کتاب آمریکا 1 (ویژه دکترین امنیت ملی بوش در خاورمیانه)
|
 |
|
چاپ نخست: مهر ماه 1382 |
|
شابک: - |
|
قیمت: ۱۸۰۰ تومان |
کتاب آمریکا 1 (ویژه دکترین امنیت ملی بوش در خاورمیانه)
خاورمیانه در طول تاریخ خود همواره یکی از کانون‌های عمده بحران در جهان بوده است و در برخی دوره‌های تاریخی نقاط عطف تحولات در عرصه جهانی در خاورمیانه شکل گرفته و یا پایان پذیرفته است.
مطالعه تاریخ این منطقه خصوصاً تاریخ سیاسی آن نشان می‌دهد که چهار مؤلفه اساسی شامل؛ نفت، بازار، فرهنگ سیاسی و ژئوپولیتیک همواره در شکل‌دهی به تحولات و تغییرات در این منطقه حساس جهان نقش داشته است و صرفاً در هر دوره مشخص اولویت این مؤلفه‌ها نسبت به یکدیگر تغییر نموده است. از سوی دیگر همواره به تناسب ساختار نظام بین‌المللی این منطقه در چارچوب مؤلفه‌های مطرح شده مورد توجه بازیگردانان جهانی و یا قدرت‌های بزرگ بوده است.
امروزه نیز بعد از فروپاشی نظام دو قطبی و سپری شدن دوران فترت، خاورمیانه مجدداً به یکی از مناطق بحرانی و تحول‌ساز در سطح جهانی تبدیل گردیده است. این بار برخلاف دوران دوقطبی که ژئوپولیتیک اولویت اساسی را در مؤلفه‌های چهارگانه دارا بود، فرهنگ سیاسی از اولویت بالایی برخوردار گشته است. نقطه عطف این رویکرد جدید را می‌توان حادثه یازده سپتامبر و آغاز روند آن را می‌توان پایان دوران نظام دوقطبی قرار داد.
در این راستا بیش از نیم قرن است که خاورمیانه مورد توجه آمریکا قرار گرفته و همواره در چارچوب استراتژی و بعدها، دکترین‌های امنیتی این کشور دارای جایگاه در خور توجه بوده است. مطالعه مجموعه استراتژی‌ها و دکترین‌های امنیتی روسای جمهور آمریکا در همین دوران نشان می‌دهد که بخشی از منافع و تهدیدات سطح بالایی آمریکا در این منطقه تعریف گردیده است و همواره بخش مهمی از این اسناد به خاورمیانه و کشورهای آن اختصاص داشته است.
نظر به اهمیت منطقه خاورمیانه، مؤسسه تهران اولین شماره کتاب آمریکا که آغازی بر انتشار کتاب‌های منطقه‌ای در خصوص قاره آمریکا است و ویژه «دکترین امنیت ملی بوش در خاورمیانه» می‌باشد را به موضوع حضور آمریکا در این منطقه اختصاص داده است.
این کتاب حاوی ۹ مقاله پژوهشی می‌باشد. در مقاله اول که تحت عنوان «استراتژی آمریکا در خاورمیانه و روند یکجانبهگرایی در نظام بین‌الملل» و به قلم آقای رحمان قهرمان‌پور می‌باشد، یکجانبهگرایی آمریکا از ابعاد گوناگون مورد تعمق و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا تأثیر یکجانبهگرایی آمریکا در خاورمیانه بر یکجانبهگرایی این کشور در سطح نظام بین‌الملل مورد توجه قرار گرفته است و در بخش‌های دیگر «موقعیت جهانی آمریکا»، «موقعیت آمریکا در خاورمیانه در آستانه ۱۱ سپتامبر» و «تأثیرات حادثه ۱۱ سپتامبر بر سیاست خارجی آمریکا» بررسی شده است. نویسنده تلاش نموده تا چالش‌ها و موانع موجود بر سر راه سیاست‌ها و منافع آمریکا در آستانه ۱۱ سپتامبر را مورد بررسی قرار دهد و نقش حادثه ۱۱ سپتامبر را بر تهدیدات و فرصت‌های آمریکا بررسی نماید.
