گریز از موصل، هجرت به رقه
گریز از موصل، هجرت به رقه
یکشنبه 16 آبان 1395
روزهای خوش داعش در عراق تمام شده است. پایگاه‌های این گروه یکی پس از دیگری ازسوی نیروهای عراقی فتح می‌شود. شمار نیروهای فعال داعش در موصل به پایین‌ترین میزان خود طی دو سال اخیر رسیده است. هم‌اکنون تعداد نیروهای مبارزه‌جوی داعش به‌سختی به مرز پنج‌هزار نفر می‌رسد و آمارها از پیوستن اعضای این گروه به خیل عظیم غیرنظامیان جهت خروج از شهر حکایت دارد. موصل پایتخت خودخوانده داعش درمعرض حملات چندگانه نیروهای ارتش، داوطلبان مردمی، پیشمرگ‌های کرد و ائتلاف هوایی ضدداعش قرار دارد. با نگاهی به شمار نیروهای مبارزه‌جو، دورنمای نبرد بهتر روشن می‌شود. درحال‌حاضر، قریب به چهل‌هزار نیرو اعم از کردها، شیعیان و سنی‌ها علیه داعش در موصل درحال نبردند. بی‌گمان با توجه به شمار بالای نیروهای شرکت‌کننده در عملیات و پیوستن پنج‌هزار نیروی جدید به ارتش عراق، احتمال می‌رود در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد آزادسازی موصل از چنگال داعش باشیم. در این شرایط چند سناریو مطرح است: نخست، اینکه داعشی‌ها تا دم جان در برابر نیروهای عراقی مقاومت کنند. دوم، نیروهای داعش درصورت مشاهده خلأ قدرت در دیگر شهرهای عراق، سریعاً به انتقال نیروهای فعال خود پرداخته و پایگاه خود را در شهر دیگری مستقر سازند. سوم اینکه با خروج کامل از عراق، نیروهای خود را در سوریه و لیبی مستقر سازند.
به‌نظر می‌رسد سناریوی آخری محتمل‌تر از سناریوهای دیگر است. نیروهای عراقی با توجه به عزم راسخ و آمادگی بالایشان، امکان پناه گرفتن دوباره داعش در دیگر شهرها را نخواهند داد و ازسوی‌دیگر با ادامه روند پیشروی‌ها موفق به تسخیر شهر خواهند شد. ازاین‌رو، داعشی‌ها راهی جز فرار به دیگر نقاط سرزمینی‌شان ندارند. دراین‌میان، سوریه با توجه به قرابت جعرافیایی، فضای نامساعد امنیتی و سیاسی و همچنین داشتن پایگاه و قلمرو گسترده، گزینه مناسب‌تری برای تداوم حیات است. ازهمین‌رو، هم‌اکنون نگرانی‌ها از گسیل تدریجی نیروهای داعش به سوریه و تشدید درگیری‌ها در این کشور مطرح است.
بی‌گمان تجمیع نیروهای داعش در سوریه، معادله کنونی جنگ را به‌شدت تغییر خواهد داد. سال‌ها درگیری و نبردهای خونین، نیروهای النصره، احرارالشام؛ ارتش آزاد و همچنین ارتش سوریه را تحلیل برده است. ازهمین‌رو، شاهد یک جنگ فرسایشی میان نیروهای اسد با تروریست‌های النصره و احرارالشام در حلب و حومه دمشق هستیم. در چنین شرایطی ورود همه‌جانبه داعش به فضای سرزمینی سوریه، جانی دوباره به درگیری‌های میدانی در سوریه خواهد داد.
