قطعنامه 2334 و چشم‌انداز شهرک‌سازی


قطعنامه 2334 و چشم‌انداز شهرک‌سازی
 
 
شنبه 18 دی 1395
 
 
 
در رخدادی غیرمعمول، شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه سوم دی ماه (23 دسامبر)، با تصویب قطعنامه‌ای، ضمن محکوم کردن ادامه شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی فلسطینی خواستار توقف این ساخت‌وسازها شد.

قطعنامه 2334 را چهار کشور مالزی، نیوزیلند، ونزوئلا، و سنگال تنها یک روز آن ارائه کردند که مصر به‌دلیل فشارهای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی و دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا از‌ آن ‌صرف‌نظر کرده بود. گرچه بسیاری مصر را به‌این‌دلیل شماتت کردند؛ اما چه‌بسا این فرصتی شد تا اثرگذاری قطعنامه تصویب شده بیشتر شود؛ زیرا کشورهای ارائه‌دهنده آن از چهار گوشه جهان هستند و این تنوع، خود نمادی از اجماع جهانی علیه سیاست‌های توسعه‌طلبانه رژیم‌صهیونیستی است.


مخالفت با سیاست‌های تل‌آویو دیگر منحصربه چند کشور اسلامی یا عربی نیست و حتی کشورهای غربی نیز که همواره پیش قراول دفاع یا توجیه سیاست‌های توسعه‌طلبانه این رژیم بودند امروز در صف مخالفان این سیاست‌ها قرار گرفته‌اند.


تصویب قطعنامه 2334 نیز پس از آن رخ داد که ایالات متحده آمریکا با کنار گذاشتن سیاست همیشگی خود و پس از 38 سال یک قطعنامه شورای امنیت را درمورد رژیم صهیونیستی وتو نکرد. گرچه دولت اوباما به‌دلیل این اقدام غیرمنتظره تحت فشار شدید ازسوی نتانیاهو، ترامپ و جمعی از سناتورهای جمهوری‌خواه و دموکرات قرار گرفت؛ اما برخی از ناظران این اقدام را جبران حیثیت ازدست‌رفته اوباما در ماه آخر قدرت او می‌خوانند. به‌نظر می‌رسد، فشار افکار عمومی برخی از رهبران آمریکا را به این درک رسانده است که به‌رغم نزدیکی روابط تل‌آویو ـ واشینگتن باید این رژیم را در برابر قوانین بین‌المللی پاسخگو کنند.


آنچه باعث شکل‌گیری نوعی اجماع جهانی علیه رژیم صهیونیستی شد، اقدام بحث‌ برانگیز این رژیم در ساخت شهرک‌های صهیونیست‌نشین در سرزمین‌های اشغالی فلسطینی است که طی سال‌های اخیر و در دوره دولت راست‌گرای نتانیاهو نیز ابعاد گسترده ای یافته است.


نزدیک به نیم میلیون صهیونیستی در حدود 150 شهرک زندگی می‌کنند که رژیم صهیونیستی آنها را در زمین‌هایی ساخته است که پس از سال 1967 در کرانه باختری رود اردن و بیت‌المقدس شرقی اشغال کرده است. براساس حقوق بین‌الملل این شهرک‌ها غیرقانونی است.تا به‌حال بسیاری از کشورها ازجمله: آمریکا و اروپا از شهرک‌سازی‌ها انتقاد کرده‌اند؛ اما این نخستین‌بار است که اقدامی حقوقی و عملی در برابر این اقدامات در عالی‌ترین نهاد بین‌المللی انجام می‌شود.


گرچه قطعنامه 2334 فاقد ضمانت اجراست؛ اما ازنظر حقوق بین‌الملل یک سند معتبر بین‌المللی محسوب می‌شود که حتی دولت خودگردان فلسطین و نهادهای حقوق بشری می‌توانند به آن در ارائه دادخواست برای اقامه دعوی علیه رژیم صهیونیستی در دادگاه‌های جهانی و حتی دادگاه‌های ملی در برخی از کشورها استناد کنند. بااینکه رویه‌های حقوقی در این نوع دادگاه‌ها تابع حق وتوی هیچ قدرتی نیست، این می‌تواند برای رژیم صهیونیستی تبدیل به پاشنه آشیل جدی شود.


