دلایل افزایش حملات تروریستی داعش
دلایل افزایش حملات تروریستی داعش
چهارشنبه 6 مرداد 1395
از ابتدای سال ۲۰۱۶، داعش بسیاری از مناطق تحت کنترل و تصرف خود را در عراق، سوریه، و لیبی ازدست داده و متحمل شکست‌های سنگینی شده است. به‌دنبال این شکست‌های متوالی نیز سعی کرده است که فعالیت‌های تروریستی خود را در این سه کشور افزایش دهد. در همین پیوند، پایگاه تحلیل داده «آی‌اچ‌اس» در گزارش اخیر خود از تشدید حملات تروریستی داعش در عراق، سوریه و لیبی در سه ماهه اول سال ۲۰۱۶ خبر داده است. براساس گزارش مؤسسة آی‌اچ‌اس، حملات تروریستی داعش منجربه کشته شدن ۲۱۵۰ نفر شده که در مقایسه با سه ماه قبل از آن ۴۴ درصد افزایش داشته و بیشترین میزان در میان سه‌ماهه‌های یک سال است. طی دو هفتة اخیر نیز داعش به ایجاد موج جدید و گسترده‌ای از بمب‌گذاری و حملات انتحاری اقدام نموده است. در این بین، شدیدترین عملیات تروریستی داعش در عراق در منطقة الکراده بغداد بوده است. درواقع، این عملیات یکی از خونبارترین فعالیت‌های تروریستی از سال ۲۰۰۳ تاکنون در عراق بوده است که در آن حدود ۲۹۲ نفر کشته شدند.
البته داعش علاوه‌بر عراق، سوریه و لیبی، به فعالیت‌های تروریستی دیگری در کشورهای هم‌مرز با سوریه اقدام نموده است. در ۲۱ ژوئن، انفجاری در یکی از مواضع نیروهای اردن واقع در منطقة «الرکبان» در مرز مشترک این کشور با سوریه رخ داد. در جریان این انفجار، پنج مرزبان و یک نیروی دفاع مدنی و یک نیروی امنیتی اردن کشته و سیزده نفر دیگر زخمی شدند.
منطقه القاع لبنان واقع در مرزهای این کشور با سوریه نیز در ۲۷ ژوئن شاهد هشت انفجار انتحاری بود که منجربه کشته شدن شش نفر و زخمی شدن سی تن دیگر شد.
همچنین در ۲۹ ژوئن یک‌سری انفجارهای مرگبار میان جمعیت در فرودگاه بین‌المللی آتاتورک استانبول رخ داد که بر اثر آن ۴۱ نفر کشته و ۲۳۹ نفر زخمی شدند.
در عملیات دیگر داعش، هفت نفر مسلح در 1 ژوئیه، با حمله به رستورانی در محله دیپلماتیک داکا، پایتخت بنگلادش حدود 35 نفر را گروگان گرفتند. عملیات گروگانگیری درنهایت با ورود نیروهای ویژة ارتش و پلیس و کشته شدن بیست گروگان، دو مأمور پلیس و شش مهاجم و نیز دستگیری یکی از مهاجمان پایان یافت.
در ۴ ژوئیه نیز عربستان سعودی با موج جدیدی از حملات انتحاری روبه‌رو شد؛ اولین حمله با یک انفجار انتحاری در نزدیکی کنسولگری آمریکا در شهر جده آغاز شد، سپس مسجدی در منطقة شیعه‌نشین قطیف و درنهایت، مسجدالنبی در شهر مدینه مورد هدف قرار گرفت. دو حملة اول تلفاتی نداشت، اما انفجار در نزدیکی مسجدالنبی چهار کشته برجای گذاشت.
دو حامی گروه تروریستی داعش در 5 ژوئیه نیز با پرتاب نارنجک به یک باشگاه شبانه در ایالت سلانگور مالزی باعث جراحت هشت نفر شدند.
علاوه‌برآن، عوامل و نیروهای وابسته به داعش قصد انجام چندین عملیات بزرگ تروریستی در تهران را داشتند که توسط وزارت اطلاعات خنثی‌سازی شد و حدود ده تروریست دستگیر شدند. مدیریت اطلاعات ارتش لبنان نیز موفق به خنثی‌سازی دو عملیات تروریستی داعش در یکی از مراکز گردشگری و یک منطقة پرجمعیت این کشور شد. مقامات کویتی نیز از خنثی‌سازی سه حملة تروریستی در این کشور که قصد داشتند به مساجد و مکان‌های عمومی حمله کنند، خبر دادند.
حال این پرسش مطرح می‌شود که چرا حملات تروریستی داعش اخیراً افزایش یافته است و اهداف داعش از ایجاد موج جدیدی از بمب‌گذاری و حملات انتحاری چیست. در پاسخ به این پرسش باید گفت که دلایل مختلف و متعددی در افزایش عملیات تروریستی داخلی و برون‌مرزی اخیر داعش نقش داشته‌اند که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود.
مهم‌ترین دلیل افزایش عملیات تروریستی داخلی و برون‌مرزی داعش به تشدید فشارهای نظامی در جبهه‌های عراق، سوریه و لیبی برمی‌گردد. داعش از ابتدای سال ۲۰۱۶ شهرهای مهمی در عراق همانند تکریت، الرمادی، بیجی، الانبار و فلوجه را ازدست داده و پایگاه اصلی آن یعنی موصل نیز در آستانه آزادسازی است. این سازمان در سوریه هم با تهدیدها و چالش‌های بزرگی بعد از تدمر و الشدادی ازجمله در مقابله با گروه موسوم به «نیروهای دموکراتیک سوریه» در منبج مواجه است. داعش در لیبی نیز بیشتر پایگاه‌های خود را ازدست داده و شکست‌های سنگینی را متحمل شده است؛ ازهمین‌رو، داعش سعی دارد با افزایش حملات تروریستی، علاوه‌بر پنهان کردن شکست‌های اخیر، شکست‌ناپذیری‌اش را به رخ بکشد و موازنه داخلی نیرو‌ها را به نفع خود نشان دهد.
