انگیزه‌ها و اهداف روسیه در اقدامات نظامی در سوریه
انگیزه‌ها و اهداف روسیه در اقدامات نظامی در سوریه
سه شنبه 5 آبان 1394
تقلای روسیه برای افزایش نفوذ خود در سوریه در اوج جنگ داخلی این کشور که از سال 2011 تاکنون دامن این کشور را گرفته، روزبه‌روز درحال افزایش است.
اولین حملات هوایی جنگنده‌های روسیه در تاریخ 30 سپتامبر در سوریه آغاز شد؛ حملاتی که به گفته مسکو علت اصلی آن درخواست رئیس‌جمهور سوریه برای مبارزه با گروه‌های تروریستی در این کشور بوده است.
بحران سوریه در مارس 2011 آغاز شد و این کشور را به یکی از مراکز عمدة مورد توجه و تمرکز جامعه بین‌المللی بدل کرد. سوریه که از اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی بالایی در خاورمیانه برخوردار است، بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تأثیرگذار را با داشتن منافعی متفاوت و گاه ناسازگار وارد صحنه بحران کرد و این کشورها هرکدام جهت‌گیری‌های مختلفی در ارتباط با این موضوع اتخاذ کردند.
روسیه یکی از کشورهایی بوده که از آغاز، جهت‌گیری‌اش در موضوع سوریه مشخص بوده و به یکی از طرف‌های اصلی در این بحران درآمده است. مسکو از زمان آغاز بحران در سوریه به روش‌های مختلف در آن درگیر بوده است؛ از مانع شدن برای تصویب قطعنامه‌های شورای امینت علیه سوریه گرفته تا ارائه طرح خلع سلاح شیمیایی سوریه به‌منظور جلوگیری از حمله موشکی آمریکا به این کشور و حتی کشاندن طرفین درگیر به پای میز مذاکره و دیگری ارسال تجهیزات و سلاح‌های نظامی به این کشور برای مبارزه با مخالفین و گروه‌های تروریستی.
و هم‌اکنون با حملات هوایی اخیر این کشور به خاک سوریه این بحران و نقش‌آفرینی این کشور ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است. باید دید چه عوامل و انگیزه‌هایی باعث شده که روسیه بعد از گذشت 26 سال از حمله به افغانستان در زمان شوروی دوباره در خارج از حوزه کشورهای مشترک‌المنافع اقدام به چنین عملیاتی کرده است؛ بعد از شکستی که شوروی در افغانستان متحمل شد تا به امروز که در سوریه وارد شده، در خارج از کشورهای همسود دیگر اقدام نظامی نداشته است.
کرملین می‌گوید حضور نظامی در سوریه دائمی نیست و یک دوره زمانی کوتاه را شامل می‌شود اما در پس همین زمان نیز رموز و معانی خاصی وجود دارد که انگیزه‌ها و اهداف روسیه در سوریه و به عبارتی خاورمیانه را مشخص می‌کند.
هرچند علت اصلی حملات هوایی به سوریه در ابتدا ازسوی مسکو درخواست رئیس‌جمهور سوریه برای مبارزه با گروه‌های تروریستی مطرح شد و با این بهانه آغاز شد اما بعد از آن دیدیم که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در گفتگو با شبکه تلویزیونی روسیه «وان تی‌وی» اعلام کرد که هدف عملیات نظامی کشورش در سوریه تضمین قدرت مشروع حکومت بشار اسد است. هدف دیگر عملیات نظامی روسیه در سوریه، به گفته پوتین فراهم آوردن شرایط برای یک مصالحه سیاسی میان نیروهای تأثیرگذار در سوریه است. منافع ژئوپلیتیکی روسیه در سوریه برای مسکو بسیار مهم است؛ مسکو به این کشور به‌عنوان یک منطقه مهم ژئوپلیتیکی در خاورمیانه می‌نگرد که درصورت از دست دادن آن کل سیاست و منافع خاورمیانه‌ای این کشور به خطر می‌افتد. هم‌اکنون روسیه در کلیه سطوح سیاسی، اقتصادی و نظامی قراردادهای راهبردی با دولت سوریه دارد که درصورت سرنگونی دولت اسد همه این قراردادها با تهدید مواجهه می‌شود.
