یگان تازه تأسیس هوا نیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گزینه‌های پیش‌رو
یگان تازه تأسیس هوا نیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و گزینه‌های پیش‌رو
سه‌شنبه 11 اسفند 1394
تصمیم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای تشکیل یگان هواپیمایی نیروی زمینی یا «هوانیروز» را می‌توان به‌عنوان اقدامی مهم و تأثیرگذار در افزایش توان راهبردی این رکن اساسی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نگریست. بنا به اعلام سرتیپ پاسدار عبدالله عراقی، جانشین فرماندهی نیروی زمینی سپاه پاسداران، تا پیش از این بالگردهای سپاه به‌طور عمده در اختیار نیروی هوافضای سپاه بودند و به انجام مأموریت‌های خود می‌پرداختند، اما اکنون بخشی از این بالگردها به نیروی زمینی سپاه واگذار شده و این روند در حال توسعه است. این تحول بیانگر تبدیل هرچه بیشتر سپاه پاسداران به یک نیروی نظامی کلاسیک و امروزی با تأکید بر توان جابه‌جایی سریع نیروهاست. بدون تردید، اضافه شدن یگان هوانیروز به دیگر بخش‌های نیروی زمینی سپاه پاسداران بر قدرت تحرک و چابک‌سازی این نیرو خواهد افزود.
شاید بتوان گفت تحولات نظامی ـ امنیتی دو سه سال اخیر در منطقه خاورمیانه، شامل تشدید جنگ داخلی در سوریه، تشکیل تقریباً یک‌شبه ده‌ها و صدها گروه و گروهک تروریستی مسلح در کشورهای مجاور و هم‌مرز جمهوری اسلامی مانند داعش که برخی از آنها از سوی چند کشور در منطقه حمایت می‌شوند و نزدیک شدن هرازچندگاه عناصر این گروه‌ها به مرزهای کشورمان، فرماندهان سپاه را به این جمع‌بندی رساند که نیروی زمینی سپاه برای واکنش بهتر و سریع‌تر به این تهدیدات به یک یگان هوانیروز مستقل نیاز دارد. در این راستا می‌توان انتظار داشت که سپاه اهمیت بیشتری برای توانایی‌های «تحرک هوایی» (Air Mobility) و نیز «تهاجم هوایی» (Air Assault) (به معنی گسیل کردن نیروی عملیاتی ازطریق هوا به جبهه) و همچنین به‌کارگیری بالگردهای رزمی برای پشتیبانی از واحدهای زمینی، قائل خواهد شد.
به‌کارگیری بالگردهای حمل‌ونقل و تهاجمی از سوی نیروهای مسلح کشورهای جهان ظرف نیم قرن گذشته تاکنون موجب تغییر و تحول عمیق در عرصه نبردها و شکل‌گیری و تعیین تاکتیک‌ها و استراتژی‌های جنگی شده است. استفاده از بالگرد نخستین بار و در مقیاسی محدود و به‌طور عمده برای شناسایی و تخلیه مجروحان در جنگ کره آغاز شد، ولی می‌توان گفت جنگ ویتنام بود که توانایی و کارکردهای گوناگون بالگردها را به نمایش گذاشت. به‌دلیل شرایط جغرافیایی و جنگلی بودن ویتنام بالگردها نقش اسب‌های جنگی را برای ارتش آمریکا ایفا کردند. مهم‌ترین وظایف یگان هوانیروز به‌طور اختصار عبارتند از: جابه‌جا کردن نیروها و تجهیزات، انجام عملیات آفندی و پشتیبانی هوایی از یگان‌های زمینی، رساندن تدارکات و تخلیه مجروحان از راه هوا، دیده‌بانی و شناسایی و هدایت آتش توپخانه، انجام عملیات ویژه و همچنین در زمان صلح، انجام عملیات کمک رسانی و نجات به هنگام وقوع فجایع و بلایای طبیعی.
اکنون استفاده از بالگرد در ارتش‌های مدرن جهان، یکی از عوامل مهم برتری در جنگ‌ها محسوب می‌شود. اگرچه بالگردها از سرعت و ارتفاع کمتری در مقایسه با هواپیماهای نظامی برخوردارند، اما توانایی‌های دیگر آنها مانند مانورپذیری، پرواز ایستا، مخفی ماندن حین پرواز در پستی و بلندی‌های منطقه جنگی، و همچنین قابلیت نشست و برخاست عمودی آنها، این پرونده‌ها را به یکی از مهم‌ترین ابزار نظامی امروزی تبدیل کرده است.
