فناوری های نوین و چالش‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران

فناوری[1] مهارتی است برای ساختن فرایند یا ابزار (نرم یا سخت). فناوری‌های نوین استفاده عملی از دانش و مهارت برای ساختن ابزار، ماشین، ساختمان، وسیله نقلیه و سایر وسایل مورد نیاز دیگر است که در تقسیم بندی‌های دنیای فناوری در ۱۶ حوزه تعریف شده است. مهمترین این حوزه‌ها پردازش‌های ابری[2]، هوش مصنوعی[3]، رباتیک[4]، پرینت سه بعدی[5]،  اینترنت اشیا[6] و واقعیت مجازی[7] است. امروزه محققان فناوری‌های نوین را یکی از پایه‌های مهم حوزه‌های اقتصادی، نظامی و اطلاعاتی کشورها می‌دانند. با ظهور فناوری‌های نوین انقلابی عظیمی در این سه حوزه رخ داده، از این‌رو کشورها با توجه به توسعه فناوری درصدد پیشرفت و بومی نمودن این فناوری‌ها و همچنین کاهش مخاطرات امنیتی ناشی از آنها هستند. حال سوال اینجاست که مهمترین دگرگونی‌های پیش رو در این حوزه چه خواهد بود و چه تاثیری بر حوزه‌های نظامی و امنیتی کشورها و به طور خاص امنیت جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟

فناوری‌های نوین و دگرگونی‌های پیش رو

یکی از حوزه های فن‌آورانه که کاربرد مهمی در صنایع نظامی  نظیر صنایع به طور خاص موشکی، پدافندی، آفندی و پهبادی دارند، پردازش‌های ابری است که کارایی آنها در کنترل از راه دور سیستم‌های ناوبری موشکی و پهبادی است. در تمام سیستم‌های موشکی، پدافندی و پهبادی، معمولا یک کامپیوتر هدایتگر بوسیله یک سری کانال های راداری ارتباطی رمزنگاری شده بر مبنا الگوریتم‌های ریاضی نقش هدایت و ناوبری موشک یا پهباد را به عهده دارد که اگر سیستمی بتواند الگوریتم‌های رمز نگاری آن‌ها را هک کرده و در آنها نفوذ کند می تواند کنترل موشک و یا پهباد را از مبدا کنترلی خارج کرده و کل سیستم هدایت موشک را از دسترس خارج سازد. برای این امکان و توانمندی به ابر کامپیوترهایی نیاز است که در طی بازه زمانی کوتاهِ خارج شدن موشک (یا پهباد) از لانچر تا لحظه برخورد با هدف، الگوریتم‌های رمز نگاری شده سیستم را هک و در سیستم نفوذ کرده و کنترل موشک(یا پهباد) را به عهده گیرد که این امر تا کنون با توجه به نسل چیبست‌های کامپیوترهای سیلیکونی موجود بالای چندین سال طول می‌کشیده و عملا هک کردن آنها توجیه‌پذیر نبوده یا بسیار سخت است.

     طبق گزارش نشریه نیوزساینس[8] [ 1] در سپتامبرگذشته، در امریکا نسل جدیدی از کامپیوترها به عنوان کامپیوترهای کوانتومی[9] توسط شرکت گوگل تکمیل شده که قدرت پردازش آن‌ها  نسبت به کامپیوترهای سیلیکونی چند صد برابر است، به طوری که کامپیوتر کوانتومی گوگل توانسته برای اولین بار به برتری کوانتومی[10]  دست پیدا کند. و در عمل اثبات شد که این کامپیوتر کوانتومی می‌تواند محاسباتی که حل آن برای ابر کامپیوتر  سامبیت[11] متعلق به شرکت ای بی ام[12]ده هزار سال طول می‌کشد را در طی ۳ دقیقه انجام دهد. در واقع برتری کوانتومی یعنی یک کامپیوتر کوانتومی می‌تواند محاسباتی را انجام دهد که در زمان معقول کنونی با یک کامپیوتر نسل سیلیکونی غیر قابل محاسبه است.

