قدرت‌های بزرگ و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا


پیشگفتار ناشر


امروزه کنفرانس‌های امنیتی نظیر مونیخ، مسکو، منامه، هرتزلیا، استانبول، استکهلم، شانگریلا، و مجمع جهانی هند محل تلاقی تحلیل‌های علمی و تئوریک با یافته‌های میدانی و واقعیت‌های صحنه‌ عمل است. از مهم‌ترین کارکردهای این کنفرانس‌ها جلب توجه افکار عمومی و سازمان‌های بین‌المللی به چالش‌های امنیتی در نقاط مختلف جهان؛ تشریک اراده‌ دسته‌جمعی در حل‌وفصل معضلات امنیتی؛ ایجاد اعتمادسازی و جلب مشارکت کشورهای مختلف در بازسازی امنیت؛ گردهم آوردن بهترین اساتید و محققین از سراسر جهان برای رسیدن به دیدگاه‌های علمی‌تر در زمینه‌ چالش‌های امنیتی و راهکارهای مقابله با آنها؛ برجسته‌سازی مسائل خاص و تعیین دستور کار امنیتی منطقه و جهان؛ و امنیتی‌سازی یا غیرامنیتی‌سازی بازیگران و مسائل است.
با درنظرداشتن این مهم و در راستای تحقق منویات و فرمایشات مقام معظم رهبری برای شناخت منطقه و ارائه تحلیل دقیق از آن؛ تولید و تقویت ادبیات فکر و ایده؛ پیدا کردن تحلیل دقیق و سپس اجماعی‌سازی این تحلیل و فهم از منطقه؛ شکل‌گیری اجماع نخبگان و موجه‌سازی سیاست ایران برای منطقه و جهان و اقناع‌سازی منطقه‌ای و جهانی؛ آینده‌پژوهی نظم امنیتی غرب آسیا؛ فعالیت در عرصه راهبرد ارتباطات و دیپلماسی عمومی در عرصه بین‌الملل؛ شناسایی فرصت‌ها و چالش‌ها در عمق دادن به ارتباط میان ایران و دنیا؛ تلاش برای ارتقای رشد اقتصادی ایران؛ ایجاد یک مجمع منطقه‌ای متشکل از تمامی کشورهای صاحب نفوذ و ذی‌نفع بر سر موضوعات مهم منطقه و به‌راه انداختن یک گفتمان امنیتی منطقه‌ای ناب؛ تبدیل شدن ایران به قطب مذاکرات و ارتباطات میان نخبگی میان نخبگان منطقه و فرامنطقه؛ و مقابله با ایران‌هراسی، کنفرانس امنیتی تهران در سال 1395 متولد و از آن سال تا به امروز به‌شکل مرتب برگزار شده است.
در تأسیس و برگزاری این کنفرانس بیش از 30 دانشگاه، انجمن و مراکز مطالعات راهبردی ازجمله: مرکز بررسی‌های استراتژیک امنیت ملی؛ مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری؛ دانشگاه تهران؛ دانشگاه شهید بهشتی؛ دانشگاه علامه طباطبایی؛ دانشگاه عالی دفاع ملی؛ دانشگاه اطلاعات و امنیت ملی؛ شورای راهبردی روابط خارجی؛ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی؛ مرکز تحقیقات استراتژیک؛ دانشگاه فارابی؛ دفتر مطالعات و سیاسی و بین‌المللی؛ مرکز تحقیقات راهبردی ـ دفاعی؛ مرکز مطالعات راهبردی وزارت کشور؛ انجمن علوم سیاسی ایران؛ پژوهشکده مطالعات راهبردی؛ مرکز مطالعات راهبردی دفاعی (راد)؛ انجمن ژئوپلیتیک ایران؛ مرکز مطالعات راهبردی و اسناد لبنان؛ مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات خاورمیانه؛ مؤسسه اندیشه‌سازان نور؛ مؤسسه مطالعات ایران و اوراسیا؛ دانشگاه جامع امام حسین (ع)؛ دانشگاه علوم انتظامی؛ و مؤسسه ابرار معاصر تهران مشارکت داشته و یکی از بزرگ‌ترین مجامع علمی کشور در حوزه راهبردی را به‌وجود آورده‌اند. از نمایندگان این مراکز و مؤسسات کمال تشکر و قدردانی را داریم.
در سال 1396 ذیل کنفرانس امنیتی تهران در سطح علمی ـ پژوهشی، 9 سمینار با همکاری مراکز و دانشگاه‌های فوق در زمینه مهم‌ترین چالش‌ها و روندهای نوظهور غرب آسیا برگزار و تعداد بسیار زیادی از اندیشمندان، اساتید و دانشجویان داخلی و خارجی به ارائه دیدگاه‌های خود پرداختند. ماحصل این مشارکت به‌جز کتاب‌های چکیده مقالات به زبان‌های فارسی و انگلیسی، 8 جلد مجموعه مقالات برگزیده است که مؤسسه ابرار معاصر تهران به‌عنوان محل استقرار وقت دبیرخانه دائمی کنفرانس امنیتی تهران بر خود لازم دانسته است تا با انتشار آنها ضمن به اشتراک گذاشتن پژوهش‌های جدید، توسعه کمی و کیفی ادبیات بحث در این این حوزه مهم گردد.
در برگزاری کنفرانس امنیتی تهران، دبیرخانه کنفرانس و کمیته‌های مختلف آن زحمات زیادی را متحمل شده‌اند که جای تشکر و قدردانی بسیار دارد. دراین‌خصوص، به‌ویژه از زحمات آقایان دکتر جمال شفیعی، دکتر سیدحسین موسوی، دکتر سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، محمد عارفیان، دکتر حسین آجورلو، دکتر علی اسمعیلی، دکتر محمد جعفری، احسان صادقی، حسین عسگریان، و خانم‌ها دلیله رحیمی آشتیانی، زهرا توکلی، سمانه ضرابی‌نژاد، طاهره مؤذن و فرانک محجوب برای پیگیری امور مختلف بسیار تشکر می‌کنیم. خانم‌ها منصوره سعادت، منیره آذری، موژان معارف، و آقای فریدالدین کلانتری کمک شایانی به آماده‌سازی کتاب حاضر نموده‌اند. از تلاش‌های همه این عزیزان نیز صمیمانه سپاسگزاریم.
در پایان بر خود لازم می‌دانم تا مراتب قدردانی صمیمانه خود را از تمام کسانی که به‌نحوی در برگزاری کنفرانس امنیتی تهران و سمینارهای علمی آن و آماده‌سازی کتاب‌ها نقش داشته‌اند، و اسم آنها بیان نشد، ابراز نمایم. از تمام علاقه‌مندان به مباحث مطرح‌شده در این کتاب، خصوصاً اساتید دانشگاهی و کارشناسان دعوت می‌کنیم تا با نقد عالمانه خود به رفع نواقص اثر و هرچه بهتر شدن ادبیات پژوهش دراین‌زمینه کمک نمایند.