واکاوی سیاست منطقه‌ای ترامپ در غرب آسیا


واکاوی سیاست منطقه‌ای ترامپ در غرب آسیا

دکتر

سه‌شنبه 16 خرداد 1396
 


سیاست اعلامی و اعمالی منطقه‌ای ایالات ‌متحده آمریکا در دوره دونالد ترامپ، در منطقه غرب آسیا یکی از سؤالات اصلی تحلیلگران منطقه غرب آسیا است، اگرچه نمی‌توان یک نظر کلی داد، می‌توان برخی موارد را در این رابطه بیان کرد. ترامپ در مدت کوتاهی که وارد کاخ سفید شده اقداماتی را در این حوزه انجام داده که درحقیقت تداوم استراتژی مداخله‌گرایی این کشور در منطقه بوده است، با این تفاوت که این مداخله‌گرایی از نوع انتخابی، هدفمند و موضوعی با رویکردهای کلی جمهوری‌خواهان خواهد بود، به‌طوری ‌که نمی‌توان از آن سیاست خارجی با دکترین خاصی را استحصال نمود؛ ولی می‌توان گفت سازمان دکترین آینده دونالد ترامپ، دارای نگاه ملی‌گرایانه، غیر ایدئولوژیک و همچنین رویکرد عملگرایانه به مسائل و موضوعات منطقه‌ای است، ازاین‌رو هنوز مشخص نیست که او در مواجهه با مسائل و بحران‌های جاری در نظام بین‌الملل دقیقاً چه کنشی خواهد داشت. باوجوداین، می‌توان برخی از رئوس سیاست منطقه‌ای ترامپ در منطقه غرب آسیا را این‌گونه بیان کرد:

1. افزایش فشار بر جمهوری اسلامی ایران: یکی از سیاست‌های منطقه‌ای دونالد ترامپ در غرب آسیا که اکثر کارشناسان و تحلیلگران نسبت به آن تردیدی ندارند، افزایش فشار بر جمهوری اسلامی ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش است. ایجاد محدودیت‌های ویزایی شهروندان ایرانی، فرافکنی و اظهارات متناقض درمورد اجرای برجام، اعمال و تشدید تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه جمهوری اسلامی که به‌نوعی مخالف روح برجام است را می‌توان دراین‌راستا تبیین کرد.

2. تلاش در جهت بازسازی روابط با متحدان سنتی منطقه‌ای ایالات ‌متحده آمریکا: با گذشت چند ماه از روی کار آمدن دونالد ترامپ، می‌توان گفت تیم جدید درصدد ترمیم روابط ایالات ‌متحده آمریکا با متحدان سنتی خود همچون عربستان سعودی، ترکیه و رژیم صهیونیستی است که در دوره باراک اوباما به‌دلیل انتقادات حقوق بشری، برجام و سیاست منفعلانه این کشور در سوریه دچار مشکلاتی شده بود. دراین‌راستا، می‌توان به افزایش حمایت از عربستان سعودی در جنگ یمن، حمایت از همه‌پرسی ترکیه، حمایت از سیاست‌های نتانیاهو در رژیم صهیونیستی و اقدام نظامی علیه ارتش سوریه در جریان وقوع حملات شیمیایی در خان شیخون اشاره کرد.

3. مدیریت روابط با روسیه در امور غرب آسیا: در دوره اوباما تنش‌های میان ایالات ‌متحده آمریکا و روسیه در امور غرب آسیا به‌ویژه بحران سوریه بالا گرفته بود، به‌طوری ‌که نشست‌های متعدد مقامات آمریکایی و روسی در سطوح مختلف نتوانست به مدیریت اختلاف بین طرفین بپردازد؛ ولی به‌نظر می‌رسد برخلاف نت‌های موجود میان جمهوریخواهان که خواهان برخورد جدی با روسیه هستند، در این دوره اگرچه همچنان تنش‌ها وجود دارد؛ اما ترامپ در تلاش است که به مدیریت اختلافات بپردازد.

در جمع‌بندی مطالب فوق به‌نظر می رسد سیاست منطقه‌ای ایالات متحده آمریکا در دوره ترامپ، تداوم سیاست مداخله‌گرایانه این کشور به استثنا مدیریت روابط با روسیه عموماً با رویکردی جمهوری‌خواهانه، خواهان افزایش فشار بر جمهوری اسلامی ایران و تلاش در جهت بازسازی روابط با متحدان سنتی منطقه‌ای ایالات‌ متحده آمریکاست.