نگاهی به تازه‌ترین تسلیحات و تجهیزات ارتش چین


رامین ندیمی

پس از تلاش فراوان‎ و سرمایه‏گذاری‎های هنگفت در مسیر مدرنیزه‏کردن نیروهای مسلح، ارتش آزادی‏بخش خلق چین روز اول اکتبر گذشته، به مناسبت هفتادمین سالگرد تأسیس خود، مراسم رژه بزرگی در پکن برگزار کرد و بخشی از جدیدترین تسلیحات و تجهیزات نظامی ساخت این کشور را به نمایش گذاشت. این سازو برگ نظامی همچنین شامل تسلیحاتی نیز می‏شود که ظرف چندسال اخیر وارد خدمت شده‌اند. در این نوشتار تلاش می‎شود که ضمن نگاهی اجمالی به ویژگی‎های این سلاح‏ها به تسلیحات جدیدتری که احتمالاتوسط چینی‎ها به زودی رونمایی می‎شود، اشاره شود.

به عقیده شماری از تحلیل‎گران، هرچند، نمایش قدرت اول اکتبر یک برنامه تبلیغاتی به دقت طراحی‏ و تنظیم ‎شده بود، اما این رژه سرنخ‏ها و شواهد قاطعی درباره دکترین جنگی در حال ظهور چین به دست نمی‏دهد. با این وجود، نشانه‏ها حاکی از این است که چین برروی ایجاد و توسعه «ارتشی اطلاعات محور» و کسب برتری در زمینه فناوری‎های نظامی متمرکز شده است. بسیاری از سیستم‏های به نمایش گذاشته در رژه اول اکتبر به هدف تقویت و بهبود توانایی‏های نیروهای مسلح چین در زمینه جمع‎آوری اطلاعات، شناسایی و نظارت (ISR)[1] و نیز توانایی ضربتی دقیق متعارف به خدمت گرفته شده‏اند. وظیفه مهم‏ دیگر این سامانه‏ها، ایجاد اختلال در شبکه ارتباطات و اطلاعات نیروهای آمریکایی، و نیز اخلال در روند کسب آمادگی رزمی این نیروها و توانایی به‏کارگیری تسلیحات دقیق توسط آنهاست. استقبال چین از شیوه‏های جنگی«اطلاعات محور» مبتنی بر فناوری بالا منعکس‏کننده درس‏های بسیاری است که ارتش خلق چین از رصد عملیات‎های ایالات متحده ظرف دودهه گذشته کسب کرده است. در طول این دوره، آمریکا در حال استفاده بی‎رقیب از سامانه‏های ISR  و شبکه‏های C2 [2] پیشرفته بوده است. این سامانه‏های جدید چینی همچنین می‏توانند مراکز استقرار نیروهای آمریکایی و متحدان آنها در منطقه آسیا- اقیانوس آرام را مورد تهدید قرار دهند. به میدان‏آمدن تسلیحات پیشرفته از جمله کلاهک‏های هواسر (گلایدر) هایپرسونیک (با 5 برابر سرعت صوت) و قابلیت مانورپذیری، چالش مهمی را متوجه سامانه‏های پدافند هوایی و موشکی آمریکایی خواهد کرد. همچنین، بخشی مهم از سامانه‏های چینی قرار است تا آمادگی جنگی این کشور در زیر آب را افزایش دهد و سلطه زیردریایی‏های آمریکایی در آبهای منطقه را به چالش افکنند.

چین به ویژه در این مراسم توانایی‏های متعارف جدید، چندین سامانه حمل کلاهک هسته‏ای ارتقاء یافته جدید را به نمایش گذاشت که شامل موشک‎های با سکوهای متحرک بالستیک قاره‌پیما (ICBM)[3] و موشک‏های بالستیک با قابلیت پرتاب از زیردریایی (SLBM)[4] می‎شدند. چنین به نظر می‏رسد که چینی‏ها به‌خصوص در پی افزودن بر قابلیت بقاء پذیری و نفوذ این سیستم‏های موشکی در شبکه‏های پدافند موشکی دشمن بوده‏اند. علاوه بر این، سامانه‏های مذکور نشان‏دهنده پیچیدگی فنی و پیشرفته‎بودن نیروی موشکی استراتژیک و ملاحظات اصلی در میان تصیم‏گیرندگان هسته‏ای چین است. در همین حال، بسیاری از ناظران غربی و آسیایی نگران ماهیت دوگانه موشک‏های میان‏برد چینی، مانند موشک‏های DF-26 که قابلیت حمل هردونوع کلاهک‎های متعارف و هسته‎ای را دارند، هستند. نگرانی و عدم‏اطمینان مشابهی در مورد توانایی هسته‏ای در مورد برنامه «وسیله حامل هواسر هایپرسونیک» [5]وجود دارد.

