بولتن حقوق بشر:
رویدادها و تحلیل‌ها (41)
طی دوره تحت پوشش این بولتن، سی‌وسومین جلسه شورای حقوق بشر از تاریخ 13 سپتامبر در شهر ژنو آغاز شد و تا ۳۰ سپتامبر ادامه یافت. شورای حقوق بشر درطی این اجلاس، پس از تصویب سی قطعنامه در رابطه با طیف وسیعی از مسائل، و یک بیانیه ریاست شورا به کار خود خاتمه داد.
در این نشست، زید راعد الحسین، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل طی یک سخنرانی خواستار اقدام جمعی تمامی اعضا به‌منظور حل مشکلات مشترک آنها، به‌خصوص در بحث از تروریسم و بازوی اصلی آن داعش شد. ابراز نگرانی سلب تابعیت افراد «بدون داشتن هیچ‌گونه پشتوانه قانونی» از دیگر موارد مهم مورد اشاره کمیسر عالی بود.
در این نشست، همچنین کمیسیون تحقیق در بروندی ایجاد شد و گزارشگر ویژه درمورد حق توسعه به‌همراه پنج نفر از دارندگان احکام و هفت تن از اعضای کمیته مشورتی منصوب شدند. شورا در کنار این نتایج گزارش بررسی ادواری جهانی چهارده کشور سورینام، سنت وینسنت و گرینادینز، ساموآ، یونان، سودان، مجارستان، پاپوآ گینه نو، تانزانیا، آنتیگوا و باربادوس، سوازی‌لند، ترینیداد و توباگو، تایلند، و ایرلند را اعلام کرد.
برگزاری گفتگوی تعاملی با کمیسیون مستقل بین‌المللی تحقیق درمورد سوریه و درخواست توقف استفاده از سلاح‌های شیمیایی ازسوی طرفین درگیر در جنگ از دیگر مباحث مربوط در این نشست بود.
در بخش اظهارات کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، انتقاد تند کمیسر عالی حقوق بشر از سیاستمداران عوام‌فریب و پوپولیست غربی از اهمیت برخوردار است. وی دراین‌رابطه یادآور شد، «مردم درحال‌حاضر به‌خاطر دروغ‌پردازی سیاستمداران عصبی شده و احساس بسیار بدی دارند. این سیاستمداران بعد از اینکه مطمئن می‌شوند مخاطبان گروه هدف خود را تحت تأثیر قرار داده‌اند، با اِعمال بی‌عدالتی وحشتناک نسبت به دیگران، یک فضای رؤیاگونه را برای مخاطبان خود ترسیم می‌کنند». ابراز نگرانی کمیسر عالی درمورد اعدام 36 نفر از نیروهای داعش در عراق، محور دیگر مورد بحث در این دوره بود. این افراد در رابطه با قتل‌عام سال 2014 که طی آن 1700 نفر از نوآموزان گردان‌های ارتش عراق در پایگاه نظامی کمپ اسپینچر به‌دست داعش کشته شده بودند، به اعدام محکوم شدند، اما کمیسر عالی معتقد است این اعدام‌ها را می‌توان برخاسته از حس انتقام‌جویی توصیف کرد. راعد الحسین همچنین در این دوره از دولت اندونزی خواست تا اجرای حکم اعدام چهارده قاچاقچی مواد مخدر را متوقف کند و در احکام خود تجدیدنظر نماید. به گفته وی، اندونزی از مارس 2013 و پس از گذشت حدود چهار سال از تعلیق اجرای مجازات اعدام، در حرکتی برخلاف جهت روند بین‌المللی لغو مجازات اعدام، مجدداً اجرای آن را ازسر گرفت که باید این روند را متوقف کند. درهمین‌راستا، کمیسر عالی، در تاریخ 9 اوت نیز نسبت به ازسرگیری اعدام‌های برنامه‌ریزی‌شده در کشور مالدیو هشدار داد و از توقف اعدام در این کشور از سال 1954 حمایت کرد؛ وی تأکید کرد درمورد برخی از پرونده‌ها نگرانی‌های جدی دادرسی عادلانه وجود دارد. در اتفاقی دیگر، کمیسر عالی با تأکید بر جدی بودن ادعای نقض حقوق بشردوستانه بین‌المللی و قوانین بین‌المللی حقوق بشر در یمن و مشکلاتی که کمیته تحقیق ملی با آن روبه‌روست، از جامعه جهانی خواستار تشکیل یک هیئت بین‌المللی مستقل برای تحقیق درباره جنایت‌های انجام‌شده و انجام بررسی‌های فراگیر در این کشور شد. در آخرین گزارش نیز هشدار کمیسر عالی سازمان ملل نسبت به تعجیل در اجرای احکام اعدام در عراق آمده است؛ وی در این گزارش به‌شدت نسبت به تشکیل کمیته‌ای در عراق که مسئولیت آن صدور حکم لازم برای تسریع اجرای حکم اعدام است، ابراز نگرانی کرده و مخالفت خود را با اعتراف‌گیری تحت شکنجه اعلام کرد.
