هنگامی که نتانیاهو به درون چاه افتاد
هنگامی که نتانیاهو به درون چاه افتاد
چهارشنبه 9 اسفند 1391
نتانیاهو در شرایط بغرنجی برای تشکیل دولت دست و پا می‌زند. البته پیشتر نشان داده بود در برابر امواج مخالف، شناگر ماهری است اما این بار به‌خوبی می‌داند وضعیت بیشتر به یک طوفان شباهت دارد تا یک‌سری امواج مزاحم. نتانیاهو با هدف دستیابی به قدرتی بیشتر و اثرگذارتر در دولت و با هدف فایق آمدن بر اختلافات دست و پاگیر در ائتلاف حاکم، برگزاری انتخابات زودهنگام را اعلام کرد و سپس با اویگدور لیبرمن ائتلاف انتخاباتی «لیکود خانۀ ما» را تشکیل داد. این دو انتظار داشتند ائتلاف یادشده با توجه به ضعف احزاب اصلی اپوزیسیون، جایگاه خود در صحنه سیاسی اسرائیل را تقویت کند. اما نتایج نظرسنجی‌های انتخاباتی و سپس نتایج انتخابات، کابوس جریان میانه را برای نتانیاهو به واقعیتی تبدیل کرد که امروز جایگاه وی را در تشکیل دولت تهدید می‌کند. چرا این وضعیت پدید آمد؟
هنگامی که نتایج انتخابات اعلام شد نتانیاهو که تلاش می‌کرد غافلگیری خود را از آرای قابل توجه یش عتید (آینده‌ای هست) پنهان کند، اعلام کرد برای تشکیل دولتی ائتلافی آماده است. او از یاد نبرده بود که احزاب پیروز انتخابات، تعیین و طرح بخش مهمی از شرایط و ویژگی‌های ائتلاف حاکم را حق خود می‌دانند با این حال تلاش می‌کرد همچنان از جایگاه نخست خود (که حتی با ائتلاف با اسرائیل خانۀ ما 11 کرسی تنزل یافته بود) به عنوان ابزاری برای تحمیل شرایط به احزاب اپوزیسیون بهره بگیرد. مخالفانش اما با چند و چون بازی به‌خوبی آشنا بودند. آن‌ها به‌خوبی شکنندگی ائتلاف لیکود خانۀ ما را در برابر هر تلاشی برای سد کردن راه آن در تشکیل دولت می‌دانستند. خانۀ یهودی (حزب راست‌گرای شهرک‌نشینان) به رهبری نفتالی بِنِت و آینده‌ای هست به رهبری یئیر لابید، در شرایطی با هم بر سر فشار بر نتانیاهو با هدف گرفتن حداکثر امتیازات به توافق رسیدند که حزب سوم (کار) به رهبری شِلی یحیموویچ ورود به دولتی ائتلافی به رهبری نتانیاهو را از اساس رد کرد. بدین ترتیب آیندۀ سیاسی نتانیاهو به عنوان نخست‌وزیر به ارادۀ احزاب کوچک‌تری مرتبط شد که اغلب ارادتی به تداوم نخست‌وزیری وی ندارند.
از هنگامی که خانۀ یهودی و آینده‌ای هست به توافق یادشده رسیدند گمانه‌زنی‌ها در مورد احتمال برگزاری انتخابات زودهنگام افزایش یافت. چنانچه نتانیاهو نتواند در محدوده زمانی تعیین شده تا دوم مارس که نهایتاً برای دو هفته قابل تمدید است، دولت تشکیل دهد به لحاظ قانونی یئیر لابید مسئول تشکیل کابینه خواهد شد. امری که احتمال برگزاری انتخابات مجدد را با توجه به ناتوانی احتمالی لابید، افزایش خواهد داد. کابوس دوم نتانیاهو از همین‌جا آغاز می‌شود. نظرسنجی‌های انجام شده حاکی از تنزل بیش از پیش جایگاه ائتلاف لیکود خانۀ ما در صورت برگزاری انتخابات مجدد است. طبق نظرسنجی منتشر شده در روزنامه معاریف، لیکود خانۀ ما، سه کرسی تنزل کرده و تنها 28 کرسی کنست را به‌دست خواهد آورد. در نظرسنجی دیگری که به صورت اینترنتی انجام شده (و در نتیجه احتمالاً درصد خطای آن بالاتر است) و از سوی یدیعوت آحارونوت منتشر شد، حزب آینده‌ای هست با کسب 30 کرسی در جایگاه نخست و لیکود خانۀ ما با تنها 22 کرسی حزب دوم خواهد بود. در چنین شرایطی اساساً باید حضور جریان راست سکولار در جایگاه نخست‌وزیری را تا سال‌ها از نظر دور داشت.
این واقعیت‌ها نشان می‌دهد که نتانیاهو گزینه‌های محدودی پیش‌رو دارد که بنابر یک مثل عربی، شیرین‌ترین‌شان تلخ است. نخست آنکه امتیازاتی که نفتالی بنت و یئیر لابید مطالبه می‌کنند را تأمین کند و به آن‌ها سهم قابل توجهی از قدرت و وزارت‌های اصلی را بدهد. در چنین شرایطی جایگاه نتانیاهو و ائتلاف لیکود خانۀ ما بیش از دولت پیشین وی تضعیف خواهد شد و قدرت مانور آن‌ها در پرونده‌های اصلی به‌شدت کاهش خواهد یافت و در اختیار احزاب کوچک‌تری قرار خواهد گرفت که احتمالاً ائتلاف‌های کنونی خود برای فشار بر نتانیاهو را در درون کابینه نیز ادامه خواهند داد.
گزینه دوم، عدم اعطای امتیازات مورد مطالبه به آینده‌ای هست و خانۀ یهودی و در نتیجه ناتوانی در تشکیل کابینه است. این گزینه به‌ویژه با توجه به اختلافاتی که در درون ائتلاف لیکود خانۀ ما در مورد اعطا یا عدم اعطای امتیازات یادشده بروز کرده تقویت شده است. در این صورت دو گزینه پیش روی لیکود خانۀ ما خواهد بود. نخست آنکه وارد کابینه لابید شود و نقش بازیگر قدرتمند در درون دولت را به عهده بگیرد. این گزینه به نظر غیرمحتمل می‌رسد. گزینه دوم ایجاد سدی در برابر تشکیل کابینه لابید است که در این صورت اجرای انتخابات زودهنگام اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. انتخابات زودهنگام، همچنان که پیشتر بیان شد، با توجه به نظرسنجی‌های منتشر شده، کابوس دیگری برای لیکود خانۀ ما خواهد بود؛ ائتلافی که احتمال می‌رود حتی جایگاه متزلزل فعلی خود به عنوان ائتلاف پیروز را از دست بدهد. وضعیت سیاسی اسرائیل در حال حاضر پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است اما یک نکته کاملاً آشکار است: نتانیاهو در چاهی افتاده است که برای رقبای خود کنده بود. حال باید دید رقبایش با انتخاباتی دیگر او را در درون این چاه دفن خواهند کرد یا خیر. پاسخ این پرسش در سه هفتۀ آینده آشکار خواهد شد.
نظر شما