سخت‏افزارهای شرکت‏کننده در مراسم رژه اول اکتبر شامل تجهیزات جنگ الکترونیک، پهپادها، و انواع موشک‏های جدید می‎شدند.

جنگ الکترونیک

ارتش چین همسو با اهدافش برای کم اثر کردن توانایی جمع‏آوری اطلاعات، شناسایی و نظارت ایالات متحده در منطقه، شمار قابل توجهی از سامانه‌های متحرک جنگ الکترونیک از جمله سیستم‏های زمینی پخش‏کننده اختلال الکترونیکی را به نمایش گذاشت. چینی‏ها همچنین دونوع پهپاد ایجادکننده اختلال الکترونیکی در هوا از جمله پهپاد ASN-207 را نیز در معرض دید عمومی قرارداد. به گزارش منابع خبری رسمی چینی، متنوع‏بودن سامانه‏های جنگ الکترونیک این کشور نشان می‏دهد که تلاش پکن بر اعمال کنترل بر جریان اطلاعات در طول عملیات نظامی معطوف شده است. هدف ارتش چین از سرمایه‏گذاری در ارتقاء تجهیزات جنگ الکترونیک خود ایجاد اختلال جدی در زنجیره ارتباطی و شبکه انتقال داده‌ها بدون سیم ماشین جنگی آمریکا برای انجام عملیات نظامی آن، و مختل‏کردن فرایند یکپارچه‏سازی اطلاعات، شبکه فرماندهی و کنترل، و به‏کارگیری تسلیحات هدایت‏شونده دقیق در شرایط ضروری است.

پهپادها

مهم‏ترین پهپادهای جدید چینی که در این رژه به نمایش عمومی درآمدند، عبارت‎اند از : پهپاد تهاجمی رادارگریز دوربرد GJ-11  (گونگجی) [6]که همچنین می‏تواند اطلاعات مهمی برای هدفگیری دقیق جهت ارسال به نیروهای موشکی ارتش چین را فراهم آورد؛ پهپاد شناسایی مافوف صوت هواپایه WZ-8  که به وسیله یک بمب‎افکن حمل و در آسمان رها می‏شود. وظیفه این پهپاد که دارای سوخت موشکی می‏باشد، جمع‏آوری اطلاعات درباره ناوگروه‏ها و شناورهای دشمن در دریاست. تصور می‎شود که WZ-8  همچنین به هواپیماهای چینی برای یافتن موقعیت و هدفگیری واحدهای سطحی دشمن کمک می‎کند. علاوه بر این، چین یک زیردریایی کوچک بدون سرنشین جدید به نام HSU001  را برای انجام ماموریت‏های شناسایی و نظارت در نواحی جنگی را رونمایی کرد. این زیردریایی بدون سرنشین بخشی از توانایی ISR  رو به توسعه چین برای عملیات ضدزیردریایی محسوب می‎شود. تا پیش‏از این، توانایی چین برای ردیابی مسیر واحدهای دریایی آمریکایی محدود بود، اما با تولید پهپادها، ماهواره‏ها و شناورهای بودن سرنشین شناسایی، چینی‏ها نیز شبکه جمع‏آوری اطلاعات و فرماندهی و کنترل کارآمد خود را برای اجرای عملیات رزمی پدید آورده‏اند.

