از آنجایی که جنگ تجربه ناخوشایندی بوده و تاریخ بشر نیز همواره با آن همراه بوده است و در عینحال ﻗﺮﺑﺎﻧﯿﺎن اﺻﻠﯽ ﺟﻨﮓﻫﺎ، ﻣﺮدم ﻋﺎدی ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ در ﺷﻌﻠﻪور ﮐﺮدن آﺗﺶ ﺟﻨﮓ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮﯾﻦ دﺧﺎﻟﺘﯽ ﻧﺪاشتهاﻧﺪ، مطالعات و جنبشهای گوناگونی طی قرون مختلف در زمینه چگونگی دستیابی به صلح و حفظ آن صورت گرفته است.
در راستای این امر، در دوران جدید، انسانها تحت تأثیر تحولات، ارتباطات و اطلاعات جهانى، خصیصهاى کسب نمودهاند که آن را «خودآگاهى» و «همبستگى» نامیدهاند؛ موضوعاتیکه باعث رفتارهاى یکسان انسان در سطح جوامع داخلی و بینالمللی شده که نمود آن را در جنبشهای اجتماعی شاهد هستیم.
در این رابطه، دیدگاهها و جنبشهای سیاسی و اجتماعی مخالف جنگ بهعنوان بخشی از زندگی اجتماعی و سیاسی جوامع در دوران مدرن به امری کم و بیش عادی تبدیل شدهاند، تا بدون ملاحظات و فرمانهای دولتی برای جلوگیری از جنگ و ایجاد صلح و آرامش فعالیت کنند. شخصیتها و تشکلهای ضدجنگ یکی از مهمترین و گستردهترین نیروهای سیاسی و اجتماعی هستند که در فقدان یا ضعف و کمخونی جامعه سیاسی و بیمسئولیتی دولتمردان و سیاستمداران برای جلوگیری یا توقف جنگ و برقراری صلح وارد عرصه پیکار و کارزار اجتماعی شدهاند.
جنبش ضدجنگ در واقع نمایانگر یأس و ناامیدی مردم از دولتمردان و روندهای سیاسی رسمی برای ایجاد صلح پایدار میباشد و تلاش آنان برای ارائه طرحها، الگوهای بدیل و خلق ابتکارات جدید اجتماعی است. عمده جذابیت این جنبشها ناشی از نیروی اخلاقی و وعدهای است که برای رهایی از جنگ و برقراری صلح عرضه میدارند.
در سالهای اخیر جنبش ضدجنگ تبدیل به یک نیروی سیاسی پرقدرت برای تغییر ماهیت سیاست عمومی و نفوذ بر تصمیمات دولتهای ملی شده است. جنبشضدجنگ، فضای سیاسی را تغییر داده است، بهطوریکه دیگر تأکید بر منافع ملی برای حکومتها کافی نیست تا با استناد به آن از جنگ حمایت کنند، حوزه اعتراضات عمومی به سطح جدیدی ارتقا یافته و مخالفان جنگهای ناعادلانه تبدیل به عاملی مهم در برآورد دولتها شدهاند، برخی تا آنجا پیش میروند که میگویند درحالحاضر این جنبشتبدیل به یک ابرقدرت در صحنه جهانی شده است.
یکی از اهداف اصلی این جنبشقطع جنگ میباشد، اما آنها در توجیهات، جزئیات اهداف، روشها و انتخابهایشان ناهمگن میباشند، به عبارتی آنها اتحادیهای از مخالفان میباشند که شامل گروههای مختلف با وابستگیهای گوناگون هستند. این جنبشنه تنها مردم طرفدارِ جناح چپ، فعالان ضدجهانی شدن و فعالان صلحطلب بلکه کلیساها، سازمانهای مذهبی، اتحادیههای کارگری، گروههای دانشجویی، اقلیتهای قومی و نژادی ازجمله مسلمانان و سیاهپوستان و بسیاری دیگر از سازمانها که تعلقی به گروههای چپ نداشته یا افرادی که هیچ فعالیت و تعلق سیاسی ندارند را نیز شامل میشود. از اینرو با توجه به این تنوع بسیار سخت است که تصور کنیم چنین گروههایی یک جنبش اجتماعی متحد و واحد را شکل میدهند. از نظر برخی منتقدان، فعالان جنبش ضدجنگ مخالفان سرمایهداری هستند. آنها اعتقاد دارند که سرمایهداری ریشه تمامی پلیدیها در دنیا میباشد و لذا ایالات متحده سمبل سرمایهداری ریشه همه نابسامانیها در جهان میباشد. از نظر برخی دیگر، فعالان این جنبش آمریکاستیزانی هستند که رؤیایشان انقلاب کمونیستی در آمریکا و هدف اصلی آنها شکست آمریکا در جنگ با تروریسم است.
با این توضیحات، پژوهش حاضر در شش بخش به بررسی نقش، ماهیت، جایگاه و نفوذ این جنبش در تحولات بینالمللی ـ با تأکید بر جنبش ضدجنگ در آمریکا ـ پرداخته است. در بخش نخست کلیاتی مختصر در مورد تعاریف و سابقه جنبش ضدجنگ در آمریکا ارائه گشته است. ماهیت جنبش ضدجنگ ازجمله نقش حامیگرایی در ایجاد شبکههای ضدجنگ و از نظر برخی ماهیت ضدسرمایهدارانه این جنبش در بخش دوم این گزارش مورد بررسی قرار گرفته است. همانگونه که پیشتر اشاره شد جنبش ضدجنگ اتحادیهای از مخالفان میباشند که شامل گروههای مختلف با وابستگیهای گوناگون هستند. در بخش سوم نقش گروههای اجتماعی در این جنبش ازجمله گروههای مذهبی، گروههای قومی و نژادی، گروههای کارگری و جوانان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش چهارم برخی از مهمترین گروههای ضدجنگ در آمریکا معرفی و اهداف و اقدامات آنها تشریح گشته است. قدرت، نفوذ و تأثیرگذاری این جنبش در تحولات بینالمللی ازجمله در اقدامات آمریکا در عراق و نقش این جنبش در شکست جمهوریخواهان در آمریکا و به قدرت رسیدن باراک اوباما در بخش بعدی این گزارش مورد توجه قرار گرفته است. نهایتاً در بخش پایانی با عنوان ایران و گروههای ضدجنگ، به مخالفت سازمانیافته جنبش ضدجنگ با احتمال حمله نظامی ازسوی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران پرداخته شده است. تلاش سازمانهای غیردولتی مخالف حمله نظامی به ایران و بررسی افکار عمومی در مخالفت با این اقدام ازجمله موضوعاتی است که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است.