اقدامات تروریستی برون‌مرزی داعش در چند کشور مختلف نیز حامل پیامی است برای این کشورها و ائتلاف بین‌المللی، مبنی‌بر اینکه این سازمان اگرچه مناطق متعددی را ازدست داده است، هنوز از قدرت کافی برخوردار است و قادر است که در کشورهای مختلف اقدامات تروریستی انجام دهد و کشورها را ناامن و بی‌ثبات کند.
دلیل دیگر اقدامات تروریستی اخیر داعش در اردن، ترکیه و عربستان سعودی نیز حاوی پیام و هشداری است برای این کشورها که از ائتلاف جنگ علیه آن خارج شوند یا درغیراین‌صورت باید منتظر حملات بیشتری ازسوی عناصر این سازمان باشند. سه کشور اردن، ترکیه و عربستان در ابتدای شکل‌گیری داعش حمایت‌های متعددی را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به‌منظور سرنگونی دولت بشار اسد در سوریه و تضعیف دولت شیعی در عراق انجام داده‌اند؛ اما به‌دنبال ناکامی این کشورها در دستیابی به اهداف خود و احساس خطر از تهدیدات تروریستی این گروه و همچنین فشارهای بین‌المللی، این کشورها به ائتلاف علیه داعش پیوسته‌اند.
وقوع حملات تروریستی در لبنان نیز با هدف وادار نمودن حزب‌الله لبنان برای خروج از استان حلب سوریه است. درحقیقت، تروریست‌ها با هدف ایجاد بی‌ثباتی و ناامنی در مناطق لبنانی هم‌مرز با سوریه قصد دارند با القاء اینکه این ناامنی و بی‌ثباتی درنتیجة مداخلة نظامی حزب‌الله در سوریه حاصل شده است، ملت و سایر جریان‌های سیاسی لبنان را درمقابل این گروه قرار دهند، به‌گونه‌ای‌که خروج حزب‌الله از سوریه و به‌ویژه حلب به مطالبة اصلی مردم و مقامات لبنانی تبدیل شود.
دلیل دیگر افزایش حملات تروریستی داعش در عراق، ایجاد اختلال در تحرکات نیروهای عراقی، به‌منظور کُند نمودن عملیات آماده‌سازی برای بازپس‌گیری و آزادسازی موصل (پایگاه اصلی داعش در عراق) صورت می‌گیرد. درحقیقت، داعش از پیشروی نیروهای مشترک عراق به سمت موصل احساس خطر می‌کند و قصد دارد با انجام عملیات انتحاری و بمب‌گذاری در مناطق مختلف عراق و درگیر کردن نیروهای امنیتی عراق در مناطق مختلف و به‌ویژه بغداد، توجهات و تهدیدات را به مناطق دیگر منتقل کند.
القاء ناکارآمدی دولت در تأمین امنیت از دیگر اهدافی است که داعش را برای تداوم بمب‌گذاری‌ها در مناطق مختلف عراق به‌ویژه در بغداد مصمم می‌کند؛ زیرا اقدامات انتحاری و عملیات بمب‌گذاری زمینه‌های نارضایتی مردمی را در عراق افزایش می‌دهد. درهمین‌راستا، به‌دنبال بمب‌گذاری اخیر منطقة الکرادة بغداد بسیاری از مردم نارضایتی خود را از مسئولان و نیروهای امنیتی ابراز کرده‌اند. درهمین‌راستا، محمد الغبان، وزیر کشور عراق، به‌علت اِهمال دستگاه تحت امر وی، از سمت خود استعفا کرد.
علاوه‌بر موارد فوق، دلایلی ازجمله: روحیه بخشیدن به نیروهای خودی و ایجاد انگیزه در آنان، افزایش روحیة هواداران و جذب نیروهای جدید، راه‌اندازی جنگ روانی، یافتن پایگاه‌های جدید، و ایجاد ناآرامی و تشدید بحران در منطقه از دیگر دلایل اقدامات تروریستی اخیر داعش به‌شمار می‌روند.
درنهایت این نکته قابل ذکر است که امروزه خطر تروریسم تنها محدود به عراق، سوریه و کشورهای هم‌مرز با آنها نیست. درواقع، تروریسم خطری است که سراسر جهان، حتی کشورهایی که در شکل‌گیری و تقویت آن نقش داشته‌اند را تهدید می‌کند؛ ازهمین‌رو، بازیگران منطقه‌ای به‌جای متهم نمودن هر طرف به حمایت از تروریسم و اقدامات تروریستی، به‌منظور ریشه‌کن کردن این پدیدة شوم باید با یکدیگر متحد و هماهنگ باشند و گام‌های مؤثری را دراین‌زمینه بردارند. در این بین، ایجاد یک «ائتلاف منطقه‌ای ـ اسلامی» با هدف مبارزه با تروریسم که فارغ از هرگونه گرایش سیاسی ـ مذهبی و جناح‌بندی خاص بتواند تمامی کشورهای اسلامی ازجمله سوریه، عراق و جمهوری اسلامی ایران را نیز دربرگیرد، چه‌بسا در نابودی و ریشه‌کن کردن این پدیده خطرناک، اقدامی مؤثر باشد.
نظر شما