نگاهی به تلاش روسیه برای پیشرفته‌سازی نیروهای مسلح خود
نگاهی به تلاش روسیه برای پیشرفته‌سازی نیروهای مسلح خود
یکشنبه 24 خرداد 1394
روابط میان روسیه و غرب از هنگام فروپاشی نظام اتحاد جماهیر شوروی هیچ‌گاه تا به این حد دستخوش تیره‌گی و بدبینی بوده است، حتی جنگ کوتاه‌مدت گرجستان در سال 2008 و جدا شدن مناطق آبخازیا و اوستیای جنوبی نیز واکنش‌های عملی غرب و وضع تحریم‌های مجازاتی علیه مسکو را تا حد و اندازه‌های کنونی به دنبال نداشت. آخرین نمونه‌های تقریباً روزانه رویارویی و تنش میان جهان غرب و خرس بیدار شده روسیه شامل پرواز هشدارآمیز روز شنبه 30 می (9 خرداد) یک جنگنده بمب‌افکن روسی در ارتفاع پایین بر فراز ناوشکن آمریکایی «یو‌اس‌اس راس» در دریای سیاه، تمرکز نیروهای پیاده‌نظام، تانک و توپخانه روسیه در نزدیکی مرز خود با اوکراین و نیز همزمان، اعلام برگزاری یک رزمایش دفاع هوایی توسط جمهوری‌های سابق شوروی در بالتیک (استونی، لتونی، لیتوانی) در واکنش به نگرانی‌های امنیتی این کشورها درمورد اقدامات روسیه در منطقه بودند. روز شنبه نهم خرداد، یک مقام نظامی ناوگان دریای سیاه روسیه اعلام کرد که پرواز هشدارآمیز جنگنده روسی بر فراز ناوشکن راس در واکنش به حرکت این ناو به سوی آب‌های سرزمینی روسیه و جمع‌آوری اطلاعات درمورد پایگاه دریایی شبه جزیره کریمه و عملیات شناورهای ناوگان دریای سیاه بوده است. این نمونه‌ها به غیر از موارد روزانه پرواز جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های روسی در آسمان اطلس شمالی در مجاورت حریم هوایی کشرهای غربی و پرواز جت‌های غربی برای رهگیری و اسکورت آنها هستند.
هرچند، اقتصاد روسیه به دلیل پایین آمدن بهای جهانی نفت و وضع تحریم‌های اقتصادی غرب بر سر عملکرد مسکو در شرق اوکراین دچار زیان و رکود شده است، اما روسیه همچنان به عنوان یک بازیگر مسلط و نیرومند در منطقه پیرامونی خود و یک تأمین‌کننده عمده نفت و گاز اروپا به شمار می‌آید. شکی وجود ندارد که هیچ سیاستمداری در گرجستان و اوکراین تهاجم روسیه به آبخازیا، اوستیای جنوبی، شبه جزیره کریمه و شرق اوکراین را دلیل ضعف نمی‌داند.
در همین حال، نیروهای مسلح فدراسیون روسیه در مراسم رژه بزرگ روز 9 می (19 اردیبهشت) که به مناسبات هفتادمین سالگرد پیروزی بر آلمان نازی برگزار می‌شد، بخشی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تسلیحات خود را به نمایش گذاشت. به عقیده کارشناسان و تحلیل‌گران امور دفاعی، هم‌زمانی نمایش این سلاح‌ها در مراسم رژه امسال که بزرگ‌ترین رژه نظامی روسیه پس از فروپاشی شوروی به شمار می‌رفت، با عمیق شدن بحران اوکراین، افزایش شمار تمرینات واحدهای موشکی بالستیکی استراتژیک روسیه و افزایش شمار پروازهای بمب‌افکن‌های استراتژیک روسی در نزدیکی حریم هوایی کشورهای ناتو و در یک کلام افزایش تنش، مفهوم ویژه‌ای را دربردارد.
وزارت دفاع روسیه ظرف ده تا پانزده سال گذشته و پس از افزایش بهای نفت و گاز در اوایل و اواسط دهه 2000 که موجب تقویت بنیه مالی دولت مسکو شد، برنامه‌ای گسترده با بودجه بالغ بر 20 تریلیون روبل (400 میلیارد دلار) را به هدف مدرنیزه کردن تسلیحات و تجهیزات نیروهای مسلح این کشور به اجرا درآورده است. پوتین قول داده تا فرارسیدن سال 2020 در حدود 70 درصد از ارتش کشورش به سخت‌افزارهای جدید مجهز می‌شوند. اگرچه بحران اقتصادی جهانی و کاهش درآمدهای روسیه اجرای این برنامه را دچار وقفه کرد، اما تاکنون گزارشی دال بر قطع بودجه این برنامه وجود نداشته است.