موشک‏ها

رژه اول اکتبر همچنین نشانگر سرمایه‏گذاری گسترده چینی‏ها در عرصه ساخت موشک‏های متنوع و پیشرفته بود که طی آن شش نوع موشک پیش‌تر دیده نشده به نمایش گذاشته شد. این سیستم‏ها شامل سه نوع موشک کروز جدید به نام‏های YJ-12B، YJ-18 و CJ-100، دونوع موشک بالستیک، JL-2 و DF-41 و نیز موشک حامل«پرتابه هواسر هایپرسونیک» DF-17  بود. بنا به گزارش رسانه‏های چینی، DF-17  به منظور فائق آمدن و گذشتن از سد دفاع موشکی آمریکا و متحدان آن طراحی شده است . برخلاف موشک‎های بالستیک سنتی، گلایدرهای هایپرسونیک پس از بازگشت به جو زمین می‎توانند با پرواز در ارتفاع کم، با سرعتی معادل پنج برابر سرعت صوت( 5 ماخ) و در مسیر پروازی غیر قابل پیش‏بینی و انجام مانورهای لازم برای دوری‌گزیدن و اغفال سامانه‏های دفاع موشکی به اهداف خود ضربه بزنند. افزون براین، چین چند سیستم موشکی بالستیک نسبتاً جدید DF-26 را نیز به نمایش گذاشت.

در جریان این مراسم، نوع ارتقاء یافته موشک قدیمی‏تر DF-5  با نام DF-5B و موشک ارتقاءیافته بالستیک قاره‏پیمایDF-31AG  را نیز به خیابان آورد. این موشک DF-5B  مجهز به کلاهک حامل «پرتابه ‏های چندگانه با قابلیت بازگشت مستقل به جوّ (MIRV)[7] میباشد. رژه هفتادمین سالگرد تاسیس ارتش چین همچنین شاهد عبور موشک بالستیک  JL-2 با قابلیت پرتاب از زیردریایی و نیز موشک بالستیک قاره‏پیمای DF -41  با قابلیت حمل 6 تا 10 کلاهک هسته‏ای بود.

نیروهای مسلح جمهوری خلق چین، گذشته از مراسم هفتادمین سالگرد تاسیس خود، ظرف چندماه گذشته تسلیحات دیگری رانیز به خدمت گرفته‏ و یا در حال آزمایش‏های فنی برای به‏کارگیری آنها هستند. مهم‌ترین این سلاح‏ها نیز عبارت‏انداز:

  1. دومین ناوهواپیمابر چین (نخستین ناو هواپیمابر بومی) با نام پروژه Type 001A:

این ناو هواپیمابر جدید در سال 2018 سومین سفر آزمایشی دریایی خود را به انجام رسانده و به احتمال قوی ظرف سال 2019 به خدمت در خواهد آمد.

 

  1. نخستین نمونه ناوشکن Type055:

نیروی دریایی چین در سال 2019 در انتظار دریافت نخستین فروند از ناوشکن‏های Type055 خود است که پس از به آب انداخته‏شدن در سال 2018 از ماه اوت گذشته در حال گذراندن تمرین‏های دریایی خود است. این ناوشکن موشک‎انداز 12 هزارتنی که از اندازه‏های استاندارد یک ناوشکن فراتر رفته به عنوان ناواسکورت ناوهای هواپیمابر انجام وظیفه خواهد کرد. نیروی دریایی چین با قصد افزایش سریع توانایی خود در آبهای آبی(عمیق)، چهارفروند دیگر از این نوع ناوشکن قدرتمند را در دست ساخت دارد.

  1. موشک‏های بالستیک JL-3 با قابلیت پرتاب از زیردریایی

بر اساس گزارش‌های منابع آمریکایی، چین نخستین پرتاب آزمایشی JL-3 را درماه نوامبر 2018 انجام داده که برای استقرار زیردریایی‏های Type032 بهسازی شده است. گمان زده می‏شود که نسل آینده موشک JL-3 به نام «موج بزرگ» قابلیت حمل 10پرتابه مستقل با توانایی بازگشت به جو زمین استکه هرکدام قادر به حمل چند کلاهک هسته‏ای می‎باشند.

  1. زیردریایی هسته‌ای Type095

این زیردریایی هسته‌ای، اسکورت زیرسطحی ناوگروه‏های هواپیمابر چینی را برعهده خواهد داشت. انتظار می‏رود هشت فروند از این نوع شناور در دست ساخت باشند. تولید نخستین فروند این نوع زیردریایی در سال 2017 آغاز شد. به گفته پنتاگون وضعیت عملکرد بخش‎های ایجادکننده صدا در این زیردریایی بهبود یافته و فناوری‏های جدید برای کاهش سروصدا در آن به کاررفته است.

