چالش‌های پیشِ روی بیستوسومین وزیر دفاع آمریکا
لئون ادوارد پانه‌تا، سیاستمدار، حقوقدان و استاد دانشگاه ایتالیایی‌تبار عضو حزب دموکرات، از اول ژوئیه گذشته به‌عنوان بیستوسومین وزیر دفاع ایالات متحده سوگند یاد کرد. پانه‌تا ۷۳ ساله از سال ۲۰۰۹ ریاست سازمان اطلاعات مرکزی (CIA) را برعهده داشت و در این سمت عملیات ردیابی و شکار اسامه بن‌لادن را رهبری کرد. پانه‌تا در دوران ریاست‌جمهوری بیل کلینتون و از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۷ رئیس دفتر کاخ سفید و پیش از آن نیز، از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۳ به‌عنوان عضو مجلس نمایندگان کنگره آمریکا خدمت کرده است.
شاید بتوان چنین پنداشت که پانه‌تا در مقایسه با دونالد رامسفیلد و رابرت گیتس دو سلف خود، که یکی مسئول گشایش دو جبهه افغانستان و عراق و اعزام گسترده نظامیان آمریکایی به صحنه جنگ و دیگری مسئول جمع‌آوری صحنه نبرد و تدوین برنامه‌ای برای خروج سربازان آمریکایی از دو کشور پیش‌گفته بودند، ایام آرام‌تری را به‌عنوان وزیر دفاع انتظار دارد. اما با وجود این، پانه‌تا نیز مانند هر وزیر دفاع دیگر ایالات متحده، چالش‌های بالفعل و بالقوه‌ای را پیشِ رو دارد. آنچه این مقابله را در حال حاضر حساس‌تر کرده نه در حوزه‌های بحران‌خیز در اقصی نقاط جهان، بلکه در داخل آمریکا و در دفاتر کاخ سفید، کنگره، وزارت خزانه‌داری و پنتاگون است که خودنمایی می‌کند. بحران اقتصادی ـ مالی سه سال گذشته به‌همراه بالا رفتن بدهی‌های دولت و کسری بودجه موجب شده دولت اوباما برای سامان بخشیدن به وضعیت موجود به فکر کاهش بودجه افسارگسیخته دفاعی آمریکا بیفتد که در دوران دولت بوش و به‌ویژه پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر و آغاز «جنگ با ترور» افزایش یافته بود. قرار است پانه‌تا در رأس پنتاگون برنامه دولت اوباما برای کاهش ۴۰۰ میلیارد دلاری از بودجه نظامی آمریکا طی دوازده سال آینده را اجرا کند.
کاهش بودجه دفاعی ایالات متحده، با مخالفت منتقدین اغلب جمهوری‌خواه دولت اوباما همراه بود. دونالد رامسفیلد، وزیر دفاع پیشین، در یادداشتی در روزنامه وال‌استریت ژورنال هشدار داد که کاهش شدید بودجه دفاعی یک «اشتباه مرگبار» از سوی پانه‌تا خواهد بود و این اقدام نمی‌تواند بدون ضرر و زیان برای امنیت ایالات متحده باشد.
در همین حال، پانه‌تا در همان روزهای آغازین ورود خود به پنتاگون تأکید کرد که هرگونه کاهش بودجه دفاعی باید براساس یک استراتژی و برنامه دقیق از پیش طراحی و پرداخته‌شده انجام گیرد تا آسیبی به بنیه دفاعی کشور وارد نشود. وی همچنین خواستار ایجاد نظم و انضباط در صرف بودجه از سوی دستگاه بزرگ پنتاگون و پدید آمدن تعادل در هزینه‌ها برای حفظ قدرت نظامی آمریکا شده است.
پانه‌تا در خارج از خانه نیز با چالش‌هایی روبه‌رو خواهد بود که ممکن است بعضی از آنها در یک سال باقی‌مانده از دوره نخست ریاست‌جمهوری اوباما و در صورت پیروزی احتمالی وی در انتخابات آینده، در چهار سال بعد به مشکلات امنیتی عمده‌ای تبدیل شوند. علاوه بر کاهش بودجه دفاعی، مدیریت درگیری‌ها در عراق، افغانستان و لیبی، افزایش قدرت نظامی چین در غرب اقیانوس آرام، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران و کره شمالی و نیز اوضاع متشنج پاکستان به‌عنوان یک کشور دارای قدرت هسته‌ای، از دیگر صحنه‌هایی هستند که می‌توانند وزیر دفاع جدید آمریکا را به مبارزه بطلبند.
در عراق، همزمان با اجرای برنامه خروج نیروهای نظامی آمریکا از آن کشور، پانه‌تا مذاکراتی با دولت نوری المالکی بر سر احتمال باقی ماندن ده‌ها هزار سپاهی آمریکایی برای حمایت از ارتش ملی عراق داشته است که به‌ویژه مخالفت برخی گروه‌های شیعه عراقی را در پی داشت.