تحلیل‌گران امور نظامی عقیده دارند برنامه مدرنیزه کردن نیروهای مسلح روسیه شامل طراحی و تولید نسل آینده تسلیحات تهاجمی و تدافعی کارآمد برای بکارگیری در یک جنگ احتمالی با آمریکا در آینده است. این تسلیحات جدید می‌باید توانایی وارد کردن ضربه‌ای سخت و سریع و همچنین قابلیت بکارگیری در مناطق کوچک‌تری مانند خاورمیانه را داشته باشند. به گفته این تحلیل‌گران، اجرای این برنامه به ویژه موقعیت نیروی استراتژیک هسته‌ای آمریکا را تضعیف می‌کند، زیرا تلاش‌‌های اندکی برای مدرنیزه کردن موشک‌های هسته‌ای این کشور و سیلوهای پرتاب آنها به عمل آمده و فناوری‌های به کار رفته در آنها قدیمی شده‌اند. به عنوان مثال، به گزارش شبکه CBS News موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای «مینوتمن» که در سال‌های دهه 60 و 70 میلادی وارد خدمت شده بودند تا سال 2003 مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
اجرای برنامه پیشرفته‌سازی تسلیحات ارتش روسیه در بخش استراتژیک دریا پایه شاهد تحولات مهمی در سال‌های اخیر بوده است. روسیه نخستین فروند از هشت فروند زیردریایی هسته‌ای جدید از «کلاس بوری » حامل موشک‌های بالستیک را به آب انداخته است که هر کدام حامل بیست فروند موشک بالستیک قاره‌پیمای جدید «بولاوا » هستند. هر فروند موشک بولاوا هشت هزار کیلومتر برد و توانایی حمل 10 کلاهک هسته‌ای با قدرت هر یک 150 کیلوتن را دارد. زیردریایی‌های کلاس بوری توانایی غوطه‌وری تا عمق بیش از 4500 متری و سه ماه عملیات بی‌وقفه را دارند. ویژگی بارز این زیردریایی صدای بسیار اندک آن به هنگام حرکت زیر آب است که شناسایی و ردیابی آن را بسیار دشوار می‌کند. این ویژگی به زیردریایی‌های کلاس بوری توانایی نزدیک شدن به سواحل آمریکا بدون شناسایی شدن و شلیک تعداد زیادی موشک به شهرها یا پایگاه‌های نظامی این کشور را می‌دهد. بدین ترتیب آمریکایی‌ها از آن بیمناک هستند قبل از انکه متوجه شوند از چه ناحیه‌ای هدف قرار گرفته‌اند، از صحنه روزگار محو شوند.
روس‌ها همچنین زیردریایی‌های تهاجمی دیزلی ـ الکتریکی کلاس آمور پروژه 677 را ساخته‌اند که آنها نیز ویژگی کم‌صدا بودن را دارند و خطر بزرگی برای شناورهای جنگی به‌خصوص در آب‌های ساحلی محسوب می‌شوند. سامانه پیشرانه مستقل این زیردریایی امکان می‌دهد که آمور بیش از دیگر زیردریایی‌های متعارف در زیر آب باقی بماند.
روسیه قدم دیگری را به سوی مدرنیزه کردن نیروی دریایی‌اش برداشته است. ظرف هفته‌های اخیر، کارخانه کشتی‌سازی «آدمیرالتی » زیردریایی کلاس «وارشاویانکا » با موتور دیزلی ـ الکتریکی را به آب انداخت. شرکت «کراسنودار» بانی بخشی از طرح نوسازی ناوگان زیردریایی‌های روسیه ادعا کرده که این شناور «کم‌صداترین زیردریایی دنیا» است. این زیردریایی که مدل بهسازی شده شناور کلاس کیلو به شمار می‌آید دارای برد 643 کیلومتر و مداومت عملیات 45 روز است. علاوه‌بر این شناورها، روسیه قصد دارد 14 تا 18 فروند زیردریایی دیزلی ـ الکتریکی جدید «کلاس لادا » را ظرف 15 سال آینده به خدمت گیرد.
با وجود وضع تحریم‌های غربی علیه مسکو بر سر انضمام شبه جزیره کریمه به خاک روسیه و مداخلات این کشور در درگیری‌های شرق اوکراین، وزارت دفاع روسیه کار ساخت یک ناو هواپیمابر بزرگ تحت نام «پروژه 23000E» یا «اشتورم » را آغاز کرده است. این ناو هواپیمابر جدید برای عملیات در آب‌های دوردست و اقیانوس‌ها طراحی شده است. این شناور بزرگ ظرفیت حمل 80 تا 90 فروند هواپیما را دارد. به احتمال زیاد این ناوهواپیمابر برای تأمین انرژی خود به راکتورهای هسته‌ای مجهز خواهد بود.