  1. جت‏های جنگنده FC-31  و هواپیماهای هشداردهنده زود هنگام KJ-600

انتظار می‏رود که جنگنده‏های نسل پنجم رادارگریز FC-31  «شاهین خاکستری»[8] که پروازهای ابتدایی خود را در سال 2012 انجام داد، پس از انجام اصلاحات در آزمایش‏های تکمیلی ظرف یکی دوسال آینده وارد خدمت شوند. جنگنده FC-31   از جنگنده‏های رادارگریز برتری هوایی سنگین وزن J-20 کوچکتر است و شماری از تحلیلگران می‏گویند این جت متوسط دوموتوره می‏تواند جایگزین جنگنده‏های کنونی برروی ناوهای هواپیمابر چینی شود. در همین‎حال، انتظار می‏رود چینی‏ها برای پرکردن خلاء وجود هواپیماهای نسل آینده هشداردهنده زودهنگام و شناسایی الکترونیکی برروی ناوهای هواپیمابر خود، به زودی هواپیمای KJ-600  را مورد آزمایش‎های پروازی قراردهد. این هواپیما مجهز به یک آنتن رادار بزرگ اسکن‏کننده آرایه‏ای الکترونیکی (AESA) خواهد بود.

 

 

  1. بمب‏افکن رادارگریز H-20

چین در ماه اوت 2018 اعلام کرده بود که پیشرفت‏های مهمی در ساخت بمب‎افکن استراتژیک رادارگریز جدید خود به نام H-20  حاصل کرده است. شماری از تحلیل‎گران معتقدند این هواپیمای بال‎شکل که ظاهر آن به بمب‏افکن آمریکایی B-2«اسپریت»[9] شباهت دارد، تا سال 2020 عملیاتی خواهد شد. قرار است تا این بمب‏افکن جدید جایگزین هواپیماهای قدیمی‏تر H-6K، تنها بمب‏افکن‏های استراتژیک دوربرد نیروی هوایی چین شوند، که از طرح بمب‏افکن‏های TU-16 شوروی کپی‎برداری شده بودند. بمب‏افکنH-20  ساخت صنایع هواپیماسازی «شیان»[10] است.

 

به عقیده اغلب ناظران و تحلیل‏گران امور دفاعی، سخت‏افزارهایی که ارتش آزادی‏بخش خلق چین در رژه اول اکتبر در میدان «صلح آسمانی» پکن به نمایش گذاشت، به منظور کسب جایگاه ایالات متحده به عنوان تنها قدرت سلطه‏گر و برخوردار از پیشرفته‏ترین فناوری‏های نظامی در منطقه آسیا- اقیانوس آرام، طراحی و ساخته‎شده‏اند. بسیاری از این سامانه‏ها برای از کارانداختن زنجیره فرماندهی و کنترل، و نیز هدفگیری دقیق‏تر مراکز استقرار و پایگاه‎‎های نیروهای آمریکایی، و به خصوص، کسب توانایی برای کنترل و استیلا بر نواحی مورد اختلاف در اقیانوس آرام (نواحی که آمریکا تاکنون بر آنها سلطه امنیتی داشته‏) به‏کار گرفته می‎شوند. این سخت‏افزارها که مرکب از سامانه‏هایی با فناوری بالا نظیر سیستم‏های جنگ الکترونیک، رباتیک، و مهمات هوشمند و هدایت‏شونده هستند. این سلاح‏ها و تجهیزات به چین امکان اجرای عملیات نظامی پیچیده در منطقه آسیا-اقیانوس آرام را می‏دهد.

 

 

 

 

 

[1] Information ,Surveillance ,Reconnaissance

[2] Command and Control

[3] Intercontinental Ballistic Missile

[4] Submarine Launched Ballistic Missile

[5] Hypersonic Glide Vehicle

[6] Gongji

[7] Multiple Independently Targeted Reentry Vehicle

[8] Gry Falcon

[9] Spirit

[10] Xian Aircraft Industrial Corporation