اوضاع امنیتی در افغانستان، علی‌ر‌غم ده سال تلاش نیروهای ناتو تحت رهبری آمریکا همچنان نابسامان است و گروه طالبان طی هفته‌های اخیر با قتل مسئولان بلندپایه افغانی و مشاوران نزدیک به حامد کرزای نشان دادند که از عزم آنها برای برانداختن حکومت کابل کاسته نشده است. بسیاری از کارشناسان امور سیاسی و دفاعی، گره کور مشکل افغانستان را در خاک پاکستان می‌دانند. پیش از این، پانه‌تا در سمت رئیس سیا، مقام‌های اطلاعاتی و امنیتی پاکستانی را متهم کرده بود که براساس مدارک به‌دست‌آمده، میان آنها و شبه‌نظامیانی که علیه سربازان آمریکایی و افغانی می‌جنگند، تبانی و ارتباط وجود دارد.
یکی دیگر از مناطقی که چالش‌های موجود در آن منافع حیاتی ایالات متحده را تهدید می‌کند، غرب اقیانوس آرام است. با افزایش قدرت اقتصادی و نظامی چین و بالا رفتن بودجه دفاعی این کشور، نیروهای مسلح ایالات متحده در حال از دست دادن انحصار در اختیار داشتن تسلیحات هدایت‌شونده دقیق یا «سلاح‌های هوشمند» در جهان است. چین در حال به میدان آوردن شمار زیادی از موشک‌های هدایت‌شونده دقیق بالستیک و کروز و نیز ناوهای هواپیمابر است. چنین به‌نظر می‌رسد که وظیفه اصلی این امکانات جدید، تهدید پایگاه‌های هوایی اصلی آمریکا در بخش غربی اقیانوس آرام مانند «کاده‌نا» و «اوکیناوا» در ژاپن است. چین همچنین نیروی هوایی و دریایی خود را به موشک‌های کروز ضدکشتی پرسرعت که توانایی غلبه بر دفاع هوایی ناوهای هواپیمابر آمریکایی را دارند، مجهز کرده است. علاوه بر این، چین در حال ساخت موشک بالستیک ضدکشتی خود موسوم به «DF-21» است. پکن معتقد است که قدرت نظامی آمریکا دارای یک پاشنه آشیل بوده و آن «سیستم عصبی شبکه جنگی» آن است. آمریکا بدون ماهواره‌ها، خطوط ارتباطی فیبر نوری، توانایی هماهنگ‌سازی نیروهای خود، هدف‌گیری دشمن از راه دور، هدایت سلاح‌ها به‌سوی اهدافشان، و حفظ کنترل بر روی هواپیماهای بدون سرنشین، نمی‌تواند وارد عرصه نبرد شود. ارتش آزادی‌بخش خلق چین در سال‌های اخیر، به پرتوافکن‌های لیزری ضدماهواره و موشک مجهز شده و این تجهیزات را آزمایش کرده است. همچنین اطلاعاتی در دست است که چین با موفقیت یک جنگ سایبری را علیه ایالات متحده آغاز کرده است. چنین مواردی این نگرانی را دامن می‌زند که در بدو آغاز درگیری احتمالی آتی، سیستم رایانه‌ای اطلاعاتی ـ نظامی آمریکا هدف حمله سایبری چین قرار گیرد. پانه‌تا در این مورد، در نشست پرسش و پاسخ کنگره آمریکا در ماه گذشته گفت: «پرل هاربر بعدی که ما با آن روبه‌رو خواهیم شد، یک حمله سایبری است».
پانه‌تا در همان بخش غربی اقیانوس آرام با چالش دیگری به نام «کره شمالی» روبه‌روست که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان تفکرات و تصمیمات غیرمنتظره رهبران آن را پیش‌بینی کرد. غرق شدن یک فروند ناو جنگی نیروی دریایی کره جنوبی در ۲۶ مارس ۲۰۱۰ در آب‌های مورد اختلاف دو کره، که ادعا شد توسط اژدر پرتاب‌شده از یک زیردریایی کره شمالی صورت گرفته و سپس گلوله‌باران جزیره «یونیپونگ» کره جنوبی به‌وسیله توپخانه سنگین کره شمالی، دو کشور را تا آستانه درگیری نظامی تمام‌عیار کشاند. احتمال کشیده شدن ایالات متحده به چنین درگیری نظامی میان دو کره، قریب به یقین است. آمریکا دارای ۲۸۵۰۰ نیروی نظامی در کره جنوبی است و دولت‌های واشنگتن همواره بر عزم خود به حفظ امنیت کره جنوبی در برابر هرگونه تهاجم نظامی از سوی کره شمالی تأکید کرد‌ه‌اند.
در مجموع، از هم‌اکنون روشن است که چنانچه لئون پانه‌تا به‌عنوان سومین وزیر دفاع آمریکا در قرن بیست‌ویکم در نشان دادن واکنش مناسب به این چالش‌ها ناتوان باشد، تمامی مناطق ذکرشده که برای واشنگتن سیاسی و استراتژیک محسوب می‌شوند، به مناطق «ورود ممنوع» برای نیروهای نظامی آمریکا بدل خواهند شد.
Your Comment