در همین حال، روسیه در زمینه استراتژیک زمین پایه، موشک‌های «توپول ـ ام » یا SS-27 با 10500 کیلومتر برد و مدل چندکلاهکه آن به نام RS-24 «یارس ـ ام » با 11000 کیلومتر برد را به واحدهای استراتژیک خود تحویل داده و برنامه دارد تا استقرار موشک‌های بالستیک RS-26 را هم در سال 2016 آغاز کند.
علاوه‌بر این، وزارت دفاع روسیه ساخت هواپیمای بمب‌افکن رادارگریز استراتژیک PAK-DA که قرار است جایگزین بمب‌افکن‌های TU-160 و TU-95 و TU-22M شود را آغاز کرده است. طرح این بمب‌افکن نسل پنجم دوربرد به شکل یک بال پرنده در سال 2013 توسط شرکت «توپولف » به نیروی هوایی روسیه ارائه و مورد تأیید قرار گرفت. کار ساخت این هواپیما در سال جاری در مجتمع «کازان» آغاز شده و قرار است در سال 2019 نخستین پرواز خود را انجام دهد. این بمب‌افکن بین سال‌های 2023 تا 2030 وارد خدمت خواهد شد. این هواپیماها دارای دو سرنشین و چهار موتور، 900 کیلومتر در ساعت سرعت (مادون صوت)، 12482 کیلومتر برد و ارتفاع عملیات 15300 متر است.
هواپیمای PAK-DA با 36 متر طول و 6/31 متر پهنا به اندازه تقریبی یک بوئینگ 757 است. این بمب‌افکن به سامانه‌های هوانوردی و هدایت پیشرفته مجهز خواهد بود، و توانایی حمل بمبهای هسته‌ای، بمبهای هدایت شونده و عادی و همچنین موشک‌های کروز مافوق صوت را دارد. این نوع موشک‌ها به PAK-DA امکان می‌دهند که بدون وارد شدن به محدوده خطر، اقدام به شلیک به سمت هدف‌های خود کند.
روسیه همچنین در حال آزمایش جت جنگنده نسل پنجم خود موسوم به PAK-FA یا T-50 ساخت شرکت «سوخوی » است. کارشناسان نظامی روسی از این هواپیما به عنوان یک «ربات هوشمند پرنده» یاد می‌کنند که خلبان نقش مهمی در هدایت آن ایفا نمی‌کند. به ادعای این کارشناسان جنگنده رادارگریز T-50 دارای امتیازها و برتری‌هایی نسبت به رقبای غربی خود، جنگنده‌های آمریکایی F-22 و F-35 است. به گفته روس‌ها این جنگنده دارای سامانه‌های هدایت‌کننده تسلیحاتی و رادار پیشرفته است. تولید انبوه این هواپیما از سال 2016 آغاز می‌شود.
روسیه در عرصه پدافند هوایی و موشکی نیز سامانه S-500 را به میدان آورده که می‌تواند به‌طور بنیادی تعادل قوا میان ایالات متحده و روسیه را برهم زند. این سامانه مدل بهسازی شده S-400 نیست، بلکه دارای طراحی جدیدی است. گفته می‌شود S-500 قادر به رهگیری موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای آمریکاست. این بدان معنی است که از این پس اصل «تضمین انهدام دوطرفه » می‌تواند دیگر وجود نداشته باشد. اگر روس‌ها می‌توانند اغلب موشک‌های هسته‌ای آمریکا را در یک حمله پیش‌دستانه غافلگیر و منهدم کنند و سپس با کمک S-500 هر آنچه از موشک‌های آمریکایی باقی می‌ماند را نیز در آسمان رهگیر کنند، یک تغییر کامل در تحلیل درگیری هسته‌ای به وجود آورده‌اند. برد سامانه S-500 بین 500 تا 600 کیلومتر و ارتفاع عملیاتی آن برای انهدام موشک‌های دشمن 40 کیلومتر است. برخی منابع ارزیابی می‌کنند این سامانه قادر به ردیابی 5 تا 20 هدف بالستیکی و رهگیری 5 تا 10 هدف به‌طور همزمان است. گفته می‌شود S-500 توانایی انهدام هدف‌های بـالستیک با سرعت 5 تا 7 کیلومتـر در ثانیه را دارد. همچنین گزارش می‌شود که موشک S-500 می‌تواند تهدیدی مهلک برضد هواپیماهای پیش‌هشداردهنده هوایی (آواکس) و هواپیماهای ایجادکننده اختلال الکترونیکی آمریکایی پدید آورد.
