اجلاس گروه بیست و برگزیت


اجلاس گروه بیست و برگزیت

دکتر

چهارشنبه 28 تیر 1396




به‌نظر می‌رسد اجلاس اخیر گروه بیست واجد پیام‌های متضادی به رهبران انگلستان درخصوص برگزیت بود. درواقع، در دوره تضعیف موقعیت انگلستان در مذاکرات خروج (به‌ویژه بعد از ناکامی نسبی نخست‌وزیر انگلستان در انتخابات پارلمانی)، برخی رویدادهای مرتبط با اجلاس اخیر گروه بیست، برسازنده بیم‌ها و امیدهایی برای انگلستان بوده است.

مهم‌ترین نقطه امیدبخش برای انگلستان، نشان دادن چراغ سبز آمریکا برای انعقاد سریع معاهده تجاری با این کشور  بود. می‌دانیم که  ترامپ از ماه‌ها پیش از برگزاری همه‌پرسی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، مدافع برگزیت بوده است. بعد از رأی مثبت مردم انگلستان به همه‌پرسی خروج نیز، ترامپ طرفداران کمپین خروج را در کنار طرفداران کمپین انتخاباتی خود، به‌دلیل انتخاب گزینه تقویت «حاکمیت ملی» ستوده است. در این چهارچوب، ترامپ همواره وعده داده است که پس از خروج، انگلستان در اولویت انعقاد پیمان تجاری دوجانبه با آمریکا قرار خواهد گرفت. انگلستان با سه هدف عمده، انعقاد پیمان تجاری دوجانبه با آمریکا را در اولویت‌های راهبردی خود قرار داده است. هدف اول رهبران پسابرگزیت انگلستان، نشان دادن تعهد این کشور به تجارت آزاد است. می‌دانیم که انگلستان دراین‌راستا، کارگروه‌هایی را برای ایجاد ترتیبات جدید تجاری با کشورهای استرالیا، نیوزیلند، نروژ، هند، کره و چین، همچنین شورای همکاری خلیج فارس تشکیل داده است. هدف دوم انگلستان، نشان دادن امکان بهره‌مندی انگلستان از جایگزین‌های تجاری بزرگی چون آمریکاست تا در روند مذاکرات خروج انگلستان از اتحادیه اروپا، موقعیت این کشور را تقویت کند. هدف مهم دیگر رهبران انگلستان نیز کاهش پیامدهای منفی اقتصادی در دوران پسابگزیت و کاهش عدم قطعیت در سپهر اقتصادی این کشور بوده است.

با وجود اظهار صریح ترامپ درخصوص انعقاد سریع معاهده تجاری دوجانبه با انگلستان، تحقق این امر با چالش‌هایی مواجه خواهد بود. شاید مهم‌ترین مانع به سرانجام رساندن یک پیمان تجاری سودمند با آمریکا برای انگلستان، قرار گرفتن این کشور در موقعیت ضعف پسا برگزیت است. این مسئله از آنجا اهمیت می‌یابد که اساسی‌ترین ارکان دکترین ترامپ به‌عنوان طرف دیگر این پیمان، «اول آمریکا» و «ناسیونالیسم اقتصادی» است. چالش بعدی، زمان‌بر بودن نهایی شدن و اجرایی شدن پیمان تجاری دوجانبه است. دیگر آنکه حتی اگر این مذاکرات به سرعت آغاز شود، دراین‌مورد که این مذاکرات بتواند تأثیر قابل توجهی بر جابه‌جایی شرکت‌های خارجی از داخل انگلستان به اروپا بر جای بگذارد ابهامات زیادی وجود دارد.

شاید نگران‌کننده‌ترین رخداد در حاشیه اجلاس گروه بیست برای انگلستان، توافق درخصوص انعقاد معاهده تجارت آزاد اتحادیه اروپا با ژاپن باشد. دونالد تاسک، رئیس کمیسیون اروپا، بعد از این توافق در پست توئیتری خود از عبارت «اروپای جهانی» استفاده کرد. عبارتی که درواقع پاسخی به استفاده مکرر مقامات انگلستان از عبارت «بریتانیای جهانی» است. می‌دانیم که رهبران انگلستان با استفاده از عبارت «بریتانیای جهانی»  بر این نکته تأکید کرده‌اند که انگلستان پسابرگزیت به‌عنوان ملتی از منظر تجاری چاپک و رها از ساختارهای بوروکراتیک پیروی کند  اتحادیه اروپا، به سمت گشوردن بازارهای جدید جهانی حرکت خواهد کرد. باوجوداین، توافق درخصوص انعقاد معاهده تجارت آزاد اتحادیه اروپا با ژاپن نشان داد که این اروپا و نه انگلستان بود که موفق شد با چهارمین قدرت اقتصادی دنیا پیمان تجاری منعقد کند. از این منظر، توافق فوق چند پیامد مهم برای برگزیت به همراه خواهد آورد. نخست آنکه، این توافق شاهدی مهم بر ضد استدلال طرفداران خروج سخت انگلستان از اتحادیه اروپا خواهد بود که بهترین راه رسیدن به بازارهای جهانی را جدا شدن کامل از بلوک اروپا در نظر می‌گیرند. دیگر آنکه این توافق به احتمال زیاد بر تصمیمات سرمایه‌گذاران حساس و دقیق ژاپنی به‌ویژه در حوزه صنعت خودرو اثر خواهد گذاشت. به این معنا که اگر انگلستان موفق به انعقاد توافق تجاری جذابی با ژاپن نشود و درعین‌حال به‌صورت کامل از اتحادیه اروپا جدا شده باشد، به احتمال زیاد، خاک قاره‌ای اروپا، مکان مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری ژاپنی خواهد بود. نکته آخر اینکه این توافق احتمالاً بر تصمیم انگلستان درخصوص انتخاب خروج سخت و خروج نرم از اتحادیه اروپا نیز اثر خواهد گذاشت. به این معنا که انگلستان فقط درصورتی می تواند به‌صورت کامل از امتیازات مربوط به لغو تعرفه کالاهای تجاری با ژاپن بهره‌مند شود که حداقل عضو اتحادیه گمرکی اروپا باقی بماند.