فرصت دیپلماتیک کره‌‌جنوبی در مذاکرات هسته‌‌ای

سفر نماینده کره‌‌جنوبی به وین و دیدارهای او با انریکه مورا، راب‌‌ مالی و اعضای پیمان برجام ازجمله چین یا دیگر بازیگران، در مقطع حساس کنونی می‌تواند سرمایه‌‌گذاری دیپلماتیک مهمی برای این کشور در روابط بین‌المللی آن محسوب شود و پیامدهایی مثبت در راستای کسب پرستیژ بین‌المللی کره داشته باشد. نقش سازنده سئول در مذاکرات هسته‌‌ای و خروج از بن‌‌بست فعلی، در ارتقای روابط ایران و کره‌‌جنوبی نیز موثر خواهد بود. به‌‌نظر می‌‌رسد کره‌‌جنوبی برد مهمی را نیز در حوزه روابط اقتصادی با ایران و حضور بیشتر در بازارهای ایرانی و همکاری‌‌های حوزه تحقیقات و توسعه تجربه خواهد کرد و با این وساطت داوطلبانه، درمقایسه ‌‌با دیگر بازیگران حتی اروپا موفق خواهد شد در آینده فضای بیشتری را در حوزه تجارت از تهران بگیرد.

بهانه حضور نماینده کره‌‌جنوبی در وین روابط مالی با ایران بود و ازاین‌‌جهت که هدف دولت سیزدهم جمهوری اسلامی ایران، حذف قاطعانه و عمل‌گرایانه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است، حتی توانسته است گامی در راستای تحقق برنامه پیشنهادی وزارت امور خارجه ایران محسوب شود. گفته می‌شود نماینده کره‌‌جنوبی در وین، خواهان تعیین تکلیف دارایی‌‌های بلوکه شده ایران بود. پیش‌‌ازاین نیز این کشور موفق شد طی رایزنی با آمریکا، مجوزی برای برگرداندن پولی که حق شرکتی ایرانی بود دریافت کند؛ البته مرکز بین‌المللی حل‌‌وفصل اختلافات سرمایه‌‌گذاری در ژوئن ۲۰۱۸، دولت کره‌‌جنوبی را موظف به پرداخت غرامت به یک شرکت ایرانی کرده بود و با این مجوز از آمریکا، امکان قانونی واریز این پول حاصل شد. مقامات سئول، همچنین منتظر روشن‌‌شدن سرنوشت هفت میلیارد دلار دارایی‌‌های مسدود شده‌‌ ایران در بانک‌های کره‌‌ در ازای میعانات گازی هستند که با اعلام تحریم علیه ایران در اختیار این کشور ماند.

روشن است کره‌‌جنوبی قدرت اهرمی خوبی در روابط با آمریکا دارد که به‌‌نحوی توانسته است رضایت سیستم حقوقی این کشور را برای لحاظ کردن استثنائاتی درباره تحریم علیه ایران جلب کند. این توانمندی می‌تواند در پیگیری استراتژی بلندمدت توسعه روابط اقتصادی با ایران نیز ازحیث روابط دیپلماتیک برای کره‌‌جنوبی مهم باشد. حضور کره در مذاکرات هسته‌‌ای ایران می‌تواند ظرفیت‌‌هایی را که این کشور در سطح بین‌المللی تجربه نکرده است آزاد کند. درعین‌‌حال، باید به‌‌خاطر داشت حضور کره در مذاکرات هسته‌‌ای ایران، همزمان پیامدهای سازنده و آثاری محتاطانه برای ایران خواهد داشت.

افزایش حاشیه در مذاکرات دیپلماتیک اغلب به‌‌نفع آن مذاکرات نیست. به‌طور کلی، هریک از طرف‌‌های درگیر باید جبهه یا حاشیه طرفدار خود را مدیریت کنند و درصورت حصول توافق، آنان را متقاعد و آرام سازند. این در حالی است که آمریکای اوباما پس از توافق هسته‌‌ای نه‌‌فقط نتوانست رژیم صهیونیستی و دیگر رقبای منطقه‌‌ای ایران را آرام سازد، بلکه در داخل این کشور نیز اثرگذاری لازم را نداشت و با ظهور پدیده ترامپ، اساس توافق برهم خورد. اگرچه افزایش حاشیه مذاکرات امری مثبت نیست، اما درشرایطی‌‌ که بازیگران اصلی از رویارویی مستقیم اجتناب می‌کنند، افزایش حاشیه درصورتی‌‌که به تعادل جبهه‌ها در دو طرف تخاصم بینجامد، امری مثبت تلقی می‌شود.

بیشتر شدن حاشیه دیپلماتیک پرونده هسته‌‌ای ایران در بن‌‌بستی که آمریکا با خروج از توافق به وجود آورده ‌‌است و دولت بایدن با اصرار بر ادامه تحریم‌ها بر آن پافشاری می‌کند، می‌تواند منجر به برقراری توازن و تعادل بازیگران شود. دراین‌‌شرایط، کره‌‌جنوبی نقش مهمی در شکستن کمپین حداکثری علیه ایران خواهد داشت و همچنین می‌تواند راهبردهای خود را درست در خلاف جهتی در مذاکرات ساماندهی کند که رژیم صهیونیستی و عربستان در رقابت با ایران بنیان گذاشته‌‌اند. ایران نیز در چارچوب سیاست نگاه به شرق و باتوجه ‌‌به گرمای روابط چین و کره‌‌جنوبی، نه‌‌فقط در مذاکرات هسته‌‌ای بلکه درصورت تمایل برای افزایش سطح روابط با چین، چنانچه این روابط با منافع ملی سازگار باشد منتفع خواهد شد.

برای ایران این احتمال وجود دارد که با ورود کره‌‌جنوبی به بازی، در مدتی طولانی هیچ اتفاق مثبتی در مذاکرات رخ ندهد و این افزایش حاشیه در مذاکرات، تهران را با خواسته‌های احتمالی این طرف ثالث مواجه سازد.

بنابراین، درحالی که تهران از هرگونه اقدام دیپلماتیک برای رفع تحریم‌ها و حل پرونده هسته‌‌ای حمایت می‌کند، که از آن جمله می‌تواند بازیگری کره به‌‌شیوه‌‌ای صلح‌‌آفرین باشد، هوشیاری خود را درباره افزایش دامنه و حاشیه مذاکرات نیز حفظ کرده است. کره‌‌جنوبی فرصتی بسیار مهم در عرصه دیپلماتیک به دست آورده است که در سال‌های گذشته در اختیار اتحادیه اروپا بود و متاسفانه این نهاد نتوانست باتوجه‌‌ به ساختارهای ناکارآمدش«موفقیتی تاریخی» را که به گفته خود به دست آورده بود حفظ کند. حال، پرسش اینجاست که آیا کره‌‌جنوبی آن مرد میدان برای اثرگذاری مثبت بر اختلافات دو طرف خواهد بود، یعنی آن ظرفیت را دارد که در نخستین آزمون ایران موفق عمل کند؟