این گروه درحال‌حاضر کنترل بخش‌های شرقی سوریه را دراختیار دارد و با به‌کارگیری نیروهای فراری‌اش از موصل از تحرک و توانایی بیشتری برای گسترش قلمرو و نبرد با نیروهای رقیب در سوریه برخوردار خواهد شد. داعش درحال‌حاضر ده‌هزار نیروی فعال در سوریه دارد و با جذب حداقل سه هزار نیرو از مجموع پنج هزار نیروی فعال در عراق، با اطمینان‌خاطر بیشتری به نبرد با نیروهای کرد و ارتش سوریه خواهد رفت. سرکردگان داعش با توجه به ازدست دادن پایگاهشان در عراق دیگر آرامش خیال گذشته را نخواهند داشت و ازهمین‌رو تمام انرژی‌شان را برای کسب جای پایی محکم در سوریه به‌کار خواهند گرفت. از منظری سوریه آخرین امید داعش برای تداوم حیات است و تا آخرین نفس برای حفظ قلمروشان خواهند جنگید.
دراین‌میان ضروری است که جامعه جهانی نگرش و راهبردی دوجانبه در نبرد علیه داعش داشته باشند. رخنه دوباره داعش به سوریه چند پیامد خطرناک برای کشورهای منطقه خواهد داشت. ابتدا اینکه تحرکی دوباره به موج پناهنده‌ها خواهد داد. بی‌گمان با به آشوب کشیده شدن شهرها و نقاط امن، مردمان غیرنظامی جهت رهایی از خطر جنگ به گزینه‌ای غیر از فرار فکر نخواهند کرد. با وجود درگیری‌های تمام‌عیار در سوریه طی پنج سال اخیر، کماکان نوار شمالی سوریه از خطر جنگ مصون است. حال با کشیده شدن درگیری‌ها به این مناطق، جمعیت‌های علوی‌نشین نیز به خیل عظیم پناهندگان خواهد پیوست. در این شرایط فشار جمعیتی مضاعفی کشورهای منطقه ازجمله ترکیه را تحت تأثیر قرار خواهد داد. ازهمین‌رو، قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باید ضمن اجتناب از اتهام‌افکنی و اختلاف، به‌دنبال راه‌حلی پایدار بر حل نهایی بحران باشند. بنا به گزارش‌ها ائتلاف ضدداعش از هفته گذشته عملیاتی را با هدف بیرون کردن داعش از شهر رقه آغاز کرده است. بدون شک اینچنین عملیات‌هایی نه‌تنها منجربه تضعیف داعش نمی‌شود بلکه با ایجاد نارضایتی در میان ساکنان محلی، زمینه را برای جذب بیشتر نیرو در شبکه داعش فراهم می‌سازد. طی دو سال گذشته، ائتلاف ضدداعش بیش از ده‌هزار بمب بر سر داعشی‌ها ریخته است، اما داعش زمانی به زوال نهاد که حاکمیت عراق با کنار گذاشتن اختلافات و بهره‌گیری از نیروهای زمینی مؤثر، توانست عملیات‌های هدفمند و دقیقی را علیه داعش انجام دهد. لازم است در سوریه نیز قدرت‌های منطقه با هماهنگی دولت سوریه، پروژه فتح پایگاه‌های داعش را توأمان با عراق پیگیری کنند.
به‌نظر می‌رسد سناریوی آخری محتمل‌تر از سناریوهای دیگر است. نیروهای عراقی با توجه به عزم راسخ و آمادگی بالایشان، امکان پناه گرفتن دوباره داعش در دیگر شهرها را نخواهند داد و ازسوی‌دیگر با ادامه روند پیشروی‌ها موفق به تسخیر شهر خواهند شد. ازاین‌رو، داعشی‌ها راهی جز فرار به دیگر نقاط سرزمینی‌شان ندارند. دراین‌میان، سوریه با توجه به قرابت جعرافیایی، فضای نامساعد امنیتی و سیاسی و همچنین داشتن پایگاه و قلمرو گسترده، گزینه مناسب‌تری برای تداوم حیات است. ازهمین‌رو، هم‌اکنون نگرانی‌ها از گسیل تدریجی نیروهای داعش به سوریه و تشدید درگیری‌ها در این کشور مطرح است.
