کنش‌های متقابل امنیتی و نظامی اروپا و روسیه به‌ویژه پس از تحولات اوکراین از موضوعات مهم مورد توجه تحلیلگران مسائل اروپا بوده است. اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر با سه تهدید قابل توجه مواجه بوده است. «تهدید جان شهروندان اروپایی»، «تهدید پروژه اروپا»، و «تهدید مواجهه با روسیه‌ای با اعتمادبه‌نفس فزون‌تر». شواهد قابل توجهی درخصوص ارتقاء اعتمادبه‌نفس سیاسی و نظامی روسیه قابل ذکر است. در این چهارچوب می‌توان به کنش‌های نظامی روسیه در منطقه اوکراین و شرق اروپا و حضور مؤثر نظامی در تحولات سوریه اشاره کرد. در حوزه مانورهای نظامی نیز مانور بزرگ زاپاد با حضور مشترک روسیه و بلاروس، بیانی آشکار از توانایی و عزم روسیه برای استقرار نیرو ازجمله در حوزه بالتیک؛ نمادی از توانایی دفاع مؤثر درمقابل مزیت غرب در حوزه نیروی هوایی و نشانگر توان ضربه تهاجمی روسیه برای متوقف ساختن ناتو بود. همچنین، گرایش قدرتمندی بین سیاستمداران اروپایی وجود دارد که بخش مهمی از مخالفت‌های سیاسی و اجتماعی با وضع موجود در اروپا ـ حتی درخصوص تحولات اخیر در منطقه کاتالونیای اسپانیا ـ الهام‌گرفته از کرملین و جنگ ترکیبی این کشور علیه دموکراسی‌های غربی است. در این چهارچوب، این فرضیه به‌صورت نسبی مورد اجماع بوده است که کنش‌های سال‌های اخیر روسیه در اروپا و انضمام کریمه به خاک روسیه، موجبات سطح قابل توجهی از همگرایی را در حوزه سیاست روسی اتحادیه اروپا ازجمله در حوزه اعمال سیاست‌های تحریمی فراهم کرده است. باوجوداین، اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی در مواجهه با روسیه جدا از مسائلی چون وابستگی به این کشور در حوزه انرژی، با محدودیت‌های مهمی چون ابهام پیرامون پایداری اصول بنیادین در روابط یوروآتلانتیکی و فقدان درک مشترک پیرامون ماهیت تهدید روسیه مواجه هستند.