در بخش اظهارات مقامات و کارشناسان سازمان ملل نیز بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل در تاریخ 7 سپتامبر، طی یک پیام ویدئویی، عدم تحمل مذهبی را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای جهانی دانسته و از کشورهای جهان خواستار پیوستن به هم در راستای همزیستی مسالمت‌آمیز و برخورداری از یک زندگی توأم با کرامت انسانی برای همگان شد. در اقدامی دیگر نیز یان الیاسون، معاون دبیرکل سازمان ملل درخصوص لزوم اقدام جهانی در اجرای «اصل مسئولیت حمایت» هشدار داد. دراین‌باره وی تأکید کرد، برای غلبه بر موانع اجرای تعهدات قانونی دولت‌ها در حمایت مردم در برابر جنایات بی‌رحمانه، اقدام جمعی جهانی موردنیاز است.
در بخش تحولات مربوط به حقوق بشر سایر کشورها، رابرت پیپر، مشاور دبیرکل سازمان ملل متحد درباره اسیر فلسطینی اعتصاب‌کننده غذا ابراز نگرانی کرد و از ادامه بازداشت‌های اداری بدون تفهیم اتهام رژیم صهیونیستی انتقاد کرد. اعتراض گروهی از کارشناسان سازمان ملل به آزار و اذیت نظام‌مند جمعیت شیعیان بحرین از دیگر گزارش‌های این بخش است. آنها اقداماتی نظیر سلب تابعیت بسیاری از شیعیان را به‌شدت نگران‌کننده خواندند. استقبال دفتر حقوق بشر سازمان ملل از لغو ممنوعیت بورکینی در فرانسه ازسوی دادگاه عالی اداری این کشور گزارش دیگری است که بدان پرداخته شده است. به گفته این نهاد، چنین حکم‌هایی شرایط امنیتی را ارتقا نمی‌دهد و بدتر موجب تحریک تعصب مذهبی و جریحه‌دار شدن احساسات مسلمانان خصوصاً زنان در فرانسه می‌شود. در اقدامی دیگر سازمان ملل متحد در تازه‌ترین گزارش خود درباره روند صعودی تلفات افراد محلی به‌خصوص کودکان در افغانستان هشدار داده و آن را شرم‌آور خواند. براساس اعلامیه سازمان ملل، از آغاز شمارش تلفات افراد غیرنظامی در افغانستان از سال 2009 بدین‌سو، تلفات شش ماه گذشته بالاترین رقم تلفات افراد غیرنظامی می‌باشد که یک‌سوم آن را کودکان تشکیل می‌دهند. همچنین سازمان ملل در گزارش دیگری درباره جنایات گسترده داعش علیه ایزدی‌ها در عراق ابراز نگرانی کرد. این گزارش جزئیات غم‌انگیزی را از شهادت بازماندگان ایزدی‌ها از جنایات داعش در عراق پس از حمله به سنجار در اوت 2014 آشکار می‌کند. درهمین‌رابطه، کمیسیون تحقیق سوریه نیز گزارشی از وضعیت اعضای گروه قومی ایزدی‌ها در دومین سالگرد نسل‌کشی این قوم در شمال عراق منتشر کرد. این گزارش تأکید دارد بار دیگر جنایات داعش علیه ایزدیان، ازجمله جنایت نسل‌کشی درحال تکرار است. تشدید دستگیری خبرنگاران منتقد حکومت در عمان و انتقاد دیده‌بان حقوق بشر دراین‌رابطه بخش دیگری از بولتن این دوره است. دیده‌بان حقوق بشر دراین‌رابطه خاطرنشان کرد، روزنامه‌نگارانی که مدعی سوءاستفاده مقامات از قدرت هستند، نباید با اتهامات جنایی و مقابله‌به‌مثل روبه‌رو شوند و اگر مقامات براین‌باورند که چنین اتهاماتی اشتباه است، باید این اتهامات را به‌صورت علنی مورد بررسی قرار دهند و نباید