در عرصه نیروی زمینی، آنچه توجه تحلیل‌گران امور دفاعی را بسیار به خود معطوف کرد، نوآوری فنی روس‌ها در زمینه ساخت خودروهای زرهی رزمی از جمله تانک جدید T-14 «آرماتا » است. ارتش روسیه در رژه اخیر خود برای اولین بار این تانک و 12 نوع خودروی زرهی دیگر شامل نفربرهای رزمی، توپ خودکششی و خودروهای حامل پل متحرک و کامیون را به نمایش درآورد. این نمونه‌ها که از آنها به عنوان نسل جدید خودروهای زرهی یاد شد، نه‌تنها بیانگر بروز تحولی بزرگ در خانواده خودروهای زرهی ساخت روسیه از دهه 1990 محسوب می‌شدند، بلکه دارای مشخصه‌های طراحی پیشرفته‌ای هم بودند. تانک T-14 در واقع نخستین تانک طرح جدید روسی از هنگام طراحی تانک T-72 در اوایل دهه 1970 به شمار می‌آید. ارتش روسیه قصد دارد 70 درصد از تانک‌های خود از جمله T-72 و T-90 را با تانک نسل سوم T-14 جایگزین نماید. قرار است بین سال‌های 2017 تا 2020 مجتمع «اورال واگن زاوود »، بزرگ‌ترین کارخانه سازنده تانک در جهان، بیش از 2300 دستگاه T-14 تولید کند.
به عقیده تحلیل‌گران امور استراتژیک و فناوری، طراحی تانک جدید شرکت آرماتا دربرگیرنده یک رویکرد تازه است. در حالی‌که در دوران شوروی برای ساخت تانک T-72 مؤلفه‌های قدرت آتش سنگین‌تر و سرعت بیشتر بر زره قوی‌تر و ایمنی خدمه رجحان داشت، فلسفه طراحی تانک جدید دارای مشابهت‌های بیشتری با تانک‌های جدید غربی است. این تغییرات شامل تمرکز بیشتر بر قابلیت بقاء خودرو و خدمه آن است. در این چهارچوب، محل استقرار سه خدمه تانک در یک کپسول محافظ از زره چندلایه در بخش جلویی خودرو و به دور از توپ و گلوله‌های آن تعبیه شده است. روس‌ها ادعا می‌کنند که این کپسول زرهی توانایی مقاومت در برابر اصابت مستقیم هر نوع گلوله موجود را دارد. بدنه تانک نیز با زره چند لایه ساخته شده از مواد ترکیبی (کامپوزیت) پوشانده شده است. این تانک همچنین مجهز به یک برجک کنترل از راه دور، سیستم آتش خودکار، که به خدمه امکان شلیک سریع‌تر و دقیق‌تر از تانک‌های دیگر روسی را می‌دهد، سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای، هواشناسی، موقعیت‌یاب جهانی «گلوناس » ساخت روسیه، لینک ارتباط داده‌ها، سامانه‌هایی رادیویی است. سلاح اصلی T-14 یک توپ جدید 125 میلیمتری بدون خان که علاوه بر گلوله‌های عادی قابلیت شلیک موشک هدایت شونده ضد زره را دارد، همراه با سیستم تغذیه مهمات جدید است. علاوه‌بر این، تانک T-14 به یک قبضه تیربار 30 میلیمتری خودکار هم‌محور با توپ با توانایی درگیری با انواع اهداف از جمله هدف‌های پرنده در ارتفاع پایین مانند هواپیماهای پشتیبانی نزدیک و بالگردها و یک قبضه تیربار 5/12 میلیمتری خودکار بر روی برجک گردان برای شلیک به سوی راکت‌ها و گلوله‌های ضدتانک دارای سرعتی معادل 3000 متر در ثانیه مجهز است. آنچه تانک T-14 را بیشتر متمایز می‌سازد عبارت است از یک سامانه دفاعی فعال که گفته می‌شود برای حفاظت از تانک در برابر راکت‌ها و گلوله‌های ضدتانک طراحی شده است. گفته می‌شود این سامانه که از پنج پرتاب‌کننده گلوله‌های 107 میلیمتری حاوی کلاهک‌های انفجاری شدید و ترکش‌زا تشکیل شده، حتی قابلیت رهگیری سلاح‌های ضدتانک پرتاب شده از آسمان را دارد. در این صورت، حتی بالگردهای پیشرفته‌ای مانند آپاچی نیز نمی‌توانند از شانس 100 درصدی برای انهدام یک تانک T-14 به وسیله راکت‌های خود برخوردار باشند. این تانک همچنین مجهز به دوربین‌های چرخان با کیفیت تصویری بالا، توانایی شلیک در حال حرکت و سرعتی بیش از 80 کیلومتر در ساعت است. به عقیده کارشناسان امور نظامی، ساخت تانک آرماتا و دیگر خودروهای زرهی جدید نشانگر توجه طراحان نظامی روسیه به ایجاد یک ارتش حرفه‌ای کارآمد برای جنگ‌های بزرگ یا مناقشه‌های کم‌شدت منطقه‌ای است.