یک نیروی نظامی مجهز به ناوگانی از بالگردهای حمل‌ونقل دارای ظرفیت مناسب قادر خواهد بود در صحنه‌های عملیاتی مانند عراق یا سوریه با سرعت و قابلیت مانور بالاتری در برابر هر نوع تحرک گروه‌های مسلح نیابتی مانند داعش که معمولاً با به حرکت در آوردن ستون‌هایی از خودروهای سبک و وانت حامل نفرات دست به حمله می‌زنند، واکنش نشان دهند و به‌عنوان مثال دست به پیاده کردن نیرو در پشت دشمن بزنند و ابتکار عمل را به‌دست گیرند. استفاده از بالگردهای تهاجمی دارای قدرت آتش بالا نیز می‌تواند از نیروهای خودی در صحنه‌های جنگ در برابر عملیات کمین‌گذاری، انجام حملات با استفاده از موشک‌های هدایت‌شوند، ضد زره مانند «تاو ـ 2» و نزدیک شدن خودروهای زرهی انتحاری مملو از مواد منفجره محافظت کند. از این‌روست که برخوردار بودن نیروهای عمل‌کننده از پشتیبانی نزدیک بالگردها در دو حالت آفند و پدافند، می‌تواند نقش مؤثری را در موفقیت نیروهای خودی و کاهش تلفات آنها ایفا کند.
در این راستا یگان تازه تأسیس هوانیروز سپاه پاسداران می‌تواند علاوه بر توسعه توانایی‌های داخلی و ادامه طرح‌هایی مانند ساخت بالگردهای شاهد 216، شاهد 278 و شاهد 285 از گزینه‌های زیر استفاده کند:
1. توسعه ناوگان بالگردهای حمل‌ونقل Mi-17/ Mi-171 ساخت کارخانه «میل» (Mil) روسیه. این بالگرد به ایمنی و توان بالا برای پرواز مداوم در شرایط آب و هوایی نامناسب و مناطق جنگی مشهور است. این پرنده سخت کار یکی از محبوب‌ترین و پرشمارترین بالگردهای ساخته شده در دنیا محسوب می‌شود که در نیروهای مسلح و سازمان‌های امداد رسانی بسیاری از کشورهای جهان مشغول انجام مأموریت است. این بالگرد دارای حداکثر برد 1065 کیلومتر، توان حمل 30 سرباز و ظرفیت حمل 4 تن بار در داخل بدنه و 5 تن بار به‌صورت آویخته در زیر بدنه است.
2. درصورتی که هوانیروز سپاه برای خود مأموریت‌های بزرگ‌تر در حیطه جغرافیایی وسیع‌تری را طراحی کرده باشد، ازجمله انتقال هوایی واحدهای زمینی مکانیزه به‌همراه تجهیزات کامل مانند خودروهای مختلف رزمی یا توپخانه سبک، و یا انتقال تجهیزات و ماشین‌های سنگین امدادرسانی به یک منطقه زلزله‌زده، می‌تواند به استفاده از بالگردهای سنگین Mi-26 بیاندیشد. این بالگرد توانایی حمل 82 تا 90 سرباز و یا 20 تا 25 تن بار در داخل و خارج از بدنه خود را دارد. Mi-26 می‌تواند در یک نوبت پرواز دو خودروی زرهی BRDM-2 یا BMD و یا یک خودروی BMP یا BRT را حمل کند. این بالگرد دارای برد 1920 کیلومتر است.
3. در بخش آفند نیز، هوانیروز سپاه پاسداران دارای دو گزینه مهم و قابل دسترس است که عبارتند از: بالگرد Mi-28 «هاووک» (Havoc) یا نوع NE این بالگرد موسوم به شکارچی شب (Night Hunter) با توانایی عملیات جنگی در شب، و نیز بالگرد Ka-52 «آلیگاتور» (Alligator) ساخت کارخانه کاموف (Kamov) روسیه. این بالگردها توانایی حمل و استفاده از طیف وسیعی از انواع تسلیحات عادی و هوشمند ازجمله موشک هوا به هوا را دارند. همچنین بالگرد Ka-52 در محیط‌های دریایی قابلیت حمله علیه واحدهای شناور دشمن با استفاده از موشک‌های ضدکشتی پیشرفته را داراست.
