل هزینه بالای جایگزینی این نیروگاه‌ها با طرح مذکور مخالفت می‌کرد. همچنین برخی کشورهای شرق اروپا که اکنون متکی به واردات گاز روسیه هستند، پیش از این به‌دلیل نگرانی از وابستگی هرچه بیشتر به گاز روسیه با این طرح مخالفت می‌کردند.
بااین‌حال براساس تازه‌ترین آمار و ارقام که پیش از نشست اقلیمی سازمان ملل متحد در سپتامبر 2014 منتشر شد، از میان چهار بازیگر اصلی آلوده‌کننده جهان، اروپا تنها بازیگری است که میزان تولید دی‌اکسیدکربن خود را کاهش داده است. سه کشور دیگر که بیشترین سهم را در آلایندگی دارند عبارتند از: چین، آمریکا و هند که هر سه کشور در میزان آلودگی رشد داشته‌اند. در اروپا کشورهای اسپانیا، رومانی، یونان، لیتوانی، بلغارستان، و بریتانیا ازجمله کشورهایی بودند که سال گذشته میلادی توانستند میزان تولید دی‌اکسیدکربن خود را کاهش دهند، اما رقم تولید دی‌اکسیدکربن برای آلمان که هفتمین آلوده‌کننده اروپا است، 4‌/‌2 درصد افزایش داشت. براین‌اساس بریتانیا، ایتالیا، و فرانسه از دیگر آلوده‌کنندگان بزرگ اروپایی به‌شمار می‌روند. اکنون با توافق صورت‌گرفته، اتحادیه اروپا ضمن آنکه خود را ملزم به کاهش آلایندگی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌کند، در اجلاس بین‌المللی سال 2015 ـ که قدرت‌های صنعتی از آسیا، آمریکا و سایر نقاط جهان شرکت می‌کنند ـ نیز با اطمینان بیشتری به چانه‌زنی با کشورهایی همچون ایالات متحده آمریکا و چین بر سر رعایت مسائل آب‌وهوایی خواهد پرداخت.
موضوع دیگری که در نشست بروکسل مطرح و درمورد آن تصمیم‌گیری شد، مربوط به بیماری ابولاست. سران اتحادیه اروپا کمک‌های این اتحادیه برای مبارزه با بیماری ابولا را از ششصد میلیون یورو به یک میلیارد یورو افزایش دادند. این تصمیم در روز دوم نشست، به پیشنهاد نخست‌وزیر بریتانیا، گرفته شد. مقامات اتحادیه اروپا همچنین فردی را به‌عنوان نماینده این اتحادیه در کمک‌های بشردوستانه و هماهنگ‌کننده مبارزه با بیماری ابولا معرفی کردند؛ این درحالی است که بسیاری از کشورهای اروپایی همچون انگلیس و فرانسه سیاست‌های سختگیرانه‌ای را نیز درقبال حمل‌ونقل اتخاذ کرده‌اند.
مسئله دیگری که در نشست رهبران اروپا مورد بررسی قرار گرفت، اقتصاد قاره سبز و بودجه اتحادیه اروپا بود که به تقابل جدید انگلیس با این اتحادیه منجر شد. اگرچه ناسازگاری انگلیس با اتحادیه اروپایی مسئله جدیدی نیست، اما دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلیس که پیش از این با طرح مسئله انجام همه‌پرسی در سال 2017 درخصوص عضویت انگلیس در اتحادیه اروپا ـ درصورت پیروزی حزبش در انتخابات سراسری سال 2015 ـ تعارض کشورش با اتحادیه اروپا را بروز داده بود، این‌بار در نشست بروکسل با اعتراض به تصمیم این اتحادیه مبنی‌بر افزایش سهمیه دریافتی این کشور، نقطه دیگری از تعارض کشورش با اتحادیه اروپا را به معرض نمایش گذاشت. وی در حاشیه نشست دو روزه سران اتحادیه اروپا در بروکسل، به‌صراحت اعلام کرد که لندن درخواست اتحادیه اروپا برای پرداخت هزینه اضافی برای تأمین بودجه این اتحادیه را نمی‌پذیرد؛ اظهارنظری که با واکنش رئیس کمیسیون اروپا و رئیس‌جمهور فرانسه مواجه و از کامرون درخواست شد تا از قوانین اتحادیه تبعیت کند.
ماجرا از این قرار است که کمیسیون اتحادیه اروپا به‌تازگی با توجه به شرایط اقتصادی 28 کشور عضو این اتحادیه و اصلاح روش محاسبه بازده اقتصادی آنها، در پرداخت سالیانه شماری از این اعضا تجدیدنظر کرد و در این بین انگلیس با توجه به بهبود اقتصادی در سال‌های گذشته، بیش از سایر کشورهای عضو، مشمول پرداخت اضافی گردید. انگلیس باید هشت میلیارد و ششصد میلیون پوند به بودجه اتحادیه اروپا کمک می‌کرد که با این تصمیم، این رقم به بیش از ده میلیارد پوند خواهد رسید. همچنین براساس تصمیم کمیسیون اتحادیه اروپا، علاوه‌بر کشور انگلیس، کشورهای هلند، ایتالیا، یونان و قبرس نیز باید هزینه اضافه به صندوق بودجه این اتحادیه بپردازند، اما شاید آنچه بیشتر انگلیس را تحریک کرده است اینکه برخلاف انتظار این کشور، از میزان پول پرداختی سالیانه کشورهای فرانسه، آلمان، دانمارک، هلند و اتریش، در چهارچوب تصمیم کمیسیون اتحادیه اروپا به‌شکل قابل ملاحظه‌ای کاسته شده است. مخالفت کامرون با تصمیم مذکور درحالی صورت می‌گیرد که نخست‌وزیر محافظه‌کار انگلیس ازسوی اعضای حزب خود و نیز احزاب رقیب برای گرفتن مواضع محکم‌تر درقبال سیاست‌های اتحادیه اروپا به‌خصوص در ارتباط با مسئله مهاجرت، تحت فشار قرار دارد. باوجوداین، به‌نظر می‌رسد انگلیس تصمیم دارد در راستای سیاست گذشته خود، تقابل با اتحادیه اروپا را تداوم بدهد.
به‌طور کلی رهبران اتحادیه اروپا در اجلاس اکتبر 2014 بروکسل، در سه حوزه مهم رایزنی کردند که هرکدام به فراخور شرایط، به مسیر خاصی منتهی شد. به‌طور مشخص تنها پیرامون مبارزه با بیماری ابولا توافق بدون دردسری حاصل شد. درخصوص تغییرات آب‌وهوایی و بحث انرژی نیز پس از ماه‌ها کشمکش توافقی صورت گرفت که با وجود مخالفت‌های قبلی انگلیس و لهستان و برخی کشورهای شرق اروپا، روند اجرای آن باز هم به دولت‌های ملی این کشورها بستگی دارد. تصمیم‌گیری درخصوص مسائل اقتصادی اتحادیه و بودجه نیز نشان داد که همگرایی در اتحادیه اروپا با مانعی همچون انگلیس مواجه است. به‌نظر می‌رسد آنچه در این نشست مورد غفلت قرار گرفت وضعیت بیکاری و شرایط سخت اقتصادی برخی کشورها در اتحادیه اروپاست که آینده این اتحادیه را در کنار تعارض و تقابل انگلیس با چالش مواجه خواهد کرد.