پس از شکست انقلاب فرهنگی چین و روی‌کار آمدن دنگ شیائوپینگ، فضای سیاسی و اجتماعی این کشور و مسیری که چین باید در آینده بپیماید،با ابهامات زیادی مواجه بود و به‌طور کلی می‌توان این ابهامات موجود را در میان الیت سیاسی چین در قالب دو رهیافت کسانی که در تلاش برای تداوم همان خط فرهنگی و ایدئولوژیک مائو بودند و کسانی مانند دنگ شیائوپینگ که تلاش داشتند تا مسیر متفاوتی با آنچه مائو اتخاذ کرده بود را برای چین و آینده آن برگزینند, تقسیم نماییم که درنهایت خط فکری دوم توانست مدیریت فضای سیاسی و اجرایی چین را به‌دست گیرد. نکته بسیار مهمی که در این نقل‌وانتقال سیاسی از مائو به دنگ صورت گرفت، آن بود که دنگ شیائوپینگ علی‌رغم تمامی مشکلات و موانعی که مائو برای وی ایجاد کرده بود، هیچ‌گاه به‌صورت انتحاری و نگاهی کاملاً حذفی به مائو و گذشته برخورد نکرد؛ بلکه تلاش کرد تا جایگاه بزرگ و تاریخی مائو و تفکر وی را مورد ستایش قرار دهد. وی تلاش کرد تا نهال نوپای اصلاحات را در چین از همان ابتدا با خطر مواجه نکرده و شاید یکی از دلایل مهم تداوم این مسیر تاکنون؛ مسیری که در نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین در سال 2017 هم درحال جریان و تداوم است، همان برخورد صحیح و درست با گذشته و نگاه «همسازی» برای آینده چین بود. برهمین‌اساس، می‌توان گفت که اساساً درک درست و عمیقی از شناخت فضای سیاسی چین و دوران مائو و دنگ در میان جامعه تحلیلی داخلی کشورمان صورت نگرفته است و تداوم همین درک نادرست می‌تواند در شناخت مسیر و تحولات آینده چین هم بسیار اثرگذار باشد. تحلیلگران داخلی همواره تلاش داشته‌اند تا این دو دوره را کاملاً از یکدیگر تفکیک و سپس مورد بررسی قرار دهند. این درحالی است که اساساً خود دنگ شیائوپینگ هم اعتقاد زیادی به این تفکیک و خط‌کشی اینگونه نداشت. اگرچه حتماً اختلافاتی در رویکرد و استراتژی دنگ و مائو وجود دارد لیکن دنگ شیائوپینگ همواره تأکید می‌کند که بدون مائو و بدون تفکر وی اساساً چیزی به نام حزب کمونیست وجود نداشت. ازاین‌رو، انقلاب و اصلاحات درواقع دو گونه خاص از واکنش چین به شرایطی بود که چین در آن زمان در آن درگیر بود و شاید دقیقاً به‌همین‌دلیل باشد که امروزه شی جین پینگ نیز تأکید می‌کند که «اصلاحات» درواقع «انقلاب دوم» چین است. البته باید این نکته را بیان داشت که از منظر دنگ شیائوپینگ و دیگر رؤسای‌جمهور چین تاکنون، انجام اصلاحات به‌معنای غلتیدن چین در آغوش لیبرال ـ دموکراسی غربی نیست؛ بلکه اصلاحات درواقع استراتژی برای حرکت چین به سمت تحقق الگوی «سوسیالیسم چینی» است. آنچه که رصد رفتار الیت سیاسی چین از زمان دنگ تاکنون یعنی نوزدهمین کنگره حزب کمونیست نشان می‌دهد، دقیقاً تداوم همین نگاه و فرایند است و به‌همین‌دلیل است که رسانه‌های چینی از شی جین پینگ به‌عنوان «ورژن جدید اصلاحات دنگ شیائوپینگ» یاد می‌کنند. (گفتنی است که پدر شی جین پینگ، رئیس‌جمهور فعلی چین و دنگ شیائوپینگ سال‌ها در ارتش با یکدیگر همکار بودند وحتی دنگ وی را در همان زمان برای انجام برخی اصلاحات در زیرشاخه‌های حزبی به‌کار گرفته بود). درهرحال، باید گفت که این انتخاب استراتژیک چین و اجماع و وحدت حزب کمونیست برای تداوم آن تاکنون بسیار موفق عمل کرده است. فرایند نوسازی و مدرنیزاسیون چین به‌خصوص در حوزه اقتصادی، معجزه‌ای اساسی را تجربه کرده است. رتبه اقتصادی چین در جهان و در زمان آغاز فرایند اصلاحات رتبه یازدهم بود. این کشور در سال 2005 فرانسه را پشت‌سر گذاشت و به رتبه پنجم رسید. در سال 2006 انگلستان را پشت‌سر گذاشت و به رتبه چهارم اقتصاد جهانی نائل شد. در سال 2007، آلمان و در سال 2009 هم ژاپن را پشت‌سر گذاشت و به رتبه دوم اقتصاد جهانی دست یافت و درنهایت صنعت تولید این کشور نیز در سال 2010 آمریکا را پشت‌سر گذاشت و به مقام اول جهانی تبدیل شد. همزمان با این معجزه اقتصادی، چین یک معجزه انسانی را هم در زمینه توسعه و بهبود امید به زندگی تجربه کرد و تقریباً هفتصد میلیون نفر از مردم این کشور را از خط فقر خارج کرد. نرخ درآمد سرانه از 190 دلار در سال 1978 به تقریباً هشت هزار دلار در سال 2016 افزایش یافت و چین را از یک کشور با درآمد کم به کشوری با درآمد سرانه متوسط تبدیل کرده است. همچنین میزان امید به زندگی از 35 سال در زمان تأسیس چین جدید یعنی در سال 1949 به 76 سال در سال 2016 افزایش یافته است. بنا به گفته‌های شی جین‌پینگ در نوزدهمین کنگره حزب کمونیست چین (18 اکتبر 2017) که هر پنج سال یک بار برگزار می‌شود، چین در دوره پنج‌ساله ریاست‌جمهوری وی بیش از شصت میلیون نفر را از فقر خارج کرده است و نرخ فقر را از 2‌/‌10 درصد به تقریباً چهار درصد کاهش داده است. سالیانه سیزده میلیون شغل در مناطق شهری چین ایجاد کرده است و نرخ شهری شدن این کشور در پنج سال گذشته نیز 2‌/‌1 درصد رشد داشته است. ازاین‌رو، می‌توان گفت که چین در تاریخ توسعه جهان یک معجزه را تجربه کرده است. درهمین‌رابطه، سومین جلسه هیجدهمین کمیته مرکزی حزب کمونیست چین نیز که طرح جامع اصلاحات اجتماعی و اقتصادی این کشور را تصویب کرد، بیش از پانصد حوزه انجام اصلاحات اقتصادی و اجتماعی را مشخص کرده است که به زعم بسیاری از تحلیلگران اگر چین بتواند هفتاد تا هشتاد درصد از این لیست اصلاحات را محقق کند، ما می‌توانیم شاهد یک چین کاملاً جدید و متفاوت باشیم.