نشست چالش‌های پیش روی گسترش روابط ایران و پاکستان



مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر در روز چهارشنبه 19 شهریور 1399 نشستی با عنوان «بررسی چالش‌های پیش‌روی گسترش روابط ایران و پاکستان» در محل مؤسسه برگزار کرد. این نشست با حضور عنبرین گل شاهد (رایزن مطبوعاتی، فرهنگی، آموزشی و گردشگری سفارت پاکستان در تهران)، ماشاءالله شاکری (سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد)، حسین فرجادامین (کارشناس ارشد امور شبه‌قاره در وزارت امور خارجه)، وفا یزدان‌منش (هیئت‌علمی دانشگاه تهران)، مصطفی زندیه (کارشناس ارشد امور شبه‌قاره در وزارت امور خارجه)، عابد اکبری (مدیرعامل مؤسسه ابرار معاصر تهران) و سمیه مروتی (مدیر گروه جنوب و شرق آسیا در مؤسسه ابرار معاصر تهران) برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مدیرعامل مؤسسه ابرار معاصر تهران با اشاره جایگاه پاکستان در سیاست خارجی ایران گفت علیرغم ظرفیت‌های بالای پاکستان به خصوص در شرایط تحریم این کشور از اولویت بسیار پائینی در دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی برخوردار است و این نشست درصدد آن است تا لزوم ترمیم روابط دو کشور را یادآور شود. وی در ادامه با اشاره به ادراک مقامات جمهوری اسلامی در قبال پاکستان گفت نگاه ایران در دهه‌های اخیر نسبت به پاکستان وابسته به تحولات مختلف و بازی بازیگران رقیب تغییر کرده است.
در ادامه، خانم «عنبرین‌گل شاهد» دیپلمات پاکستانی با اشاره به میراث مشترک تاریخی و زبانی دو کشور گفت در شرایط کنونی بهتر است تمرکز خود را روی نقاط مشترک بگذاریم و با اتکا به آن تلاش خود را صرف حل مشکلات و معضلات موجود نماییم. فیلم و موسیقی با توجه به قرابت‌های فرهنگی، دینی و زبانی می‌تواند بخش بزرگی از مسیر ناهموار روابط دو کشور را هموار نماید. خانم شاهد با اشاره به برنامه سفارت پاکستان برای حمایت از پروژه‌های دانشجویی و همکاری‌های میان اندیشکده‌ای گفت ما نیز همچون دوستان ایرانی خود به این نتیجه رسیده‌ایم که کوتاه‌ترین و امن‌ترین راه برای بهبود روابط دو کشور تقویت ارتباطات میان‌نخبگی و در کنار آن ایجاد فضای آشنایی مردم دو کشور است. وی گفت ما به این نتیجه رسیده‌ایم که شناخت مردم پاکستان از ایران بسیار بهتر از شناخت مردم ایران از پاکستان است و نگاه منفی در میان لایه‌های مختلف مردم پاکستان نسبت به مردم ایران وجود ندارد اما این نگاه متأسفانه در ایران جاریست.
سخنرانان ایرانی این نشست نیز با اشاره به از میان رفتن اتصالات میان‌نخبگی و کانال‌های گفتگو میان مقامات دو کشور در طی دهه‌های گذشته مهمترین اولویت را برقراری دوباره اتصالات در حوزه اندیشکده‌ای، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دانستند و مهمترین چالش پیش‌روی روابط دو کشور را قطع گفتگوی شفاف و مستمر میان لایه‌های مختلف قدرت میان ایران و پاکستان معرفی کرده و گفتند روابط ایران و پاکستان همواره از دریچه حضور بازیگران منطقه‌ای در پاکستان و تحولات منطقه‌ای نظیر کشمیر و افغانستان نگریسته شده و مقامات دو کشور – بیشتر طرف ایرانی- سعی در ایجاد مسیری مستحکم در روابط دو کشور نکرده‌اند.
 ایران و پاکستان باید مسائل خود را ورای مسئله افغانستان، هند، آمریکا و عربستان مورد بررسی دوباره قرار دهند و ملاحظات خود را جایگزین ملاحظات بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای کنند. سیاست ایران به جای منع و طرد باید به سمت جذب و درک تغییر کند. اینکه پاکستان روابط نزدیکی با عربستان دارد نباید منجر به قطع و یا به حداقل رساندن روابط ایران با این کشور گردد، بلکه ایران باید با طراحی سیاستی هوشمندانه پایه‌های روابط خود با اسلام‌آباد را مستحکم و آن را منوط به حضور و عدم حضور دیگری ننماید.همین موضوع در قبال نگاه پاکستان به روابط ایران و هند نیز صادق است. به تعبیر بهتر از سیاست واکنشی حذر و تمرکز خود را روی سیاست کنش‌مند قرار دهد. برخی از پیشنهاداتی که در این نشست مطرح شد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. گسترش و تقویت کرسی‌های مطالعات پاکستان در دانشگاه‌ها و اندیشکده‌های برتر ایران و جلب و جذب پژوهشگران برای شناخت بهتر پاکستان؛ 2. تغییر و ترمیم چهره رایزنی فرهنگی ایران در پاکستان 3. تقویت همکاری‌ها و ارتباطات میان‌نخبگی جهت شکل‌گیری درک متقابل و رفع سوءبرداشت‌ها؛ 4. شناخت خط قرمزها و محذورات پاکستان؛ 5. گسترش و تعمیق ارتباطات و همکاری‌های رسانه‌ای جهت معرفی بهتر دو کشور در کشور مقابل مانند پخش سریال‌ها و مستندهای طبیعت‌گردی و معرفی جاذبه‌های گردشگری.
گفتنی است، این نشست از سوی کرسی مطالعات پاکستان مؤسسه ابرار معاصر تهران برگزار شد.