امروزه بالگردها به‌عنوان سلاحی چند منظوره و همه‌فن‌حریف شناخته می‌شوند. آنها می‌توانند نقش یک وسیله حمل‌ونقل و یک جنگنده را هم‌زمان بازی کنند و به‌طور مسلم هیچ وسیله‌ای قادر نیست تا وظایف بالگرد را در جنگ‌های مدرن به انجام رساند. امروزه در درگیری‌های نظامی عواملی مانند سرعت، بهره‌گیری از امتیازِ غافلگیری، داشتن برتریِ هوایی، در کنار استفاده از فناوری‌های پیشرفته و کارآمد، از نقش به‌سزایی در رسیدن به پیروزی برخوردارند. در اختیار داشتن ناوگانی مرکب از بالگردهای مناسب به هر ارتشی امکان استفاده از عوامل مذکور را برضد دشمن می‌دهد. نباید فراموش کرد که ترکیب قدرت مانور نیروی زمینی با توانایی بی‌همتای بالگردها در انتقال هوایی نیروها و تجهیزات و نیز پشتیبانی رزمی از آنها یکی از مهم‌ترین دلایل پیروزی هر ارتشی در هر نوع جنگی است.
شاید بتوان گفت تحولات نظامی ـ امنیتی دو سه سال اخیر در منطقه خاورمیانه، شامل تشدید جنگ داخلی در سوریه، تشکیل تقریباً یک‌شبه ده‌ها و صدها گروه و گروهک تروریستی مسلح در کشورهای مجاور و هم‌مرز جمهوری اسلامی مانند داعش که برخی از آنها از سوی چند کشور در منطقه حمایت می‌شوند و نزدیک شدن هرازچندگاه عناصر این گروه‌ها به مرزهای کشورمان، فرماندهان سپاه را به این جمع‌بندی رساند که نیروی زمینی سپاه برای واکنش بهتر و سریع‌تر به این تهدیدات به یک یگان هوانیروز مستقل نیاز دارد. در این راستا می‌توان انتظار داشت که سپاه اهمیت بیشتری برای توانایی‌های «تحرک هوایی» (Air Mobility) و نیز «تهاجم هوایی» (Air Assault) (به معنی گسیل کردن نیروی عملیاتی ازطریق هوا به جبهه) و همچنین به‌کارگیری بالگردهای رزمی برای پشتیبانی از واحدهای زمینی، قائل خواهد شد.
به‌کارگیری بالگردهای حمل‌ونقل و تهاجمی از سوی نیروهای مسلح کشورهای جهان ظرف نیم قرن گذشته تاکنون موجب تغییر و تحول عمیق در عرصه نبردها و شکل‌گیری و تعیین تاکتیک‌ها و استراتژی‌های جنگی شده است. استفاده از بالگرد نخستین بار و در مقیاسی محدود و به‌طور عمده برای شناسایی و تخلیه مجروحان در جنگ کره آغاز شد، ولی می‌توان گفت جنگ ویتنام بود که توانایی و کارکردهای گوناگون بالگردها را به نمایش گذاشت. به‌دلیل شرایط جغرافیایی و جنگلی بودن ویتنام بالگردها نقش اسب‌های جنگی را برای ارتش آمریکا ایفا کردند. مهم‌ترین وظایف یگان هوانیروز به‌طور اختصار عبارتند از: جابه‌جا کردن نیروها و تجهیزات، انجام عملیات آفندی و پشتیبانی هوایی از یگان‌های زمینی، رساندن تدارکات و تخلیه مجروحان از راه هوا، دیده‌بانی و شناسایی و هدایت آتش توپخانه، انجام عملیات ویژه و همچنین در زمان صلح، انجام عملیات کمک رسانی و نجات به هنگام وقوع فجایع و بلایای طبیعی.
اکنون استفاده از بالگرد در ارتش‌های مدرن جهان، یکی از عوامل مهم برتری در جنگ‌ها محسوب می‌شود. اگرچه بالگردها از سرعت و ارتفاع کمتری در مقایسه با هواپیماهای نظامی برخوردارند، اما توانایی‌های دیگر آنها مانند مانورپذیری، پرواز ایستا، مخفی ماندن حین پرواز در پستی و بلندی‌های منطقه جنگی، و همچنین قابلیت نشست و برخاست عمودی آنها، این پرونده‌ها را به یکی از مهم‌ترین ابزار نظامی امروزی تبدیل کرده است.
یک نیروی نظامی مجهز به ناوگانی از بالگردهای حمل‌ونقل دارای ظرفیت مناسب قادر خواهد بود در صحنه‌های عملیاتی مانند عراق یا سوریه با سرعت و قابلیت مانور بالاتری در برابر هر نوع تحرک گروه‌های مسلح نیابتی مانند داعش که معمولاً با به حرکت در آوردن ستون‌هایی از خودروهای سبک و وانت حامل نفرات دست به حمله می‌زنند، واکنش نشان دهند و به‌عنوان مثال دست به پیاده کردن نیرو در پشت دشمن بزنند و ابتکار عمل را به‌دست گیرند. استفاده از بالگردهای تهاجمی دارای قدرت آتش بالا نیز می‌تواند از نیروهای خودی در صحنه‌های جنگ در برابر عملیات کمین‌گذاری، انجام حملات با استفاده از موشک‌های هدایت‌شوند، ضد زره مانند «تاو ـ 2» و نزدیک شدن خودروهای زرهی انتحاری مملو از مواد منفجره محافظت کند. از این‌روست که برخوردار بودن نیروهای عمل‌کننده از پشتیبانی نزدیک بالگردها در دو حالت آفند و پدافند، می‌تواند نقش مؤثری را در موفقیت نیروهای خودی و کاهش تلفات آنها ایفا کند.
