درحالی‌که به‌نظر می‌رسد دونالد ترامپ تصمیم دارد از توافق هسته‌ای با ایران خارج شود، احتمال برقراری مجدد تحریم‌ها علیه این کشور بیش‌ازپیش شده است. گذشته از تبعات متعددی که این امر می‌تواند به‌دنبال داشته باشد، بازگشت احتمالی تحریم‌ها، می‌تواند برخی از پیشرفت‌های اخیر ایران را در صنعت انرژی به عقب برگرداند. توافق هسته‌ای ایران در سال 2015، تحریم‌های بین‌المللی را لغو کرد و راه ایران را برای ارتباط اقتصادی گسترده‌تر با جهان هموار کرد. یکی از نکات مهم این توافق هموار کردن راه سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفتی بین‌المللی، برای توسعه میدان‌های نفت و گاز جدید بود؛ چیزی که ایران به‌شدت به آن نیاز داشت.

اما پابرجا ماندن برخی از تحریم‌ها و عدم اطمینان از سیاست ایالات متحده نسبت به برجام، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در ایران را با تردید روبه‌رو کرد. اکثر شرکت‌های نفتی غربی حتی پس از امضای موافقت‌نامه هسته‌ای از حضور در ایران امتناع کردند. تنها شرکت توتال با همکاری CNPC چین، قراردادی را برای توسعه مرحله بعدی میدان عظیم پارس جنوبی امضا کرد. این نخستین توافق‌نامه نفتی بود که پس از توافق هسته‌ای حاصل می‌شد. بااین‌حال، صنعت نفت ایران امیدوار بود که پس از برجام، سرمایه‌گذاری‌های خارجی بسیار بیشتری در بخش انرژی این کشور انجام شود. 

بااین‌حال، طی سال‌های پس از برجام، پیشرفت‌های قابل قبولی در بخش انرژی ایران صورت گرفته است. براساس گزارش جدیدی از مؤسسه مطالعات انرژی اکسفورد (OIES) ایران صادرات گاز طبیعی به عراق را آغاز کرده است. همچنین به گفته وزیر نفت، میزان برداشت از پارس جنوبی برای اولین‌بار از شریک جنوبی آن یعنی قطر پیشی گرفته است. همچنین تولید گاز از این منبع، در سال گذشته دو برابر شده است و نیاز به واردات گاز از ترکمنستان را برطرف کرده است. 

از آن گذشته، ایران دو قرارداد گازی، ازجمله قرارداد با توتال فرانسه و CNPC چین، همچنین قراردادی با یک شرکت دولتی روسی برای توسعه دو میدان نفتی خود امضا کرده است. اگرچه نمی‌توان این قراردادها را موفقیتی بزرگ برای بخش انرژی کشور دانست؛ اما با توجه به امتناع شرکت‌های بزرگ جهانی از سرمایه‌گذاری در ایران، می‌توان گفت سالی بهتر از متوسط برای بخش انرژی ایران را به‌همراه داشته و چشم‌انداز کوتاه‌مدت مناسبی را برای صنعت انرژی ایران رقم زده است. 

اما صراحتاً باید گفت که ترس از تحریم‌های آمریکا همچنان بر عملکرد بسیاری از بانک‌های بین‌المللی، برای ارائه خدمات مالی به ایران یا سایر شرکت‌های نفتی این کشور سایه افکنده است. مؤسسه مطالعات انرژی اکسفورد معتقد است: بزرگ‌ترین مانع سرمایه‌گذاری‌های بخش انرژی پس از برجام، عدم دسترسی به مبادی مالی بین‌المللی است؛ برای مثال چندی پیش بانک بریتانیایی LLOYDS اعلام کرد که ایران پس از برجام همچنان برای همکاری، کشوری با ریسک بالاست.

چندی پس از تصویب برجام، مقامات نفتی کشور اظهار داشتند که می‌خواهند ظرف چهار سال آینده ظرفیت تولید نفت ایران را به چهار میلیون و هفتصد هزار تا پنج میلیون بشکه در روز افزایش دهند، اما درحال‌حاضر، بدون درنظر گرفتن میزان بالایی از سرمایه‌گذاری از جانب شرکت‌های خارجی، این هدف احتمالاً دور از دسترس باقی خواهد ماند. گزارش مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد پیش‌بینی می‌کند که عدم همکاری اتحادیه اروپا با ترامپ در بازگرداندن تحریم‌ها، مانع کاهش مستقیم و چشمگیر صادرات نفت ایران می‌شود. البته گزارش دیگری از مرکز سیاست‌گذاری انرژی دانشگاه کلمبیا معتقد است که اقدام آمریکا برای وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران، به‌خصوص در بخش انرژی، ممکن است تولید نفت این کشور را در عرض یک سال چهارصد تا پانصد هزار بشکه در روز کاهش دهد.

به‌هرحال به‌نظر می‌رسد روند سرمایه‌گذاری‌های دست و پا شکسته خارجی در صنعت انرژی ایران، اکنون با انتصاب مایک پمپئو در رأس وزارت امور خارجه و جان بولتون به‌عنوان مشاور امنیت ملی بیش از گذشته درمعرض تهدید قرار گرفته است و حال تصمیم ترامپ در ماه مه برای خروج یا ماندن در برجام بسیاری از معادلات بین‌المللی را معطل نگه داشته است. درهرصورت، اقدام احتمالی واشینگتن قطعاً سرمایه‌گذاری‌های طولانی‌مدت را که ایران امیدوار بود برای تأمین امنیت تولید نفت و گاز از آن بهره ببرد، با مشکل روبه‌رو می‌کند و حتی می‌تواند انتظار داشت، برنامه‌ریزی شرکت‌هایی چون توتال را تحت تأثیر قرار دهد و اساساً پیشرفت‌هایی که ایران طی چند سال گذشته کرده است را متوقف کند.