اهالی رسانه را وادار به سکوت کنند. در اقدامی دیگر، کارشناسان سازمان ملل و سازمان امنیت و همکاری اروپا، سرکوب مداوم روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه‌های دولتی ترکیه را درپی کودتای نافرجام این کشور محکوم کردند. به گفته آنها، در مدت کوتاهی پس از کودتا، ده‌ها تن از روزنامه‌نگاران بازداشت شده و تعداد زیادی از رسانه‌ها نیز تعطیل شده‌اند. در این دوره، همچنین ماینا کیایی، گزارشگر ویژه سازمان ملل، از نابرابری در برخورداری از حق آزادی تجمع و تشکل در آمریکا به‌شدت انتقاد کرد. وی اذعان داشت به‌دلیل همین بی‌عدالتی، خشم موجه و قابل لمسی در جامعه سیاهان آمریکا به‌چشم می‌خورد. در گزارش دیگری دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، با انتشار بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی درمورد نقض حقوق مهاجران، پناهجویان و پناهندگان در استرالیا، بار دیگر از این کشور خواست تا به بازداشت درازمدت پناهجویان در بازداشتگاه‌های کشور ساحلی نائورو در اقیانوس آرام پایان دهد. نامه نبیل رجب از زندان بحرین به روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز و اعلام اینکه درحال‌حاضر حدود چهارهزار فعال سیاسی در بازداشتگاه‌های بحرین حبس شده‌اند، بخش دیگری از بولتن حاضر را به خود اختصاص داده است. در این نامه آمده است، بحرین با این تعداد زندانی سیاسی، دارای بالاترین سرانه جمعیت زندانیان سیاسی در خاورمیانه است. هشدار کارشناسان سازمان ملل به دولت فیلیپین درمورد قتل‌های فراقانونی به بهانه مقابله با مواد مخدر و درخواست پایان دادن به موج اعدام‌های فراقضایی و درنهایت هشدار داینیوس پوراس، گزارشگر ویژه سازمان ملل، درخصوص نجات جان میلیون‌ها سوری در مناطق تحت محاصره و سهولت در دسترسی به این مناطق و همین‌طور اجازه تردد سریع و بدون مانع برای ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به شهروندان این مناطق گزارش‌های پایانی این بخش از بولتن هستند.
اما در بخش پایانی یعنی بخش مربوط به تحولات حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران، محکومیت اعدام‌های دسته‌جمعی ادعایی در ایران ازسوی کمیسر عالی سازمان ملل متحد، در این دوره انعکاس زیادی داشت. در این چهارچوب کمیسر عالی مدعی شد ایراد اتهامات کلی و مبهم به‌همراه محرومیت این متهمان از دادرسی عادلانه و حق داشتن محاکمه‌ای عادلانه، منجربه بی‌عدالتی بزرگ در این پرونده‌ها شده است. درهمین‌رابطه، گزارش انتقادی احمد شهید، از اعدام دوازده نفر به اتهام جرائم مرتبط با مواد مخدر در ایران نیز منتشر شد. وی دراین‌خصوص اظهار داشت، اعدام افراد برای جرائم مربوط به مواد مخدر، با توجه به اینکه جزو جدی‌ترین جرائم محسوب نمی‌شود، اقدامی غیرقانونی است. در گزارش پایانی نیز به استقبال وزارت خارجه آمریکا از انتخاب «عاصمه جهانگیر» به‌عنوان گزارشگر ویژه جدید حقوق بشر در ایران به‌جای احمد شهید پرداخته شده است.
نظر شما