بی‌گمان تجمیع نیروهای داعش در سوریه، معادله کنونی جنگ را به‌شدت تغییر خواهد داد. سال‌ها درگیری و نبردهای خونین، نیروهای النصره، احرارالشام؛ ارتش آزاد و همچنین ارتش سوریه را تحلیل برده است. ازهمین‌رو، شاهد یک جنگ فرسایشی میان نیروهای اسد با تروریست‌های النصره و احرارالشام در حلب و حومه دمشق هستیم. در چنین شرایطی ورود همه‌جانبه داعش به فضای سرزمینی سوریه، جانی دوباره به درگیری‌های میدانی در سوریه خواهد داد.
این گروه درحال‌حاضر کنترل بخش‌های شرقی سوریه را دراختیار دارد و با به‌کارگیری نیروهای فراری‌اش از موصل از تحرک و توانایی بیشتری برای گسترش قلمرو و نبرد با نیروهای رقیب در سوریه برخوردار خواهد شد. داعش درحال‌حاضر ده‌هزار نیروی فعال در سوریه دارد و با جذب حداقل سه هزار نیرو از مجموع پنج هزار نیروی فعال در عراق، با اطمینان‌خاطر بیشتری به نبرد با نیروهای کرد و ارتش سوریه خواهد رفت. سرکردگان داعش با توجه به ازدست دادن پایگاهشان در عراق دیگر آرامش خیال گذشته را نخواهند داشت و ازهمین‌رو تمام انرژی‌شان را برای کسب جای پایی محکم در سوریه به‌کار خواهند گرفت. از منظری سوریه آخرین امید داعش برای تداوم حیات است و تا آخرین نفس برای حفظ قلمروشان خواهند جنگید.
دراین‌میان ضروری است که جامعه جهانی نگرش و راهبردی دوجانبه در نبرد علیه داعش داشته باشند. رخنه دوباره داعش به سوریه چند پیامد خطرناک برای کشورهای منطقه خواهد داشت. ابتدا اینکه تحرکی دوباره به موج پناهنده‌ها خواهد داد. بی‌گمان با به آشوب کشیده شدن شهرها و نقاط امن، مردمان غیرنظامی جهت رهایی از خطر جنگ به گزینه‌ای غیر از فرار فکر نخواهند کرد. با وجود درگیری‌های تمام‌عیار در سوریه طی پنج سال اخیر، کماکان نوار شمالی سوریه از خطر جنگ مصون است. حال با کشیده شدن درگیری‌ها به این مناطق، جمعیت‌های علوی‌نشین نیز به خیل عظیم پناهندگان خواهد پیوست. در این شرایط فشار جمعیتی مضاعفی کشورهای منطقه ازجمله ترکیه را تحت تأثیر قرار خواهد داد. ازهمین‌رو، قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باید ضمن اجتناب از اتهام‌افکنی و اختلاف، به‌دنبال راه‌حلی پایدار بر حل نهایی بحران باشند. بنا به گزارش‌ها ائتلاف ضدداعش از هفته گذشته عملیاتی را با هدف بیرون کردن داعش از شهر رقه آغاز کرده است. بدون شک اینچنین عملیات‌هایی نه‌تنها منجربه تضعیف داعش نمی‌شود بلکه با ایجاد نارضایتی در میان ساکنان محلی، زمینه را برای جذب بیشتر نیرو در شبکه داعش فراهم می‌سازد. طی دو سال گذشته، ائتلاف ضدداعش بیش از ده‌هزار بمب بر سر داعشی‌ها ریخته است، اما داعش زمانی به زوال نهاد که حاکمیت عراق با کنار گذاشتن اختلافات و بهره‌گیری از نیروهای زمینی مؤثر، توانست عملیات‌های هدفمند و دقیقی را علیه داعش انجام دهد. لازم است در سوریه نیز قدرت‌های منطقه با هماهنگی دولت سوریه، پروژه فتح پایگاه‌های داعش را توأمان با عراق پیگیری کنند.
نظر شما