روسیه یکی از مخالفان حضور نظامی و گسترده آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی و قفقاز (حوزه نفوذ سنتی و حیاط‌خلوت روسیه) است؛ ازاین‌رو اگر بتواند در بحران سوریه اوضاع را به نفع محور مدافعان اسد تغییر دهد و موجب کوتاه آمدن محور غربی برای سرنگونی آن شود، بدون شک منافع امنیتی زیادی از کمرنگ شدن سایه نفوذ آمریکا در منطق به‌دست خواهد آورد.
از طرفی حفاظت از پایگاه دریایی طرطوس، که تنها پایگاه روسیه در خارج از کشورهای مشترک‌المنافع به‌حساب می‌آید، بسیار مهم است. نگهداری از این پایگاه برای روسیه باعث می‌شود حضور نظامی این کشور در آب‌های مدیترانه پابرجا باشد؛ این پایگاه به روسیه اجازه می‌دهد عمق راهبردی و توان عملیاتی بیشتری در سرتاسر شرق مدیترانه داشته باشد؛ لذا برای حفظ آن در سایه یک حکومتی که طرفدار غرب نباشد تلاش می‌کند.
نباید از این نکته غافل شد که مداخله روسیه در سوریه در عین حال از جسارت این کشور و تمایل آن برای فهماندن جسارتش به طرف غربی حکایت دارد؛ روسیه از دریای خزر موشک‌های کروز به سوریه شلیک کرد، روس‌ها با این اقدام می‌خواهند به آمریکا این موضوع را بفهمانند که به حریم هوایی ایران و عراق دسترسی نامحدود دارند.
روسیه در معادلات بین‌المللی همواره مخالف یک نظام تک‌قطبی بوده و به‌دنبال ایستادگی مقابل غرب و نشان دادن خود به‌عنوان یک قطب تأثیرگذار در اتفاقات بین‌المللی بوده است. در اقدام نظامی در سوریه هم باید این نکته را درنظر داشت که با توجه با اینکه در سپتامبر سال گذشته ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا در سوریه اقدام به حملات هوایی به‌منظور مبارزه و از میان برداشتن گروه‌های تروریستی کرد و از دیدگاه کرملین در این راه موفق نبوده است؛ لذا مسکو با این اقدام می‌خواهد هم آمریکا را در تنگنا قرار دهد و شکستش را در نابودی این گروه تروریستی در دو سال حملات ائتلاف بین‌المللی آشکار کند و هم خود را به‌عنوان یک کشور قدرتمند مطرح کند.
اولین حملات هوایی جنگنده‌های روسیه در تاریخ 30 سپتامبر در سوریه آغاز شد؛ حملاتی که به گفته مسکو علت اصلی آن درخواست رئیس‌جمهور سوریه برای مبارزه با گروه‌های تروریستی در این کشور بوده است.
بحران سوریه در مارس 2011 آغاز شد و این کشور را به یکی از مراکز عمدة مورد توجه و تمرکز جامعه بین‌المللی بدل کرد. سوریه که از اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی بالایی در خاورمیانه برخوردار است، بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تأثیرگذار را با داشتن منافعی متفاوت و گاه ناسازگار وارد صحنه بحران کرد و این کشورها هرکدام جهت‌گیری‌های مختلفی در ارتباط با این موضوع اتخاذ کردند.
روسیه یکی از کشورهایی بوده که از آغاز، جهت‌گیری‌اش در موضوع سوریه مشخص بوده و به یکی از طرف‌های اصلی در این بحران درآمده است. مسکو از زمان آغاز بحران در سوریه به روش‌های مختلف در آن درگیر بوده است؛ از مانع شدن برای تصویب قطعنامه‌های شورای امینت علیه سوریه گرفته تا ارائه طرح خلع سلاح شیمیایی سوریه به‌منظور جلوگیری از حمله موشکی آمریکا به این کشور و حتی کشاندن طرفین درگیر به پای میز مذاکره و دیگری ارسال تجهیزات و سلاح‌های نظامی به این کشور برای مبارزه با مخالفین و گروه‌های تروریستی.
و هم‌اکنون با حملات هوایی اخیر این کشور به خاک سوریه این بحران و نقش‌آفرینی این کشور ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است. باید دید چه عوامل و انگیزه‌هایی باعث شده که روسیه بعد از گذشت 26 سال از حمله به افغانستان در زمان شوروی دوباره در خارج از حوزه کشورهای مشترک‌المنافع اقدام به چنین عملیاتی کرده است؛ بعد از شکستی که شوروی در افغانستان متحمل شد تا به امروز که در سوریه وارد شده، در خارج از کشورهای همسود دیگر اقدام نظامی نداشته است.