مقاله دوم با عنوان «سیاست خاورمیانه‌ای بوش: استمرار اشغال فلسطین» به قلم آقای دکتر رضا سیمبر، روند اشغال سرزمین فلسطین، قراردادها و توافقات منعقده میان ساف و رژیم صهیونیستی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در بخش دیگری نیز سیاست‌های خاورمیانه‌ای بوش پس از اشغال عراق و برخی تغییرات در سیاست‌های نظامی این کشور در خلیج فارس مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله سوم با عنوان «جهانی‌سازی در پناه آتش ـ خاورمیانه و ایالات متحده در آغاز هزاره سوم» توسط آقای عبدالهادی بروجردی نگاشته شده است. محور اصلی این مقاله مراکز و گروه‌های ایده‌پرداز در آمریکا و نقش آنان در سیاست‌سازی برای این کشور با توجه به مسائل خاورمیانه می‌باشد.
مقاله چهارم که توسط آقای دکتر کامران طارمی با عنوان «تحلیلی بر اهداف و ابزار دکترین بوش در مبارزه با تروریسم و سلاح‌های کشتار جمعی» نوشته شده است مسئله تروریسم را در مرکز مباحث خود قرار داده است. در این مقاله موضوع تروریسم در دکترین امنیت ملی بوش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته، اهداف گروه‌های تروریستی و تهدیدات آن علیه ایالات متحده مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله پنجم با عنوان «خاورمیانه؛ بازی بزرگ آمریکا» به همت آقای علی بابایی به بررسی نظریه‌ها و دیدگاه‌های کارشناسان آمریکایی در خصوص رویکرد جدید ایالات متحده پرداخته است. در بخش‌های دیگر این مقاله تأثیرات تشدیدکننده حادثه ۱۱ سپتامبر در سیاست‌های امنیتی آمریکا و در پی آن سیاست‌های امنیتی آمریکا در خاورمیانه مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله ششم توسط آقای دکتر پرویز امام‌زاده‌فر با عنوان «سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش» نگاشته شده است. در این مقاله منافع و علائق آمریکا در خاورمیانه به عنوان شروع انتخاب گردیده، به دنبال آن دیدگاه‌های خاورمیانه‌ای آمریکا، محدودیت‌ها بر سر راه اهداف خاورمیانه‌ای آمریکا و خط مشی بوش در خاورمیانه مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده خط و مشی خاورمیانه‌ای بوش را به چهار دوره مجزا تقسیم کرده و ویژگی‌های هر دوره را توضیح داده است و در آخر نیز استراتژی آمریکا در خاورمیانه دست مایه کار قرار گرفته و گزینه‌های مختلف از جمله استراتژی برگشت به وضعیت عادی، استراتژی پیش روانه، استراتژی وابستگی متقابل و استراتژی انزواطلبی به عنوان سناریوهای محتمل مورد بررسی قرار گرفته است.
آقای هاشم نصیری مقاله هفتم تحت عنوان «نقد استراتژی آمریکا در خاورمیانه» را دست‌مایه کار خود قرار داده است. ایشان در این مقاله به بررسی و نقد دیدگاه‌های نظریه‌پردازان آمریکایی از جمله ولفوویتز، هانتینگتون، آنتونی لیک و مایکل لدین با رویکرد مسائل خاورمیانه پرداخته است.
مقاله هشتم تحت عنوان «جایگاه خاورمیانه در استراتژی امنیت ملی جدید آمریکا» که به همت آقای اسدالله خلیلی تهیه گردیده است برنامه‌های آمریکا در خاورمیانه را مورد توجه قرار داده است و در این چارچوب برنامه‌های مختلف آمریکا در خاورمیانه خصوصاً برنامه‌های مبتنی بر دیپلماسی عمومی آمریکا از جمله همکاری با بخش خصوصی، اصلاحات سیاسی، اصلاحات آموزشی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است.
