انتخابات استانی عراق: فرصتی برای مجلس اعلای اسلامی؟
انتخابات استانی عراق: فرصتی برای مجلس اعلای اسلامی؟
چهارشنبه 28 فروردین 1392
عراق در سال جاری در شرایط پرمخاطره سیاسی و امنیتی بسر می‌برد و مناقشه بین احزاب و جریان‌های سیاسی همچنان مانع مهمی برای ایجاد ثبات سیاسی و امنیت در این کشور محسوب می‌شود. با این حال در چنین شرایطی مردم و گروه‌های سیاسی این کشور خود را برای برگزاری دومین انتخابات شوراهای استانی در 20 آوریل آماده می‌کنند. در حالی‌که استان‌های کردی از این انتخابات مستثنی هستند و انتخابات در دو استان انبار و نینوا به دلیل شرایط خاص سیاسی و امنیتی آن‌ها به تعویق افتاده است، جریان‌های سیاسی مختلف عراق تلاش‌های سیاسی و انتخاباتی خود برای جذب آرای مردم و به‌دست آوردن کرسی‌های شوراهای استانی آغاز نموده‌اند. در حقیقت این انتخابات را می‌توان مرحله جدیدی برای رقابت و مشخص شدن جایگاه و وزن سیاسی هر یک از جریان‌های سیاسی در مرحله قبل از انتخابات پارلمانی سال آینده دانست. در این میان می‌توان این پرسش را مطرح ساخت که انتخابات استانی پیش‌رو برای هر یک از جریان‌های سیاسی و به‌طور مشخص مجلس اعلای اسلامی عراق به عنوان یکی از مهم‌ترین جریان‌های شیعی در این کشور از چه مزیت‌ها و ویژگی‌هایی برخوردار است؟
مجلس اعلای اسلامی عراق در دوره پس از صدام به عنوان یکی از سه جریان اصلی شیعی عراق ـ در کنار حزب الدعوه و جریان صدر ـ نقش مهمی در پیشبرد روند سیاسی و اداره امور این کشور داشته است. این جریان در سال ٢٠٠٥ در کنار سایر احزاب و گروه‌های شیعی عراق در قالب ائتلاف عراق یکپارچه در انتخابات پارلمانی مشارکت کرد و یکی از شرکای مهم دولت نوری مالکی در دوره نخست آن بود. اما در جریان انتخابات استانی سال ٢٠٠٩ با توجه به گسترش رقابت‌ها در میان گروه‌های شیعی و همچنین وضعیت خاص انتخابات استانی که امکان پیروزی ائتلاف‌ها و احزاب کوچک و کسب کرسی را می‌دهد و با توجه به تشکیل ائتلاف جداگانه دولت قانون از سوی مالکی، مجلس اعلا نیز ائتلاف خاصی تحت عنوان شهید محراب را شکل داد و توانست بعد از فهرست مالکی کرسی‌هایی را کسب کند. اما در انتخابات پارلمانی سال ٢٠١٠ نیز این حزب در مقایسه با سایر گروه‌های شیعی مانند دولت قانون و جریان صدر ـ به‌رغم کسب آرا ـ کرسی‌های بسیار کمتری بدست آورد. بر این اساس می‌توان عنوان کرد که این جریان در سال‌های پس از ٢٠٠٥ و به‌طور خاص در انتخابات استانی ٢٠٠٩ و پارلمانی ٢٠١٠ روند نزولی را در عرصه قدرت طی کرد. بر این اساس انتخابات استانی پیش‌رو با توجه به مولفه‌ها و شرایط درون عراق و همچنین رویکردها و تجارب خاص مجلس اعلا می‌تواند از چند منظر به عنوان فرصت مهمی برای بازسازی قدرت این جریان مورد توجه قرار گیرد:
نخست اینکه مجلس اعلای اسلامی عراق تجارب مناسبی برای مشارکت در انتخابات و کسب کرسی با توجه به مشارکت در دوره‌های گذشته و تجارب خاص خود و برخی ناکامی‌هایش دارد و این موضوع می‌تواند به این جریان در موفقیت در این دوره کمک نماید؛ چرا که این جریان بعد از ناکامی نسبی خود در انتخابات پارلمانی در سال ٢٠١٠ درصدد برآمد تا نقاط ضعف و علل عدم موفقیت خود را شناسایی و تلاش کند تا در ساختارها و عملکرد سیاسی و حزبی خود به نوعی بازنگری نماید. در این راستا بود که این حزب اصلاحات و برنامه‌های جدید حزبی در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی را در دستورکار خود قرار داد و نسبت به بازسازی و کارآمدسازی حزبی اقدام نمود. بر این اساس با توجه به این نوع اصلاحات و برنامه‌ها رهبران این جریان نتایج بهتری را در انتخابات جدید انتظار دارند.
