کتاب آسیا 9

ویژه برآورد بازیگران منتخب


پیشگفتار

موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، بررسی تحولات و روندهای محیط پیرامونی، منطقه‌ای و بین‌المللی ایران و ارائه چشم‌انداز کوتاه‌ و بلندمدت در حوزه سیاست خارجی را در دستور کار قرار داده است. امروز سیاست‌های امنیتی و دفاعی ـ اطلاعاتی ایران بیش از هر چیز به ایده و رصد دقیق نیاز دارد تا در رویکردی فعال بتواند محدودیت‌های بیرونی و داخلی ساختاری خود را به فرصت‌های نزدیک تبدیل کند. ازاین‌رو، ارزیابی دقیق بازیگران فعال در محیط منطقه‌ای و بین‌المللی و داشتن برآوردی از سیر تحولات آنها در حوزه های مختلف یک ضرورت است.

از سویی دیگر، اهمیت نگاه تحلیلی به کنش ـ واکنش‌های گذشته به تحولات برای ترسیم وضعیت مطلوب گریزناپذیر است. بدون شک ترسیم هر وضعیت مطلوب در عرصه سیاست خارجی و منطقه‌ای نیازمند توجه به واقعیت‌های آن نیز هست، زیرا درغیراین‌صورت صرفاً وضعیتی آرمانی تصویر می‌شود. ازاین‌رو توجه دقیق به تحولات منطقه‌ای می‌تواند تصویر روشنی از جایگاه احتمالی کشور برای تصمیم‌سازان و سیاست‌مداران فراهم کند. در صورتی که جمهوری اسلامی ایران نتواند تصویر روشنی از روندها و رویکردهای اصلی شکل‌دهنده به نظم منطقه و نظام بین‌المللی در یک دهه آینده به‌دست آورد، احتمالاً به حاشیه رانده خواهد شد و نقش و جایگاهی ناچیز در نظم پیش‌رو خواهد داشت. بنابراین درنظر گرفتن این نقش و جایگاه ارتباط مستقیمی با درک بهتر شرایط، بازنمایی مزیت‌ها و در ادامه اتخاذ سیاست و راهبردهای مناسب کشور دارد.

در این مسیر ترسیم‌شده دستور کار نخست، جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها و اخبار در خصوص مهم‌ترین رویدادها و تحولات کنونی در عرصه معادلات راهبردی و امنیتی کشورهای هدف در سیاست خارجی ایران است که نمایانگر وضعیت کنونی این عرصه است. طبیعی است در این بخش، بررسی تهدیدها و آسیب‌پذیری‌های کشورهای هدف در اولویت قرار دارند و پس از آنها، فرصت‌ها و توانمندی‌هایی که در برابر این تهدیدها و آسیب‌پذیری‌ها وجود دارند، برجسته می‌شوند.

از سوی دیگر، ایران به لحاظ ظرفیت‌های طبیعی و در نتیجه روندهای تاریخی، کشوری خودیار، به‌ویژه هنگام بروز تنگناها و معضلات امنیتی است و کمتر می‌تواند به همیاری دیگر بازیگران امید داشته باشد. در واقع ظرفیت ترکیب منطقه‌ای برای جمهوری اسلامی ایران به دلیل تفاوت‌های قومی ـ مذهبی و همچنین، دخالت‌های خارجی و تنوع پیچیدیگی الگوی دوستی و دشمنی، پایین است و جمهوری اسلامی امکان اندکی برای ائتلاف یا اتحاد در سطح منطقه‌ای با کشورهای ناهمگون دارد. بنابراین می‌بایست تا حد امکان موتلفین و متحدین موجود را که دارای نوعی همگونی مذهبی ـ راهبردی با آنهاست در مدار منافع خود حفظ نماید و مانع حذف آنها از این مدار از سوی دشمنان و رقبا شود.

جلد حاضر کتاب آسیا با هدف ارائه‌ تصویری روشن، دقیق و واقعی از وضعیت بازیگران هدف و منتخب در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است. این مجموعه تصویری مساله محور از حوزه‌های مختلف سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی بازیگران منتخب سیاست خارجی ایران در سال 1398  را ارائه می‌دهد.این اقدام که تحت عنوان  برآورد راهبردی تنظیم شده است مهم‌ترین تحولات و مسائل حوزه‌های مختلف بازیگران منتخب هدف در سیاست خارجی ایران چون چین، هند، عربستان، قطر، تاجیکستان و حزب الله لبنان را شامل می‌شود. موسسه ابرار معاصر امیدوار است در ادامه با قدرت فزون‌تر، برنامه‌ریزی دقیق‌تر و مطالعه گسترده‌تر، به جمع‌آوری داده‌ها، سازمان‌دهی و پردازش آن‌ها و تدوین علمی و روش‌مند کتاب‌های آسیا بپردازد.

 

 

برآورد راهبردی چین/ احسان صادقی چیمه

برآورد روابط خارجی ایران و هند در 2019/ میترا راه‌نجات

برآورد راهبردی هند 2019/ حسام‌الدین حجت‌زاده

‌‌‌‌برآورد راهبردی عربستان در 2019/  نجمیه پوراسمعیلی

برآورد راهبردی سوریه 2019 / زهرا زمردی

برآورد راهبردی بحران محاصره قطر/ زهرا زمردی

برآورد راهبردی تاجیکستان/ حسین عسگریان

جایگاه سیاسی ـ امنیتی حزب‌الله لبنان در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی/ فاطمه نکولعل آزاد