روسیه در رژه نهم می، همچنین ادوات زرهی زیر را به نمایش درآورد: خودروی رزمی سنگین پیاده‌نظام T-15، خودروی حامل پل متحرک MT-A، خودروی مهندسی MYM-A، خودروی حامل راکت‌انداز چندگانه BMO-2، خودروی مین‌گذار USM-1، توپ خودکششی «کوالیتسیا ـ سی‌ب » مجهز به یک قبضه توپ 152 میلیمتری با نواخت 16 گلوله در دقیقه، خودروی آبی خاکی «کورگانتس ـ 25 » که جایگزین خودروهای سری BMP می‌شود و ترکیبی از یک نفربر زرهی و یک تانک سبک است، و خودروی رزمی پیاده نظام «بومرنگ » با هشت چرخ که جایگزین خودروهای سری BRT می‌شود.
هرچند، اقتصاد روسیه به دلیل پایین آمدن بهای جهانی نفت و وضع تحریم‌های اقتصادی غرب بر سر عملکرد مسکو در شرق اوکراین دچار زیان و رکود شده است، اما روسیه همچنان به عنوان یک بازیگر مسلط و نیرومند در منطقه پیرامونی خود و یک تأمین‌کننده عمده نفت و گاز اروپا به شمار می‌آید. شکی وجود ندارد که هیچ سیاستمداری در گرجستان و اوکراین تهاجم روسیه به آبخازیا، اوستیای جنوبی، شبه جزیره کریمه و شرق اوکراین را دلیل ضعف نمی‌داند.
در همین حال، نیروهای مسلح فدراسیون روسیه در مراسم رژه بزرگ روز 9 می (19 اردیبهشت) که به مناسبات هفتادمین سالگرد پیروزی بر آلمان نازی برگزار می‌شد، بخشی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تسلیحات خود را به نمایش گذاشت. به عقیده کارشناسان و تحلیل‌گران امور دفاعی، هم‌زمانی نمایش این سلاح‌ها در مراسم رژه امسال که بزرگ‌ترین رژه نظامی روسیه پس از فروپاشی شوروی به شمار می‌رفت، با عمیق شدن بحران اوکراین، افزایش شمار تمرینات واحدهای موشکی بالستیکی استراتژیک روسیه و افزایش شمار پروازهای بمب‌افکن‌های استراتژیک روسی در نزدیکی حریم هوایی کشورهای ناتو و در یک کلام افزایش تنش، مفهوم ویژه‌ای را دربردارد.
وزارت دفاع روسیه ظرف ده تا پانزده سال گذشته و پس از افزایش بهای نفت و گاز در اوایل و اواسط دهه 2000 که موجب تقویت بنیه مالی دولت مسکو شد، برنامه‌ای گسترده با بودجه بالغ بر 20 تریلیون روبل (400 میلیارد دلار) را به هدف مدرنیزه کردن تسلیحات و تجهیزات نیروهای مسلح این کشور به اجرا درآورده است. پوتین قول داده تا فرارسیدن سال 2020 در حدود 70 درصد از ارتش کشورش به سخت‌افزارهای جدید مجهز می‌شوند. اگرچه بحران اقتصادی جهانی و کاهش درآمدهای روسیه اجرای این برنامه را دچار وقفه کرد، اما تاکنون گزارشی دال بر قطع بودجه این برنامه وجود نداشته است.
