مقایسه بیانیه سران گروه هشت در خصوص ایران
اجلاس انگلیس (17 ژوئن 2013) و آمریکا (19 مه 2012)
اجلاس دو روزه گروه هشت، متشکل از سران هشت کشور صنعتی جهان شامل فرانسه، آلمان، انگلیس، ایتالیا، ژاپن، آمریکا، روسیه و کانادا طی روزهای 27 و 28 خرداد در ایرلند شمالی در حالی برگزار شد که موضوع سوریه عمده‌ترین دستور کار آن بود. در این اجلاس سران گروه هشت از جناب آقای دکتر روحانی، رئیس‌جمهور منتخب ایران خواستند روابط ایران با جامعه جهانی را بهبود بخشد.
در بیانیه پایانی نشست سران گروه هشت آمده است: «انتخاب رئیس‌جمهور روحانی را گرامی می‌داریم و از ایران می‌خواهیم از این فرصت برای غلبه بر اختلافات با جامعه جهانی استفاده کند. ما بار دیگر از ایران می‌خواهیم به‌طور کامل و با سرعت، عمل به تعهدات بین‌المللی‌اش را آغاز کند. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم اجرای کامل تحریم‌های سازمان ملل را تضمین کند و به همه سوالات درباره برنامه هسته‌اییش پاسخ دهد و وضعیت حقوق بشر را بهبود بخشد. ما از ایران می‌خواهیم مذاکرات در چارچوب گروه شش را جدی بگیرد».
این در حالی است که بیانیه نشست سران گروه هشت سال گذشته (به تاریخ 30ـ29 اردیبهشت ماه 1991 برابر با 18 و 19 ماه مه 2012) در مریلند آمریکا در خصوص ایران بسیار متفاوت از بیانیه هفته پیش در انگلیس بود. مطالعه بیانیه سال گذشته (مه 2012) سران گروه هشت در مریلند آمریکا در خصوص ایران نشان می‌دهد که از بیانیه‌های سال‌های گذشته مفصل‌تر و همه جانبه‌تر است و سعی شده تمامی جنبه‌های پرونده هسته‌ای را مورد توجه قرار دهد و جدای از لحن شدید و صریح خود، تاکید دارد که موضع مشترک و هماهنگ هشت کشور بزرگ دنیا را دربر داشته و همچنان رویکرد دو سویه فشار، تحریم و گفت‌وگو با ایران را در دستور کار دارد.
در بیانیه پایانی سران گروه هشت در کمپ دیوید آمریکا در خصوص ایران چنین آمده:
«ما در نگرانی شدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران، با یکدیگر متحد هستیم؛ ما از ایران می‌خواهیم تا از تمام تعهدات خود طبق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و الزامات شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعهدات خود طبق پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای، پیروی کند. همچنین خواهان یک راه‌حل مسالمت‌آمیز و مذاکره‌ای در رابطه با نگرانی‌های موجود درباره برنامه هسته‌ای ایران هستیم و بنابراین، به رویکرد دوگانه خود متعهد باقی خواهیم ماند و از سرگیری مذاکرات میان ایران و کشورهای چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس و آمریکا و همچنین نمایندگان عالی اتحادیه اروپا استقبال می‌کنیم و از ایران می‌خواهیم تا از فرصت آغاز شده در استانبول استفاده کند و این فرصت را نیز با تعامل در بحث‌های مفصلی که درباره اقدامات مشخص و کوتاه‌مدت ایران صورت خواهد گرفت، حفظ کند؛ بحث‌هایی مفصل که می‌توانند از طریق رویکردی گام به گام و براساس روابط متقابل، به راه‌حلی مذاکره‌ای و جامع منجر شوند؛ راه‌حلی که اعتماد بین‌المللی را درباره اینکه برنامه هسته‌ای ایران منحصراً صلح‌آمیز است، احیا می‌کند».
