کتاب آبی (۶): نگاهی به ساختار و فرایند تصمیم‌سازی در نظام سیاسی آمریکا
 |
|
چاپ نخست: مهرماه 1۳۹۰ |
|
شابک:۹ ـ ۲۰۵ ـ ۵۲۶ ـ ۹۶۴ ـ ۹۷۸ |
|
قیمت: ۳۵۰۰ تومان |
کتاب آبی (۶): نگاهی به ساختار و فرایند تصمیم‌سازی در نظام سیاسی آمریکا
مؤلف: علیرضا صالحی
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب آبی
کد بازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: 0AAD930
رسالت کار علمی در حوزه علوم اجتماعی این است که نسبت به پدیده‌هایی که با حیات جمعی سروکار دارند، شناختی بهتر ارائه نماید تا درنهایت، آن شناخت بهتر، درجهت بهبود نحوه تعامل ما با پدیده‌های مزبور به‌کار گرفته شود. یکی از مهم‌ترین پدیده‌هایی که برای چندین دهه، صحنه سیاست و اجتماع ایرانی را درگیر خود نموده، مسئله چگونگی تعامل با ایالات متحده است؛ ازاین‌رو، شناخت علمی کشور مزبور از ابعاد گوناگون، دارای اهمیت اساسی است.
ایالات متحدة آمریکا کشوری است که حضور آن در تاریخ سیاست ایران، اگرچه کوتاه، اما بسیار تأثیرگذار و به‌نوعی جنجال‌برانگیز بوده است. حمایت این کشور از حکومت محمدرضا شاه، دخالتش در کودتای 28 مرداد، ماجرای گروگان‌گیری، حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم آن از عراق در طول جنگ تحمیلی، سفر مک فارلین به ایران، ماجرای حمله به هواپیمای مسافربری ایرانی، مسئلة برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، و تحریم‌های اقتصادی، ازجمله مهم‌ترین موضوعاتی هستند که در تاریخ کوتاه، اما پرفرازونشیب ایران و ایالات متحده قابل طرحند. تردیدی نیست که شناخت عمیق‌تر این کشور، ما را یاری خواهد داد تا با شیوه‌ای منطقی‌تر و مثمرثمرتر، به مدیریت مسائل فی‌مابین کنونی و موضوعات محتمل پیشِ رو بپردازیم.
در راستای ارتقای این آگاهی، یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، حوزة تصمیم‌سازی در این کشور است. این کتاب بر آن است تا روند و عناصر اصلی تأثیرگذار در ساختار تصمیم‌سازی این کشور را که در دو دسته کلیِ رسمی و غیررسمی تقسیم‌بندی می‌شوند، شناسایی کند و مورد بحث قرار دهد. شاخه‌های سه‌گانه قانون‌گذاری، اجرایی، و قضایی و همچنین سه سطح حکومتی فدرال، ایالتی، و محلی به‌عنوان عناصر رسمی، در فصل اول این کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند. در این فصل تلاش می‌شود تا در قالب مفاهیم تفکیک قوا و نظارت و موازنه، رابطه میان سه قوه بررسی گردد و از سوی‌دیگر نیز نحوه تفکیک اختیارات آنها تشریح شده و درنهایت مشخص شود که چگونه دولت فدرال به‌ویژه شاخه اجرایی آن، تبدیل به مهم‌ترین رکن تصمیم‌سازی در میان نهادهای مورد بحث شده است.
در فصل دوم، عناصر غیررسمی مورد بررسی قرار می‌گیرند. نباید این نکته را از یاد برد که ایالات متحده، دارای جامعه مدنی پیچیده با منافع متنوع و گروه‌های متعدد فعالی است که منافع مزبور را نمایندگی می‌کنند. گروه‌های ذی‌نفوذ و لابی‌ها، مجتمع‌های نظامی ـ صنعتی، رسانه‌های جمعی و افکار عمومی، اتاق‌های فکر، و عناصر خارجی، مهم‌ترین عناصر غیررسمی تأثیرگذار در روند تصمیم‌سازی در ایالات متحده هستند که در این کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند و سازوکار و نحوه تأثیرگذاری آنها بر سیستم تصمیم‌سازی ایالات متحده ارزیابی می‌شود.