تحلیل‌گران امور نظامی عقیده دارند برنامه مدرنیزه کردن نیروهای مسلح روسیه شامل طراحی و تولید نسل آینده تسلیحات تهاجمی و تدافعی کارآمد برای بکارگیری در یک جنگ احتمالی با آمریکا در آینده است. این تسلیحات جدید می‌باید توانایی وارد کردن ضربه‌ای سخت و سریع و همچنین قابلیت بکارگیری در مناطق کوچک‌تری مانند خاورمیانه را داشته باشند. به گفته این تحلیل‌گران، اجرای این برنامه به ویژه موقعیت نیروی استراتژیک هسته‌ای آمریکا را تضعیف می‌کند، زیرا تلاش‌‌های اندکی برای مدرنیزه کردن موشک‌های هسته‌ای این کشور و سیلوهای پرتاب آنها به عمل آمده و فناوری‌های به کار رفته در آنها قدیمی شده‌اند. به عنوان مثال، به گزارش شبکه CBS News موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای «مینوتمن» که در سال‌های دهه 60 و 70 میلادی وارد خدمت شده بودند تا سال 2003 مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
اجرای برنامه پیشرفته‌سازی تسلیحات ارتش روسیه در بخش استراتژیک دریا پایه شاهد تحولات مهمی در سال‌های اخیر بوده است. روسیه نخستین فروند از هشت فروند زیردریایی هسته‌ای جدید از «کلاس بوری » حامل موشک‌های بالستیک را به آب انداخته است که هر کدام حامل بیست فروند موشک بالستیک قاره‌پیمای جدید «بولاوا » هستند. هر فروند موشک بولاوا هشت هزار کیلومتر برد و توانایی حمل 10 کلاهک هسته‌ای با قدرت هر یک 150 کیلوتن را دارد. زیردریایی‌های کلاس بوری توانایی غوطه‌وری تا عمق بیش از 4500 متری و سه ماه عملیات بی‌وقفه را دارند. ویژگی بارز این زیردریایی صدای بسیار اندک آن به هنگام حرکت زیر آب است که شناسایی و ردیابی آن را بسیار دشوار می‌کند. این ویژگی به زیردریایی‌های کلاس بوری توانایی نزدیک شدن به سواحل آمریکا بدون شناسایی شدن و شلیک تعداد زیادی موشک به شهرها یا پایگاه‌های نظامی این کشور را می‌دهد. بدین ترتیب آمریکایی‌ها از آن بیمناک هستند قبل از انکه متوجه شوند از چه ناحیه‌ای هدف قرار گرفته‌اند، از صحنه روزگار محو شوند.
روس‌ها همچنین زیردریایی‌های تهاجمی دیزلی ـ الکتریکی کلاس آمور پروژه 677 را ساخته‌اند که آنها نیز ویژگی کم‌صدا بودن را دارند و خطر بزرگی برای شناورهای جنگی به‌خصوص در آب‌های ساحلی محسوب می‌شوند. سامانه پیشرانه مستقل این زیردریایی امکان می‌دهد که آمور بیش از دیگر زیردریایی‌های متعارف در زیر آب باقی بماند.
روسیه قدم دیگری را به سوی مدرنیزه کردن نیروی دریایی‌اش برداشته است. ظرف هفته‌های اخیر، کارخانه کشتی‌سازی «آدمیرالتی » زیردریایی کلاس «وارشاویانکا » با موتور دیزلی ـ الکتریکی را به آب انداخت. شرکت «کراسنودار» بانی بخشی از طرح نوسازی ناوگان زیردریایی‌های روسیه ادعا کرده که این شناور «کم‌صداترین زیردریایی دنیا» است. این زیردریایی که مدل بهسازی شده شناور کلاس کیلو به شمار می‌آید دارای برد 643 کیلومتر و مداومت عملیات 45 روز است. علاوه‌بر این شناورها، روسیه قصد دارد 14 تا 18 فروند زیردریایی دیزلی ـ الکتریکی جدید «کلاس لادا » را ظرف 15 سال آینده به خدمت گیرد.
با وجود وضع تحریم‌های غربی علیه مسکو بر سر انضمام شبه جزیره کریمه به خاک روسیه و مداخلات این کشور در درگیری‌های شرق اوکراین، وزارت دفاع روسیه کار ساخت یک ناو هواپیمابر بزرگ تحت نام «پروژه 23000E» یا «اشتورم » را آغاز کرده است. این ناو هواپیمابر جدید برای عملیات در آب‌های دوردست و اقیانوس‌ها طراحی شده است. این شناور بزرگ ظرفیت حمل 80 تا 90 فروند هواپیما را دارد. به احتمال زیاد این ناوهواپیمابر برای تأمین انرژی خود به راکتورهای هسته‌ای مجهز خواهد بود.
در همین حال، روسیه در زمینه استراتژیک زمین پایه، موشک‌های «توپول ـ ام » یا SS-27 با 10500 کیلومتر برد و مدل چندکلاهکه آن به نام RS-24 «یارس ـ ام » با 11000 کیلومتر برد را به واحدهای استراتژیک خود تحویل داده و برنامه دارد تا استقرار موشک‌های بالستیک RS-26 را هم در سال 2016 آغاز کند.
علاوه‌بر این، وزارت دفاع روسیه ساخت هواپیمای بمب‌افکن رادارگریز استراتژیک PAK-DA که قرار است جایگزین بمب‌افکن‌های TU-160 و TU-95 و TU-22M شود را آغاز کرده است. طرح این بمب‌افکن نسل پنجم دوربرد به شکل یک بال پرنده در سال 2013 توسط شرکت «توپولف » به نیروی هوایی روسیه ارائه و مورد تأیید قرار گرفت. کار ساخت این هواپیما در سال جاری در مجتمع «کازان» آغاز شده و قرار است در سال 2019 نخستین پرواز خود را انجام دهد. این بمب‌افکن بین سال‌های 2023 تا 2030 وارد خدمت خواهد شد. این هواپیماها دارای دو سرنشین و چهار موتور، 900 کیلومتر در ساعت سرعت (مادون صوت)، 12482 کیلومتر برد و ارتفاع عملیات 15300 متر است.
