راهنمای سازمان‌های غیردولتی (چاپ سوم) (با اصلاحات و اضافات)



چاپ نخست: شهریور ۱۳۹۱

شابک:۶ ـ ۱۷۸ ـ ۵۲۶ ـ ۹۶۴ ـ ۹۷۸

قیمت: ۴۵۰۰ تومان

 
 راهنمای سازمان‌های غیردولتی (چاپ سوم) (با اصلاحات و اضافات)
 
تألیف: دکتر محمودرضا گلشن‌پژوه
انتشارات موسسه ابرا معاصر تهران، کتاب تخصصی
کدبازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: BB00020075404200716
 
 
سازمان غیردولتی مفهومی است که نه می‌توان تعریف خاص، دقیق و جامعی برای آن قائل شد و نه تاریخچه پیدایش معینی دارد. با این حال، رشد بی‌سابقه این‌گونه سازمان‌ها، به ویژه در دهه‌های اخیر باعث شده است که ساختار آن از مفهومی تقریباً ناشناخته با حیطه وظایف ثابت و محدود، به گونه‌ای شگفت‌انگیز تغییر یافته و به بازیگری قدرتمند در عرصه ملی و بین‌المللی و توانایی و تاثیرگذاری بسیار ـ گاهی همدوش دولت‌ها و یا سازمان‌های بین‌المللی ـ تبدیل شود. شاید بتوان یکی از دلایل عمده این تحول را در رشد مفهوم «جامعه مدنی جهانی»  در سال‌های اخیر جست‌وجو کرد. بسیاری معتقدند نفرت و دلزدگی ناشی از فجایع جنگ‌های جهانی به ویژه جنگ جهانی دوم، سبب شد تا ملت‌ها همپا با نوسازی خویش، به تدریج به ضرورت مشارکت در امور مربوط به کشور و حکومت خود پی برده و با سازماندهی خویش در چارچوب‌هایی همانند سازمان‌های غیردولتی، نوع همکاری و تعامل با دولت را نهادینه سازند. بعدها این ساختار، تکامل یافت و به اهرمی تبدیل شد که می‌توانست با بهره‌گیری از مهم‌ترین عامل قدرت خویش ـ یعنی کسب قدرت و مشروعیت از مردم ـ به اعمال فشار بر دولت برای تغییر در وضعیتی نامطلوب، توجه به اموری خاص و یا انجام فعالیتی ویژه بپردازد.

در پی این رشد و توسعه، هم دولت‌ها و هم سازمان‌های بین‌المللی بر آن شدند تا با ارائه و تدوین سازوکارهایی خاص، انرژی سرشار سازمان‌های غیردولتی را نهادینه ساخته در جهت اعتلای اهداف خود یا جامعه ملی و بین‌المللی به کار گیرند. تدوین قطعنامه E/1996/31 در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل که ناظر بر روابط مشورتی میان سازمان‌های غیردولتی و سازمان ملل متحد و ارگان‌های تابعه آن است، اوج موفقیت سازمان ملل در نهادینه‌سازی این روابط به شمار می‌آید. دولت‌ها نیز در سطوح ملی تلاش نمودند تا با تصویب قواعدی ویژه برای ثبت و دسته‌بندی سازمان‌های غیردولتی آنها را در رسیدن به اهدافشان یاری رسانند.


کتاب حاضر، در راستای همین اهداف نگاشته شده است. فقدان منابع مکتوب و در دسترس در زمینه سازمان‌های غیردولتی فعال در کشور عزیزمان، همواره از موانع مهم موجود بر سر راه این نهادها به شمار می‌آمده است. رشد و گسترش سریع و وسیع این سازمان‌ها، به ویژه در میان جوانان، نویدبخش حرکتی سازنده در عرصه «مشارکت‌جویی و نهادینه‌» است. با این حال، محدود کردن حیطه فعالیت به عرصه داخلی ـ آن هم به دلیل آگاهی نداشتن از جایگاه و روندهای موجود برای ارتقای فعالیت سازمان‌های غیردولتی در سطوح بین‌المللی ـ نقیصه‌ای است که متأسفانه گریبانگیر طیف وسیعی از سازمان‌های داخلی است. این در حالی است که بیشتر سازمان‌های غیردولتی کشورهای پیشرفته و حتی جهان سوم به دلیل ارتباط با سازمان ملل و آگاهی از برنامه‌های آن، توانایی جذب منابع مالی و اطلاعاتی مناسبی را پیدا نموده و از آن برای ارتقای توان کارشناسی و عرصه فعالیت خویش بهره می‌برند. به همین خاطر بخش عمده‌ای از این کتاب به روش‌های ایجاد رابطه با سازمان‌های بین‌المللی جهت بهره‌بری از امکانات آنان اختصاص یافته است.


در هر حال، چاپ نخست و دوم این کتاب در سال‌های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۶ با استقبال و لطف مخاطبان مواجه گردید و مولف را بر آن داشت تا پس از چند سال و در جریان کسب تجربه در جریان آموزش بسیاری از سازمان‌های غیردولتی ایرانی برای توسعه فعالیت‌های بین‌المللی خود، با افزودن بخش‌های تکمیلی به کتاب و همچنین تلاش جهت رفع برخی ایرادات چاپ‌های نخست ـ آن هم در حد توان ـ منبع کامل‌تری را در اختیار کارشناسان و فعالان عرصه سازمان‌های غیردولتی قرار دهد. اکنون موجب افتخار است که در این چند سال نزدیک به ۳۰ جلد کتاب درخصوص سازمان‌های غیردولتی و مسائل مربوط به آنان در کشور نگاشته شده که نشان از درک اهمیت و تأثیرگذاری بالقوه و بالفعل این نهادها در سطوح مختلف تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشورمان دارد.


امید است کتاب «راهنمای سازمان‌های غیردولتی» بتواند راهگشایی هرچند اندک در مسیر فعالیت این سازمان‌ها بوده، در آینده‌ای نزدیک، شاهد مشارکت توأم با آگاهی و توانایی سازمان‌های غیردولتی ایرانی در مجامع و عرصه‌های بین‌المللی به شکلی گسترده‌تر از حال باشیم.