درنهایت، برای اینکه نگاه منسجم‌تری به‌دست آید و نشان داده شود که چگونه عناصر مورد بررسی در کنار هم روند مشترکی را شکل می‌دهند، در فصل سوم این کتاب تلاش می‌شود تا براساس مدل‌های مطرح تصمیم‌سازی، مدلی که تطابق بیشتری با سازوکار تصمیم‌سازی در ایالات متحده دارد، شناسایی و براساس واقعیات ایالات متحده تشریح شود. براساس یافته‌های این پژوهش، ترکیبی از دو مدل سازمانی و سیاسی به بهترین شکل می‌تواند روند تصمیم‌سازی در ایالات متحده را توضیح دهد.
امید است که این کتاب، مقدمه‌ای برای انجام پژوهش‌های بیشتر در این حوزة بسیار مهم از دیپلماسی و سیاست خارجی کشور باشد.
ایالات متحدة آمریکا کشوری است که حضور آن در تاریخ سیاست ایران، اگرچه کوتاه، اما بسیار تأثیرگذار و به‌نوعی جنجال‌برانگیز بوده است. حمایت این کشور از حکومت محمدرضا شاه، دخالتش در کودتای 28 مرداد، ماجرای گروگان‌گیری، حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم آن از عراق در طول جنگ تحمیلی، سفر مک فارلین به ایران، ماجرای حمله به هواپیمای مسافربری ایرانی، مسئلة برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، و تحریم‌های اقتصادی، ازجمله مهم‌ترین موضوعاتی هستند که در تاریخ کوتاه، اما پرفرازونشیب ایران و ایالات متحده قابل طرحند. تردیدی نیست که شناخت عمیق‌تر این کشور، ما را یاری خواهد داد تا با شیوه‌ای منطقی‌تر و مثمرثمرتر، به مدیریت مسائل فی‌مابین کنونی و موضوعات محتمل پیشِ رو بپردازیم.
در راستای ارتقای این آگاهی، یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، حوزة تصمیم‌سازی در این کشور است. این کتاب بر آن است تا روند و عناصر اصلی تأثیرگذار در ساختار تصمیم‌سازی این کشور را که در دو دسته کلیِ رسمی و غیررسمی تقسیم‌بندی می‌شوند، شناسایی کند و مورد بحث قرار دهد. شاخه‌های سه‌گانه قانون‌گذاری، اجرایی، و قضایی و همچنین سه سطح حکومتی فدرال، ایالتی، و محلی به‌عنوان عناصر رسمی، در فصل اول این کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند. در این فصل تلاش می‌شود تا در قالب مفاهیم تفکیک قوا و نظارت و موازنه، رابطه میان سه قوه بررسی گردد و از سوی‌دیگر نیز نحوه تفکیک اختیارات آنها تشریح شده و درنهایت مشخص شود که چگونه دولت فدرال به‌ویژه شاخه اجرایی آن، تبدیل به مهم‌ترین رکن تصمیم‌سازی در میان نهادهای مورد بحث شده است.
در فصل دوم، عناصر غیررسمی مورد بررسی قرار می‌گیرند. نباید این نکته را از یاد برد که ایالات متحده، دارای جامعه مدنی پیچیده با منافع متنوع و گروه‌های متعدد فعالی است که منافع مزبور را نمایندگی می‌کنند. گروه‌های ذی‌نفوذ و لابی‌ها، مجتمع‌های نظامی ـ صنعتی، رسانه‌های جمعی و افکار عمومی، اتاق‌های فکر، و عناصر خارجی، مهم‌ترین عناصر غیررسمی تأثیرگذار در روند تصمیم‌سازی در ایالات متحده هستند که در این کتاب مورد بحث قرار می‌گیرند و سازوکار و نحوه تأثیرگذاری آنها بر سیستم تصمیم‌سازی ایالات متحده ارزیابی می‌شود.
درنهایت، برای اینکه نگاه منسجم‌تری به‌دست آید و نشان داده شود که چگونه عناصر مورد بررسی در کنار هم روند مشترکی را شکل می‌دهند، در فصل سوم این کتاب تلاش می‌شود تا براساس مدل‌های مطرح تصمیم‌سازی، مدلی که تطابق بیشتری با سازوکار تصمیم‌سازی در ایالات متحده دارد، شناسایی و براساس واقعیات ایالات متحده تشریح شود. براساس یافته‌های این پژوهش، ترکیبی از دو مدل سازمانی و سیاسی به بهترین شکل می‌تواند روند تصمیم‌سازی در ایالات متحده را توضیح دهد.
امید است که این کتاب، مقدمه‌ای برای انجام پژوهش‌های بیشتر در این حوزة بسیار مهم از دیپلماسی و سیاست خارجی کشور باشد.
نظر شما