فراگیر شدن مخالفت با سیاست‌های تل‌آویو تنها منحصربه این موضوع نمی‌شود. طی دو سال اخیر موج گسترده‌ای در میان کشورهای مختلف دنیا در به‌رسمیت شناختن یکجانبه کشور مستقل فلسطینی شکل گرفته است که در جای خود حائز اهمیت است.


رژیم صهیونیستی تلاش دارد تا با حرکتی تدریجی شهرک‌های صهیونیستی را در جای‌جای مناطق فلسطینی آن‌هم به‌صورت پراکنده و جزیره‌ای بسازد تا عملاً با از بین ‌بردن عنصر «زمین» که اصلی‌ترین شرط برای شکل‌گیری یک کشور است، آرزوی فلسطینی‌ها برای تشکیل یک کشور را از بین ببرد.


ناآرامی‌های سال‌های اخیر در خاورمیانه و متمرکز شدن نگاه‌ها به وضعیت کشورهای بحرانی همچون: سوریه، عراق و یمن باعث شده رژیم صهیونیستی با خیال راحت‌تر و آسوده‌تری به سیاست‌های اشغالگرایانه خود ادامه دهد. هرچند تصویب قطعنامه اخیر می‌تواند بار دیگر نگاه‌ها را به وضعیت سرزمین‌های اشغالی سوق دهد و این رژیم را با فشار بیشتری روبه‌رو کند.


البته سیاست صهیونیست‌ها در برابر این فشارها، نادیده گرفتن و فرار به‌جلو بوده است. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی این قطعنامه را «شرم‌آور» و «ضدصهیونیستی» خواند و گفت که این رژیم به این قطعنامه عمل نخواهد کرد. رژیم صهیونیستی همچنین سفرای تمام کشورهای عضو شورای امنیت و حتی آمریکا را احضار کرده است. نتانیاهو در دستوری از وزارت خارجه رژیم صهیونیستی خواسته تا ظرف یک ماه مناسبات میان این رژیم و سازمان ملل متحد را بازبینی کند. او همچنین خواسته تا کمک‌های مالی تل‌آویو به سازمان ملل و همچنین حضور سفیر این سازمان در سرزمین‌‌های اشغالی را بازبینی شود.


رژیم صهیونیستی با این نوع واکنش تند خواسته تا عملاً نشان دهد که هیچ‌ چیز جز تمایل و خواست این رژیم تعیین‌کننده نیست و هیچ مرجعی حتی اگر سازمان ملل باشد، نمی‌تواند برای تل‌آویو تعیین تکلیف کند. درواقع رژیم صهیونیستی حکم نازپروده‌ای را دارد که اینک حتی کشورهای غربی که آن را همواره تحت حمایت خود داشتند، نمی‌توانند آن را کنترل کنند.


البته به‌نظر می‌رسد، نتانیاهو این واکنش تند را به پشت گرمی دونالد ترامپ مطرح می‌کند که او نیز آشکارا علیه این تصمیم جدید شورای امنیت موضع‌گیری کرده است. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی می‌پندارد که دوران سرد روابط تل‌آویو و واشینگتن به پایان رسیده است و اینک همان اندک مزاحمت نیز در برابر سیاست‌های تجاوزکارانه این رژیم وجود ندارد.


درمجموع به‌نظر نمی‌رسد قطعنامه 2334 تغییری عملی در سیاست شهرک‌سازی رژیم صهیونیستی در مناطق اشغالی فلسطینی به‌وجود بیاورد. این قطعنامه برای طرف فلسطینی تنها یک دستاورد حقوقی و نمادین خواهد بود تا در آینده درصورت تغییر در مناسبات قدرت جهانی بتوانند با استناد به آن به بخشی از حقوق پایمال‌شده خود دست یابند.