در مقاله نهم و به عبارتی مقاله پایانی که عنوان آن «آمریکا و سیستم امنیتی جدید برای خلیج‌فارس» به قلم آندرو راثمل و دیگران می‌باشد و در مؤسسه رند تهیه گردیده است راه‌حل‌های ممکن برای استقرار یک سیستم امنیتی منطقه‌ای، چالش‌های امنیت خلیج‌فارس و آثار و تبعات حضور نظامی آمریکا در منطقه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
مطالعه تاریخ این منطقه خصوصاً تاریخ سیاسی آن نشان می‌دهد که چهار مؤلفه اساسی شامل؛ نفت، بازار، فرهنگ سیاسی و ژئوپولیتیک همواره در شکل‌دهی به تحولات و تغییرات در این منطقه حساس جهان نقش داشته است و صرفاً در هر دوره مشخص اولویت این مؤلفه‌ها نسبت به یکدیگر تغییر نموده است. از سوی دیگر همواره به تناسب ساختار نظام بین‌المللی این منطقه در چارچوب مؤلفه‌های مطرح شده مورد توجه بازیگردانان جهانی و یا قدرت‌های بزرگ بوده است.
امروزه نیز بعد از فروپاشی نظام دو قطبی و سپری شدن دوران فترت، خاورمیانه مجدداً به یکی از مناطق بحرانی و تحول‌ساز در سطح جهانی تبدیل گردیده است. این بار برخلاف دوران دوقطبی که ژئوپولیتیک اولویت اساسی را در مؤلفه‌های چهارگانه دارا بود، فرهنگ سیاسی از اولویت بالایی برخوردار گشته است. نقطه عطف این رویکرد جدید را می‌توان حادثه یازده سپتامبر و آغاز روند آن را می‌توان پایان دوران نظام دوقطبی قرار داد.
در این راستا بیش از نیم قرن است که خاورمیانه مورد توجه آمریکا قرار گرفته و همواره در چارچوب استراتژی و بعدها، دکترین‌های امنیتی این کشور دارای جایگاه در خور توجه بوده است. مطالعه مجموعه استراتژی‌ها و دکترین‌های امنیتی روسای جمهور آمریکا در همین دوران نشان می‌دهد که بخشی از منافع و تهدیدات سطح بالایی آمریکا در این منطقه تعریف گردیده است و همواره بخش مهمی از این اسناد به خاورمیانه و کشورهای آن اختصاص داشته است.
نظر به اهمیت منطقه خاورمیانه، مؤسسه تهران اولین شماره کتاب آمریکا که آغازی بر انتشار کتاب‌های منطقه‌ای در خصوص قاره آمریکا است و ویژه «دکترین امنیت ملی بوش در خاورمیانه» می‌باشد را به موضوع حضور آمریکا در این منطقه اختصاص داده است.
این کتاب حاوی ۹ مقاله پژوهشی می‌باشد. در مقاله اول که تحت عنوان «استراتژی آمریکا در خاورمیانه و روند یکجانبهگرایی در نظام بین‌الملل» و به قلم آقای رحمان قهرمان‌پور می‌باشد، یکجانبهگرایی آمریکا از ابعاد گوناگون مورد تعمق و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا تأثیر یکجانبهگرایی آمریکا در خاورمیانه بر یکجانبهگرایی این کشور در سطح نظام بین‌الملل مورد توجه قرار گرفته است و در بخش‌های دیگر «موقعیت جهانی آمریکا»، «موقعیت آمریکا در خاورمیانه در آستانه ۱۱ سپتامبر» و «تأثیرات حادثه ۱۱ سپتامبر بر سیاست خارجی آمریکا» بررسی شده است. نویسنده تلاش نموده تا چالش‌ها و موانع موجود بر سر راه سیاست‌ها و منافع آمریکا در آستانه ۱۱ سپتامبر را مورد بررسی قرار دهد و نقش حادثه ۱۱ سپتامبر را بر تهدیدات و فرصت‌های آمریکا بررسی نماید.
