تاجیکستان و رعایت الزامات سیاست همسایگی از سوی وزارت امور خارجه

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری بود که استقلال این جمهوری را به رسمیت شناخت و نیز اولین کشوری بود که سفارتخانه خود را در شهر دوشنبه دایر نمود. اوج روابط دو کشور به نقش میانجی گرایانه ایران در پایان دادن به بحران داخلی در تاجیکستان برمی‌گردد. همکاری‌های متقابل در زمینه‌های گوناگون تا سال 1394 توانست بسترهای مناسب همگرایی بین دو کشو را فراهم آورد.
بااین‌حال در سال‌های اخیر تنش‌زدایی و ارتباط گسترده با تاجیکستان از اهداف عمده ایران در رابطه با تاجیکستان بوده و تهران در راستای مناسبات هرچه بیشتر و گسترده‌تر با دولت دوشنبه همه مساعی خود را به کار گرفته است. تاجیکستان نیز تلاش نموده است تا با تهران در این زمینه همراهی نماید.البته این تلاش‌ها در چند سال اخیر با حاشیه‌ها و کارشکنی‌هایی نیز همراه بوده است ازجمله اینکه هرازگاهی انتشار فیلم‌های ضد ایرانی و کاریکاتورهای شخصیت‌های برجسته ایران در رسانه‌های رسمی این کشور خبرساز شده است.
در این بستر در پی پخش  یک سریال به‌اصطلاح مستند در تلویزیون دولتی تاجیکستان و طرح اتهامات کذب و مغرضانه علیه جمهوری اسلامی ایران، رئیس اداره آسیای مرکزی وزارت خارجه ایران در روز 4 مهرماه سفیر تاجیکستان در تهران را به وزارت خارجه فراخواند. وی در این دیدار با تأکید بر خواست ایران برای بهبود روابط دوستانه، برادرانه و مبتنی بر احترام متقابل با تاجیکستان، مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران نسبت به اتهامات بی‌اساس وارده و رفتار غیرمسئولانه تلویزیون دولتی تاجیکستان را به وی ابلاغ نمود .این در حالی بود که تنها چند روز قبل نیز دستیار وزیر و مدیرکل اروآسیای وزارت امور خارجه‌ نیز سفیر تاجیکستان را احضار و مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران به وی نیز ابلاغ‌شده بود.
 دو بار احضار سفیر تاجیسکتان برای پخش یک سریال مستند درست در همان روزی که «محمد تقی صابری» سفیر فوق‌العاده و نماینده تام‌الاختیار ایران در جمهوری تاجیکستان با «محمد طائر ذاکرزاده» رئیس مجلس نمایندگان تاجیکستان دیدار و درباره راه‌های گسترش همکاری‌ها در زمینه‌های گوناگون روابط دوجانبه به‌ویژه روابط پارلمانی مشغول چانه زنی است با چه ادله ای صورت گرفته است؟ این اقدام درست در همان روزی که «رضا اردکانیان» وزیر نیرو و «علی عثمان زاده» وزیر انرژی و ذخایر آبی تاجیکستان در گفت‌وگویی ویدئویی،‌ با اشاره به پیوندهای عمیق فرهنگی و تاریخی دو کشور و وجود ظرفیت‌های فراوان برای همکاری، بر توسعه هرچه بیشتر روابط در تمامی زمینه‌ها به‌ویژه در حوزه‌های اقتصادی و انرژی تأکید کردند با چه منطقی انجام شده است؟ و در آخر این اقدام هم‌زمان با تصویب مصوبه‌ای در مجلس تاجیکستان مبنی بر تغییر نام خانوادگی شهروندان تاجیک از روسی به ایرانی، این سؤال را در ذهن ایجاد می‌نماید که آیا بهتر نیست که وزارت خارجه بر اساس سیاست همسایگی و نقشی که می‌تواند به‌عنوان برادر بزرگ‌تر فرهنگی برای تاجیکستان ایفاء نماید، چنین مسائلی را با سعه‌صدر بیشتر مدیریت نماید؟ لازم به یادآوری نیست که یکی از شروط اصلی در سیاست همسایگی رضایت همسایه ها از یکدیگر و از ارکان اصلی آن حفظ وضع موجود و برقراری ثبات در روابط و همچنین شناسایی همه پتانسیل های موجود از جمله در حوزه های تمدنی و فرهنگی است. بخصوص اینکه بسیاری از رقبا و دشمنان منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران مترصد سوءاستفاده از چنین فرصت‌هایی برای دور کردن تاجیکستان از کشورمان هستند.