هواپیمای PAK-DA با 36 متر طول و 6/31 متر پهنا به اندازه تقریبی یک بوئینگ 757 است. این بمب‌افکن به سامانه‌های هوانوردی و هدایت پیشرفته مجهز خواهد بود، و توانایی حمل بمبهای هسته‌ای، بمبهای هدایت شونده و عادی و همچنین موشک‌های کروز مافوق صوت را دارد. این نوع موشک‌ها به PAK-DA امکان می‌دهند که بدون وارد شدن به محدوده خطر، اقدام به شلیک به سمت هدف‌های خود کند.
روسیه همچنین در حال آزمایش جت جنگنده نسل پنجم خود موسوم به PAK-FA یا T-50 ساخت شرکت «سوخوی » است. کارشناسان نظامی روسی از این هواپیما به عنوان یک «ربات هوشمند پرنده» یاد می‌کنند که خلبان نقش مهمی در هدایت آن ایفا نمی‌کند. به ادعای این کارشناسان جنگنده رادارگریز T-50 دارای امتیازها و برتری‌هایی نسبت به رقبای غربی خود، جنگنده‌های آمریکایی F-22 و F-35 است. به گفته روس‌ها این جنگنده دارای سامانه‌های هدایت‌کننده تسلیحاتی و رادار پیشرفته است. تولید انبوه این هواپیما از سال 2016 آغاز می‌شود.
روسیه در عرصه پدافند هوایی و موشکی نیز سامانه S-500 را به میدان آورده که می‌تواند به‌طور بنیادی تعادل قوا میان ایالات متحده و روسیه را برهم زند. این سامانه مدل بهسازی شده S-400 نیست، بلکه دارای طراحی جدیدی است. گفته می‌شود S-500 قادر به رهگیری موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای آمریکاست. این بدان معنی است که از این پس اصل «تضمین انهدام دوطرفه » می‌تواند دیگر وجود نداشته باشد. اگر روس‌ها می‌توانند اغلب موشک‌های هسته‌ای آمریکا را در یک حمله پیش‌دستانه غافلگیر و منهدم کنند و سپس با کمک S-500 هر آنچه از موشک‌های آمریکایی باقی می‌ماند را نیز در آسمان رهگیر کنند، یک تغییر کامل در تحلیل درگیری هسته‌ای به وجود آورده‌اند. برد سامانه S-500 بین 500 تا 600 کیلومتر و ارتفاع عملیاتی آن برای انهدام موشک‌های دشمن 40 کیلومتر است. برخی منابع ارزیابی می‌کنند این سامانه قادر به ردیابی 5 تا 20 هدف بالستیکی و رهگیری 5 تا 10 هدف به‌طور همزمان است. گفته می‌شود S-500 توانایی انهدام هدف‌های بـالستیک با سرعت 5 تا 7 کیلومتـر در ثانیه را دارد. همچنین گزارش می‌شود که موشک S-500 می‌تواند تهدیدی مهلک برضد هواپیماهای پیش‌هشداردهنده هوایی (آواکس) و هواپیماهای ایجادکننده اختلال الکترونیکی آمریکایی پدید آورد.
در عرصه نیروی زمینی، آنچه توجه تحلیل‌گران امور دفاعی را بسیار به خود معطوف کرد، نوآوری فنی روس‌ها در زمینه ساخت خودروهای زرهی رزمی از جمله تانک جدید T-14 «آرماتا » است. ارتش روسیه در رژه اخیر خود برای اولین بار این تانک و 12 نوع خودروی زرهی دیگر شامل نفربرهای رزمی، توپ خودکششی و خودروهای حامل پل متحرک و کامیون را به نمایش درآورد. این نمونه‌ها که از آنها به عنوان نسل جدید خودروهای زرهی یاد شد، نه‌تنها بیانگر بروز تحولی بزرگ در خانواده خودروهای زرهی ساخت روسیه از دهه 1990 محسوب می‌شدند، بلکه دارای مشخصه‌های طراحی پیشرفته‌ای هم بودند. تانک T-14 در واقع نخستین تانک طرح جدید روسی از هنگام طراحی تانک T-72 در اوایل دهه 1970 به شمار می‌آید. ارتش روسیه قصد دارد 70 درصد از تانک‌های خود از جمله T-72 و T-90 را با تانک نسل سوم T-14 جایگزین نماید. قرار است بین سال‌های 2017 تا 2020 مجتمع «اورال واگن زاوود »، بزرگ‌ترین کارخانه سازنده تانک در جهان، بیش از 2300 دستگاه T-14 تولید کند.