مقاله دوم با عنوان «سیاست خاورمیانه‌ای بوش: استمرار اشغال فلسطین» به قلم آقای دکتر رضا سیمبر، روند اشغال سرزمین فلسطین، قراردادها و توافقات منعقده میان ساف و رژیم صهیونیستی را مورد بررسی و تحلیل قرار داده و در بخش دیگری نیز سیاست‌های خاورمیانه‌ای بوش پس از اشغال عراق و برخی تغییرات در سیاست‌های نظامی این کشور در خلیج فارس مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله سوم با عنوان «جهانی‌سازی در پناه آتش ـ خاورمیانه و ایالات متحده در آغاز هزاره سوم» توسط آقای عبدالهادی بروجردی نگاشته شده است. محور اصلی این مقاله مراکز و گروه‌های ایده‌پرداز در آمریکا و نقش آنان در سیاست‌سازی برای این کشور با توجه به مسائل خاورمیانه می‌باشد.
مقاله چهارم که توسط آقای دکتر کامران طارمی با عنوان «تحلیلی بر اهداف و ابزار دکترین بوش در مبارزه با تروریسم و سلاح‌های کشتار جمعی» نوشته شده است مسئله تروریسم را در مرکز مباحث خود قرار داده است. در این مقاله موضوع تروریسم در دکترین امنیت ملی بوش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته، اهداف گروه‌های تروریستی و تهدیدات آن علیه ایالات متحده مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله پنجم با عنوان «خاورمیانه؛ بازی بزرگ آمریکا» به همت آقای علی بابایی به بررسی نظریه‌ها و دیدگاه‌های کارشناسان آمریکایی در خصوص رویکرد جدید ایالات متحده پرداخته است. در بخش‌های دیگر این مقاله تأثیرات تشدیدکننده حادثه ۱۱ سپتامبر در سیاست‌های امنیتی آمریکا و در پی آن سیاست‌های امنیتی آمریکا در خاورمیانه مورد توجه قرار گرفته است.
مقاله ششم توسط آقای دکتر پرویز امام‌زاده‌فر با عنوان «سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش» نگاشته شده است. در این مقاله منافع و علائق آمریکا در خاورمیانه به عنوان شروع انتخاب گردیده، به دنبال آن دیدگاه‌های خاورمیانه‌ای آمریکا، محدودیت‌ها بر سر راه اهداف خاورمیانه‌ای آمریکا و خط مشی بوش در خاورمیانه مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده خط و مشی خاورمیانه‌ای بوش را به چهار دوره مجزا تقسیم کرده و ویژگی‌های هر دوره را توضیح داده است و در آخر نیز استراتژی آمریکا در خاورمیانه دست مایه کار قرار گرفته و گزینه‌های مختلف از جمله استراتژی برگشت به وضعیت عادی، استراتژی پیش روانه، استراتژی وابستگی متقابل و استراتژی انزواطلبی به عنوان سناریوهای محتمل مورد بررسی قرار گرفته است.
آقای هاشم نصیری مقاله هفتم تحت عنوان «نقد استراتژی آمریکا در خاورمیانه» را دست‌مایه کار خود قرار داده است. ایشان در این مقاله به بررسی و نقد دیدگاه‌های نظریه‌پردازان آمریکایی از جمله ولفوویتز، هانتینگتون، آنتونی لیک و مایکل لدین با رویکرد مسائل خاورمیانه پرداخته است.
مقاله هشتم تحت عنوان «جایگاه خاورمیانه در استراتژی امنیت ملی جدید آمریکا» که به همت آقای اسدالله خلیلی تهیه گردیده است برنامه‌های آمریکا در خاورمیانه را مورد توجه قرار داده است و در این چارچوب برنامه‌های مختلف آمریکا در خاورمیانه خصوصاً برنامه‌های مبتنی بر دیپلماسی عمومی آمریکا از جمله همکاری با بخش خصوصی، اصلاحات سیاسی، اصلاحات آموزشی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است.
در مقاله نهم و به عبارتی مقاله پایانی که عنوان آن «آمریکا و سیستم امنیتی جدید برای خلیج‌فارس» به قلم آندرو راثمل و دیگران می‌باشد و در مؤسسه رند تهیه گردیده است راه‌حل‌های ممکن برای استقرار یک سیستم امنیتی منطقه‌ای، چالش‌های امنیت خلیج‌فارس و آثار و تبعات حضور نظامی آمریکا در منطقه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
نظر شما