دومین نکته در مورد مجلس اعلا، رویکرد خاص و برنامه‌های انتخاباتی مناسب و متفاوت این جریان در رقابت‌های انتخاباتی استانی است. این حزب با تشکیل ائتلاف المواطن متشکل از 23 گروه و جریان سیاسی عراقی (از جمله جریان «بدأنا» و حزب کنگره ملی عراق) در انتخابات شرکت کرده و شعار «استان من، اولویت اول» را سرلوحه کار خود قرار داده است. به گفته عمار حکیم این ائتلاف متشکل از نخبگان و شخصیت‌های کارآمد علمی و شخصیت‌های عشیره‌ای و اجتماعی دارای گرایش‌های مستقل است که حضوری گسترده در محافل مردمی در بغداد و دیگر استان‌های عراق دارند. مساله مهم دیگر اینکه در شرایطی که اغلب جریان‌های سیاسی عراق درگیر منازعات سیاسی جدی هستند، مجلس اعلا سعی کرده تا با تبلیغات مناسب و به‌خصوص ارایه برنامه‌های استانی به صورتی جدی‌تر وارد عرصه رقابت‌ها شود. از جمله این جریان طرح دوازده ماده‌ای ائتلاف شهروند برای بازسازی استان دیوانیه و طرح بازسازی استان کربلا با عنوان «کربلا افتخار عراق» را اعلام کرده است. طرح اخیر شامل تخصیص یک درصد از بودجه عراق به استان کربلا به مدت پنج سال و تشکیل شورای عالی بازسازی این استان برای اعطای تسهیلات لازم جهت اجرای پروژه‌ها می‌شود.
مساله دیگر را می‌توان رویکرد به نسبت مثبت و تعاملی جریان مجلس اعلا با گروه‌های سیاسی شیعی و به‌خصوص همکاری با دولت نوری مالکی دانست که به‌رغم برخی انتقادات باعث تداوم حاکمیت شیعی در عراق شده است. این موضوع می‌تواند بیانگر اهداف و رویکردهای کلان‌تر مجلس اعلا در خصوص مصالح شیعی و همچنین منافع ملی عراق باشد و مورد توجه مردم و رهبران مذهبی شیعی قرار گیرد. با این حال با وجود مزیت‌ها و نکات مورد اشاره باید به جایگاه و مزیت‌های جریان‌های رقیب مجلس اعلا به‌ویژه ائتلاف مالکی و جریان صدر و همچنین نوع دیدگاه‌های مردم نیز توجه نمود. بر این اساس تنها چیزی که می‌تواند به صورت قطعی نشانگر عبور مجلس اعلای اسلامی عراق از دوره رکود و نزول و کسب جایگاه مناسب‌تر در ساختار قدرت عراق باشد، نتایج انتخابات استانی و کسب کرسی از سوی این جریان است. موضوعی که می‌تواند مثبت و کارآمد بودن تلاش‌های سیاسی و انتخاباتی مجلس اعلا و برنامه‌های آن در سال‌های گذشته را نشان دهد و این جریان را به وضعیتی جدید در قدرت سیاسی پس از انتخابات پارلمانی سال آینده امیدوار کند.
نظر شما