نقش سازمان‌های اطلاعاتی در سیاست خارجی مصر

کشور مصر با توجه به پیشگامی آن در استقلال، ناسیونالیسم عربی، مبارزه با رژیم صهیونیستی، صلح با رژیم صهیونیستی، ضدیت با غرب و دوستی با غرب، جایگاه قابل‌توجهی در میان کشورهای عربی و نیز در شمال آفریقا دارد. هم‌مرزی این کشور با رژیم صهیونیستی و نزدیکی کنونی آن به آمریکا و عربستان، سه متغیری هستند که برای جمهوری اسلامی ایران، در عرصه خارجیِ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اهمیت فراوانی دارند. این متغیرهای بیرونی (منطقه‌ای و بین‌المللی) در کنار متغیرهای درونی، سازنده بخشی از عوامل مؤثر بر سیاست‌گذاری خارجی مصر هستند. یکی از متغیرهای درونی مهم و اثرگذار بر سیاست‌سازی و سیاست‌گذاری خارجی مصر، نقش سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشور است.

به‌طور کلی، در کشورهای عربی منطقه غرب آسیا، ازجمله مصر، نه‌تنها دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی برای ثبات این کشورها محوریت دارند، بلکه نقش این سازمان‌ها در فرایند سیاست‌گذاری خارجی آنها نیز حائز اهمیت است. سیاست خارجی، به‌عنوان تصمیم یا تصمیم‌هایی است که در طی فرایند سیاست‌گذاری خارجی یک کشور حاصل می‌شود. بنابراین، فهم این فرایند به‌منظور شناخت سیاست خارجی مصر حائز اهمیت است.

علی‌رغم آنکه درخصوص تأثیر عوامل خارجی بر شکل‌دهی به سیاست خارجی مصر، ادبیات زیادی موجود است، درمورد نقش سازمان‌های اطلاعاتی ـ امنیتی در فرایند سیاست‌گذاری خارجی در کشورهای عربی، ادبیات، بسیار اندک، به‌خصوص پراکنده و غیرسازمان‌یافته نوشته ‌شده است. «درحالی‌که درمورد آژانس‌های اطلاعاتی ایالات ‌متحده، انگلستان، روسیه، فرانسه، رژیم صهیونیستی، چین و آلمان ادبیاتی بسیار بیشتر از سرویس‌های عربی موجود است». بنابراین، انجام پژوهش‌هایی دراین‌خصوص، برای پر کردن خلأ ادبیاتی موجود و کمک به تصمیم‌گیرندگان حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران درباره شناخت بهتر فرایند سیاست‌گذاری کشورهای عربی، یک اهمیت و ضرورت است.

بر اساس این ضرورت، نگارنده در این نوشتار به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که سازمان‌های اطلاعاتی ـ امنیتی مصر چه تأثیری بر فرایند سیاست‌گذاری خارجی این کشور دارند. فرضیه مطرح برای این پرسش عبارت از این است که «به‌نظر می‌رسد سازمان‌های اطلاعاتی ـ امنیتی مصر ازطریق جمع‌آوری داده، پردازش و تحلیل آنها و ارائه محصولات خود به مقامات تصمیم‌گیر، بر فرایند مسئله‌یابی، پردازش موضوع در درون سیستم، کمک به تصمیم‌سازی، اجرا و نظارت بر اجرای تصمیم اخذشده و درنهایت، انتقال بازخورد به درون سیستم سیاست‌گذاری خارجی این کشور نقش ایفا می‌کنند».