پیشرفت فناوری جهان در حوزه ربات‌ها و هوش مصنوعی این واقعیت را به تصویر می‌کشد که در افق ۲۰۲۵ استفاده از ربات‌های سرباز[13] در عرصه‌های جنگ زمینی بسیار گسترش یابد. این ربات‌ها به وسیله یک سرباز واقعی در یک محیط امن به کنترل  و از راه کنترل خواهند شد. مهم‌ترین نوآوری این فناوری حفظ جان نیروی انسانی است. مبنا کنشگری این ربات‌ها بر حسب هوش واقعی سرباز کنترلگر و هوش مجازی ربات است. بنظر می‌رسید گلوگاه طراحی این ربات‌های انسان نما، مفاصل کنترلی آن‌ها بوده که شرکت بوستون دینامیک[14] در قالب پروژه‌ای به نام ربات انسان نمای اطلس[15] آن را حل کرده و طی قراردادی با ارتش ایالات متحده مسئولیت طراحی سرباز نظامی برای آن را به عهده گرفته است. با ظهور این ربات‌ها پیش‌بینی می‌شود دیگر مدل جنگ‌های تن به تن از عرصه عالم حذف و جای خود را به جنگ‌های رباتیک و تکنولوژی محور دهد .

     اهمیت توجه به مساله فوق از این جهت است که طبق راهبردهای فشار حداکثری آمریکا در دوره ترامپ، حملات سایبری برای هدف قرار دادن زیر ساخت‌های سایبری ایران از جمله اهداف اصلی آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای‌ش است. لذا یکی از مهمترین نقاط تهدید فعلی برای ایران، حملات سایبری به زیرساخت‌ها، نفوذ در سیستم‌های رایانه‌ای و تخریب و کنترل آن‌ها است. با توجه اطلاعات موثق به نظر می‌رسد یکی از مخاطرات حال حاضر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، استفاده از این طیف کامپیوترها در نفوذ در سیستم‌های راداری، موشکی و پهبادی ایران و هک الگوریتم‌های رمز نگاری آنها است. با توجه به توانایی این نسل کامپیوترها پیش‌بینی می‌شود توانایی هک الگوریتم‌های رمزنگاری سیستم‌ها ارتباطی موشک(یا پهباد)  برای آنها ممکن شود و اگر ایران سیستم‌های ارتباطی و سیستم‌های ناوبری پهبادها و موشک‌های خود را ارتقاء نسل ندهد، قدرت بازدارندگی این سیستم‌ها از بین خواهد رفت. راهکارهای برون رفت از این تهدیدها به نظر ارتقاء سخت افزار سیستم‌های الکترونیکی موشک‌ها و پهبادها در سطح میکرو چیپست‌ها از نسل کامپیوترهای سیلیکونی به نسل کوانتومی و نیز تحول ساختاری در برنامه نویسی الگوریتم‌های رمزنگار و ارتباطی سیستم‌های امنیت ملی است.

جمع‌بندی

     پیش‌بینی می‌شود کاربردی کردن تکنولوژی از منظر توجیه‌پذیری اقتصادی و تولد انبوه آن‌ها در حوزه فناوری‌های نوین نظیر ربات‌های سرباز و جنگ‌های تکنولوژی محور، در ۵ سال آینده و در حوزه نظامی و امنیتی به شدن گسترش می‌یابد. لذا انتظار می‌رود که قوای نظامی و امنیتی ایران نیز باید در این عرصه سرمایه‌گذاری ویژه‌ای جهت حفظ امنیت ملی کشور و حفظ جایگاه اول در منطقه غرب آسیا برای جلوگیری از برتری طلبی رقبای منطقه انجام دهند. پیشنهاد می‌شود تحقیق و توسعه در حیطه جنگ افزارهای رباتیک نظیر ربات‌های سرباز، جنگ افزارهای هوشمند و توسعه زیر ساخت‌های آن مانند کامپیوترهای کوانتومی در اولویت کاری کشور قرار بگیرد.    

 

 

 

 

 

 

 

 

[1]. https://www.newscientist.com/article/2217835-google-has-reached-quantum-supremacy-heres-what-it-should-do-next/