به عقیده تحلیل‌گران امور استراتژیک و فناوری، طراحی تانک جدید شرکت آرماتا دربرگیرنده یک رویکرد تازه است. در حالی‌که در دوران شوروی برای ساخت تانک T-72 مؤلفه‌های قدرت آتش سنگین‌تر و سرعت بیشتر بر زره قوی‌تر و ایمنی خدمه رجحان داشت، فلسفه طراحی تانک جدید دارای مشابهت‌های بیشتری با تانک‌های جدید غربی است. این تغییرات شامل تمرکز بیشتر بر قابلیت بقاء خودرو و خدمه آن است. در این چهارچوب، محل استقرار سه خدمه تانک در یک کپسول محافظ از زره چندلایه در بخش جلویی خودرو و به دور از توپ و گلوله‌های آن تعبیه شده است. روس‌ها ادعا می‌کنند که این کپسول زرهی توانایی مقاومت در برابر اصابت مستقیم هر نوع گلوله موجود را دارد. بدنه تانک نیز با زره چند لایه ساخته شده از مواد ترکیبی (کامپوزیت) پوشانده شده است. این تانک همچنین مجهز به یک برجک کنترل از راه دور، سیستم آتش خودکار، که به خدمه امکان شلیک سریع‌تر و دقیق‌تر از تانک‌های دیگر روسی را می‌دهد، سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای، هواشناسی، موقعیت‌یاب جهانی «گلوناس » ساخت روسیه، لینک ارتباط داده‌ها، سامانه‌هایی رادیویی است. سلاح اصلی T-14 یک توپ جدید 125 میلیمتری بدون خان که علاوه بر گلوله‌های عادی قابلیت شلیک موشک هدایت شونده ضد زره را دارد، همراه با سیستم تغذیه مهمات جدید است. علاوه‌بر این، تانک T-14 به یک قبضه تیربار 30 میلیمتری خودکار هم‌محور با توپ با توانایی درگیری با انواع اهداف از جمله هدف‌های پرنده در ارتفاع پایین مانند هواپیماهای پشتیبانی نزدیک و بالگردها و یک قبضه تیربار 5/12 میلیمتری خودکار بر روی برجک گردان برای شلیک به سوی راکت‌ها و گلوله‌های ضدتانک دارای سرعتی معادل 3000 متر در ثانیه مجهز است. آنچه تانک T-14 را بیشتر متمایز می‌سازد عبارت است از یک سامانه دفاعی فعال که گفته می‌شود برای حفاظت از تانک در برابر راکت‌ها و گلوله‌های ضدتانک طراحی شده است. گفته می‌شود این سامانه که از پنج پرتاب‌کننده گلوله‌های 107 میلیمتری حاوی کلاهک‌های انفجاری شدید و ترکش‌زا تشکیل شده، حتی قابلیت رهگیری سلاح‌های ضدتانک پرتاب شده از آسمان را دارد. در این صورت، حتی بالگردهای پیشرفته‌ای مانند آپاچی نیز نمی‌توانند از شانس 100 درصدی برای انهدام یک تانک T-14 به وسیله راکت‌های خود برخوردار باشند. این تانک همچنین مجهز به دوربین‌های چرخان با کیفیت تصویری بالا، توانایی شلیک در حال حرکت و سرعتی بیش از 80 کیلومتر در ساعت است. به عقیده کارشناسان امور نظامی، ساخت تانک آرماتا و دیگر خودروهای زرهی جدید نشانگر توجه طراحان نظامی روسیه به ایجاد یک ارتش حرفه‌ای کارآمد برای جنگ‌های بزرگ یا مناقشه‌های کم‌شدت منطقه‌ای است.
روسیه در رژه نهم می، همچنین ادوات زرهی زیر را به نمایش درآورد: خودروی رزمی سنگین پیاده‌نظام T-15، خودروی حامل پل متحرک MT-A، خودروی مهندسی MYM-A، خودروی حامل راکت‌انداز چندگانه BMO-2، خودروی مین‌گذار USM-1، توپ خودکششی «کوالیتسیا ـ سی‌ب » مجهز به یک قبضه توپ 152 میلیمتری با نواخت 16 گلوله در دقیقه، خودروی آبی خاکی «کورگانتس ـ 25 » که جایگزین خودروهای سری BMP می‌شود و ترکیبی از یک نفربر زرهی و یک تانک سبک است، و خودروی رزمی پیاده نظام «بومرنگ » با هشت چرخ که جایگزین خودروهای سری BRT می‌شود.
Your Comment