گزارش 28‌ صفحه‌ای در روند همکاری‌های استراتژیک ریاض ـ واشینگتن


گزارش 28‌ صفحه‌ای در روند همکاری‌های استراتژیک ریاض ـ واشینگتن
 

 
 
چهارشنبه 6 مرداد 1395
 
 
 
 
 
انتشار بخش‌هایی از گزارش عاملان حادثه 11 سپتامبر موسوم به گزارش 28 صفحه، و این مطلب که عوامل این حمله تروریستی ازطرف افرادی با دولت عربستان ارتباط داشته‌اند و حمایت شده‌اند نشان می‌دهد که آمریکا و عربستان سعودی متقاعد شده‌اند تا برمبنای گزارشی متوازن برمبنای اصول موازنه و همکاری، از خطراتی که ممکن است افشای واقعی این مطلب به‌دنبال داشته باشد بپرهیزند؛ درواقع این نوعی امتیازگیری در برخی مؤلفه‌های استراتژیک همکاری است که بر چند دهه وابستگی متقابل اما نامتقارن تاکید دارد.

این گزارش محرمانه که کنگره آمریگا تهیه کرده است، بخشی از گزارش کمیته تحقیق کنگره در سال 2002 است که درباره حادثه 11 سپتامبر انجام شده است و این گزارش همچنان محرمانه است. دولت آمریکا 28 صفحه از این گزارش به‌همراه نامه جورج تنت، رئیس وقت سیا را تحویل کنگره داد. در بخشی از این گزارش آمده است: «برخی از مقامات دولتی عربستان در آمریکا (بندر بن سلطان، سفیر سابق آمریکا در واشینگتن و رئیس سابق استخبارات سعودی) ممکن است با گروه تروریستی القاعده ارتباط داشته باشند، اما شواهد کافی دراین‌باره در دست نیست و نیاز به تحقیق بیشتر برای اثبات آن وجود دارد.


امروز نقش بندر در طراحی‌های راهبردی و تاکتیکی، حمایت و تأمین مالی، و تشکیل و خلق گروهک‌ها، به‌خصوص در بحران سوریه و تأسیس گروه جیش‌الاسلام امری پنهانی نیست. او زمانی‌که رئیس استخبارات عربستان بود، تعاملات نهادهای اطلاعاتی و امنیتی عربستان را با رژیم صهیونیستی و آمریکا پیوند زده و نوعی تفاهم استراتژیک را فراهم کرده بود.


سفارت عربستان سعودی در واشینگتن با استقبال از انتشار این گزارش چنین ادعا کرده که از سال 2002، این کمیته و سایر سازمان‌های دولتی آمریکا نظیر سیا و اف‌بی‌آی درباره این موضوع و گزارش 28 صفحه‌ای تحقیق کرده‌اند و مشخص گردید که نه دولت عربستان سعودی و نه هیچ‌یک از مقامات این کشور و یا هر فردی به نمایندگی از دولت عربستان هیچ نقشی در این حمله نداشته است. درواقع، از سال 2002 تا به امروز، سعودی‌ها با نقشی که در استراتژی آمریکا موسوم به مبارزه با تروریسم داشته‌اند و به انحاء مختلف درصدد برجسته کردن آن بوده‌اند، خود را از زیر فشارهای آمریکایی‌ها به‌نوعی رهانیده و همواره اصول همکاری‌بخش را به واشینگتن یادآوری کرده‌اند.


پیشتر دولت عربستان تهدید کرده بود که اگر این گزارش منتشر شود، تمامی دارایی‌های خود را از بانک‌ها و مؤسسات آمریکایی بیرون خواهد کشید؛ موضوعی که به‌زعم برخی تحلیلگران نوعی بلوف ازسوی سعودی‌ها برای تحت فشار قرار دادن دولت اوباما و همچنین کنگره بود. اگرچه اوباما به وتوی مصوبه کنگره تهدید نموده بود، کاخ سفید از همان آغاز برای انتشار این گزارش تحت فشار قرار داشت. قرار است این گزارش به‌طور کامل از طبقه‌بندی محرمانه خارج شود.اما بعید است که اسرار این گزارش درباره عاملان سعودی انتشار عمومی پیدا کند و عربستان به‌عنوان متهم ردیف اول، مجبور به پرداخت خسارات قربانیان شود. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد که در این میان، آمریکایی‌ها با زیرکی به‌دنبال این هستند که ازیک‌سو با انتشار بخش‌هایی از این گزارش و همچنین تهدید به انتشار دیگر بخش‌های آن، از سعودی‌ها امتیاز بگیرند و ازسوی‌دیگر، کنگره و کاخ سفید هم به‌خاطر قربانیان این حادثه و افکار عمومی، رسالت و وظیفه خود را انجام داده باشند.


در این میان، نباید این نکته را ازنظر دور داشت که تنش‌ها و سوءتفاهمات جدی‌ای که در روابط ریاض و واشینگتن به‌وجود آمده است، ناشی از تحولی است که در روند معادلات منطقه‌ای و تغییر برخی اولویت‌ها روی داده، و یقیناً تأثیر خود را بر روابط دو کشور خواهد گذاشت؛ اما چندان نباید به این موضوع دل بست که دو کشور عناصر همکاری‌بخش را فدای برخی تنش‌ها نمایند؛ زیرا با وجود رخداد تغییرات در نظم منطقه‌ای خاورمیانه، همچنان نظم پساعربی، روند اتحادها و ائتلاف‌های درحال وقوع، مبارزه با تروریسم و امنیت جهانی انرژی، با شدت بیشتر در برخی مؤلفه‌ها، اولویت‌های واشینگتن در تنظیم ارتباطات و اصول همکاری با متحدان استراتژیک خود را تشکیل خواهد داد.