کرملین می‌گوید حضور نظامی در سوریه دائمی نیست و یک دوره زمانی کوتاه را شامل می‌شود اما در پس همین زمان نیز رموز و معانی خاصی وجود دارد که انگیزه‌ها و اهداف روسیه در سوریه و به عبارتی خاورمیانه را مشخص می‌کند.
هرچند علت اصلی حملات هوایی به سوریه در ابتدا ازسوی مسکو درخواست رئیس‌جمهور سوریه برای مبارزه با گروه‌های تروریستی مطرح شد و با این بهانه آغاز شد اما بعد از آن دیدیم که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در گفتگو با شبکه تلویزیونی روسیه «وان تی‌وی» اعلام کرد که هدف عملیات نظامی کشورش در سوریه تضمین قدرت مشروع حکومت بشار اسد است. هدف دیگر عملیات نظامی روسیه در سوریه، به گفته پوتین فراهم آوردن شرایط برای یک مصالحه سیاسی میان نیروهای تأثیرگذار در سوریه است. منافع ژئوپلیتیکی روسیه در سوریه برای مسکو بسیار مهم است؛ مسکو به این کشور به‌عنوان یک منطقه مهم ژئوپلیتیکی در خاورمیانه می‌نگرد که درصورت از دست دادن آن کل سیاست و منافع خاورمیانه‌ای این کشور به خطر می‌افتد. هم‌اکنون روسیه در کلیه سطوح سیاسی، اقتصادی و نظامی قراردادهای راهبردی با دولت سوریه دارد که درصورت سرنگونی دولت اسد همه این قراردادها با تهدید مواجهه می‌شود.
روسیه یکی از مخالفان حضور نظامی و گسترده آمریکا در خاورمیانه و آسیای مرکزی و قفقاز (حوزه نفوذ سنتی و حیاط‌خلوت روسیه) است؛ ازاین‌رو اگر بتواند در بحران سوریه اوضاع را به نفع محور مدافعان اسد تغییر دهد و موجب کوتاه آمدن محور غربی برای سرنگونی آن شود، بدون شک منافع امنیتی زیادی از کمرنگ شدن سایه نفوذ آمریکا در منطق به‌دست خواهد آورد.
از طرفی حفاظت از پایگاه دریایی طرطوس، که تنها پایگاه روسیه در خارج از کشورهای مشترک‌المنافع به‌حساب می‌آید، بسیار مهم است. نگهداری از این پایگاه برای روسیه باعث می‌شود حضور نظامی این کشور در آب‌های مدیترانه پابرجا باشد؛ این پایگاه به روسیه اجازه می‌دهد عمق راهبردی و توان عملیاتی بیشتری در سرتاسر شرق مدیترانه داشته باشد؛ لذا برای حفظ آن در سایه یک حکومتی که طرفدار غرب نباشد تلاش می‌کند.
نباید از این نکته غافل شد که مداخله روسیه در سوریه در عین حال از جسارت این کشور و تمایل آن برای فهماندن جسارتش به طرف غربی حکایت دارد؛ روسیه از دریای خزر موشک‌های کروز به سوریه شلیک کرد، روس‌ها با این اقدام می‌خواهند به آمریکا این موضوع را بفهمانند که به حریم هوایی ایران و عراق دسترسی نامحدود دارند.
روسیه در معادلات بین‌المللی همواره مخالف یک نظام تک‌قطبی بوده و به‌دنبال ایستادگی مقابل غرب و نشان دادن خود به‌عنوان یک قطب تأثیرگذار در اتفاقات بین‌المللی بوده است. در اقدام نظامی در سوریه هم باید این نکته را درنظر داشت که با توجه با اینکه در سپتامبر سال گذشته ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا در سوریه اقدام به حملات هوایی به‌منظور مبارزه و از میان برداشتن گروه‌های تروریستی کرد و از دیدگاه کرملین در این راه موفق نبوده است؛ لذا مسکو با این اقدام می‌خواهد هم آمریکا را در تنگنا قرار دهد و شکستش را در نابودی این گروه تروریستی در دو سال حملات ائتلاف بین‌المللی آشکار کند و هم خود را به‌عنوان یک کشور قدرتمند مطرح کند.
نظر شما