در این راستا یگان تازه تأسیس هوانیروز سپاه پاسداران می‌تواند علاوه بر توسعه توانایی‌های داخلی و ادامه طرح‌هایی مانند ساخت بالگردهای شاهد 216، شاهد 278 و شاهد 285 از گزینه‌های زیر استفاده کند:
1. توسعه ناوگان بالگردهای حمل‌ونقل Mi-17/ Mi-171 ساخت کارخانه «میل» (Mil) روسیه. این بالگرد به ایمنی و توان بالا برای پرواز مداوم در شرایط آب و هوایی نامناسب و مناطق جنگی مشهور است. این پرنده سخت کار یکی از محبوب‌ترین و پرشمارترین بالگردهای ساخته شده در دنیا محسوب می‌شود که در نیروهای مسلح و سازمان‌های امداد رسانی بسیاری از کشورهای جهان مشغول انجام مأموریت است. این بالگرد دارای حداکثر برد 1065 کیلومتر، توان حمل 30 سرباز و ظرفیت حمل 4 تن بار در داخل بدنه و 5 تن بار به‌صورت آویخته در زیر بدنه است.
2. درصورتی که هوانیروز سپاه برای خود مأموریت‌های بزرگ‌تر در حیطه جغرافیایی وسیع‌تری را طراحی کرده باشد، ازجمله انتقال هوایی واحدهای زمینی مکانیزه به‌همراه تجهیزات کامل مانند خودروهای مختلف رزمی یا توپخانه سبک، و یا انتقال تجهیزات و ماشین‌های سنگین امدادرسانی به یک منطقه زلزله‌زده، می‌تواند به استفاده از بالگردهای سنگین Mi-26 بیاندیشد. این بالگرد توانایی حمل 82 تا 90 سرباز و یا 20 تا 25 تن بار در داخل و خارج از بدنه خود را دارد. Mi-26 می‌تواند در یک نوبت پرواز دو خودروی زرهی BRDM-2 یا BMD و یا یک خودروی BMP یا BRT را حمل کند. این بالگرد دارای برد 1920 کیلومتر است.
3. در بخش آفند نیز، هوانیروز سپاه پاسداران دارای دو گزینه مهم و قابل دسترس است که عبارتند از: بالگرد Mi-28 «هاووک» (Havoc) یا نوع NE این بالگرد موسوم به شکارچی شب (Night Hunter) با توانایی عملیات جنگی در شب، و نیز بالگرد Ka-52 «آلیگاتور» (Alligator) ساخت کارخانه کاموف (Kamov) روسیه. این بالگردها توانایی حمل و استفاده از طیف وسیعی از انواع تسلیحات عادی و هوشمند ازجمله موشک هوا به هوا را دارند. همچنین بالگرد Ka-52 در محیط‌های دریایی قابلیت حمله علیه واحدهای شناور دشمن با استفاده از موشک‌های ضدکشتی پیشرفته را داراست.
امروزه بالگردها به‌عنوان سلاحی چند منظوره و همه‌فن‌حریف شناخته می‌شوند. آنها می‌توانند نقش یک وسیله حمل‌ونقل و یک جنگنده را هم‌زمان بازی کنند و به‌طور مسلم هیچ وسیله‌ای قادر نیست تا وظایف بالگرد را در جنگ‌های مدرن به انجام رساند. امروزه در درگیری‌های نظامی عواملی مانند سرعت، بهره‌گیری از امتیازِ غافلگیری، داشتن برتریِ هوایی، در کنار استفاده از فناوری‌های پیشرفته و کارآمد، از نقش به‌سزایی در رسیدن به پیروزی برخوردارند. در اختیار داشتن ناوگانی مرکب از بالگردهای مناسب به هر ارتشی امکان استفاده از عوامل مذکور را برضد دشمن می‌دهد. نباید فراموش کرد که ترکیب قدرت مانور نیروی زمینی با توانایی بی‌همتای بالگردها در انتقال هوایی نیروها و تجهیزات و نیز پشتیبانی رزمی از آنها یکی از مهم‌ترین دلایل پیروزی هر ارتشی در هر نوع جنگی است.
نظر شما