باراک اوباما بعنوان رئیس نشست گروه 8 در کمپ دیوید، طی کنفرانسی مطبوعاتی به خبرنگاران گفت: «همه ما قاطعانه به تداوم رویکرد تحریم‌ها و فشار به‌همراه گفت‌وگوهای دیپلماتیک پایبندیم. ما امیدواریم که بتوانیم این موضوع را به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز که حق حاکمیت و حقوق ایران را در جامعه بین‌المللی محترم شمارد و در عین حال مسئولیت‌های آن را به‌رسمیت بشناسد، حل و فصل نماییم».
اجلاس سران گروه هشت به دلیل تصمیمات مهمی که در آن اتخاذ می‌شود، یکی از مهم‌ترین اجلاس‌ها در عرصه سیاسی و اقتصادی جهان محسوب می‌شود. اهمیت این اجلاس به‌ویژه از آن‌رو مورد توجه است که مسئولین هشت کشور بزرگ صنعتی دنیا و یا وزرای اقتصادی و سیاسی در طول سال به دفعات تشکیل جلسه می‌دهند و در نهایت در اجلاس سران به توافق می‌رسند. مباحث نشست سران گروه هشت نشان‌دهنده روندهای سیاسی و اقتصادی در میان مهم‌ترین کشورهای جهان است که می‌تواند بر دیگر کشورهای جهان نیز تأثیرگذار باشد.
در ارزیابی مواضع سران گروه هشت نسبت به ایران نکات زیر قابل ذکر است:
1. در سال گذشته بحث فعالیت‌های هسته‌ای ایران یکی از اصلی‌ترین محورهای نشست سران گروه هشت در آستانه مذاکرات ایران و 1+5 در بغداد بود. در حالی‌که بحث هسته‌ای در نشست امسال نه‌تنها از برجستگی خاصی برخوردار نبود بلکه تحت شعاع انتخابات ایران و پیروزی درخشان دکتر روحانی خیلی کمرنگ و گذرا مطرح شد.
2. مطالعه بیانیه سال گذشته (مه 2012) سران گروه هشت در مریلند آمریکا در خصوص ایران نشان، می‌دهد که از دیگر بیانیه‌های گروه در سال‌های گذشته مفصل‌تر و همه‌جانبه‌تر است و سعی شده تمامی جنبه‌های پرونده هسته‌ای را مورد توجه قرار دهد و جدای از لحن شدید و صریحی که دارد، بر ارائه راه‌حل‌های مورد قبول طرفین نیز تاکید دارد. بیانیه فوق تلاش دارد تاکید کند که موضع مشترک و هماهنگ هشت کشور بزرگ دنیا را دربر دارد و همچنان رویکرد دوسویه فشار، تحریم و گفت‌وگو را در دستور کار دارد.
3. باید در نظر داشت که فضای سیاسی بین‌المللی قبل از انتخابات 24 خرداد نسبت به ایران و پرونده هسته‌ای بسیار منفی‌تر و سخت‌تر از فضای اجلاس سران در سال گذشته در مریلند آمریکا بود. قبل از 24 خرداد ما شاهد تصویب تحریم‌های زنجیره‌ای از سوی آمریکا و اتحادیه اروپایی بودیم و کنگره آمریکا سخت‌ترین مواضع و رویکرد تحریمی را در قبال ایران در پیش گرفته بود و موضع جمهوریخواهان و دمکراتها منسجم‌تر و نزدیکتر از همیشه در برابر ایران قرار داشت و حتی موضع کنگره بسیار تندتر و شدیدتر از موضع دولت اوباما بود. به عبارت دیگر چنانچه ما شاهد برگزاری انتخابات شکوهمند 24 خرداد و نتایج حاصل از آن نبودیم قطعا موضع سران گروه هشت در انگلیس (28 خرداد 92) بسیار سخت‌تر و منفی‌تر از موضع سال قبل می‌بود و قطعا بیانیه پایانی نشست انگلیس سخت‌تر بود. پس باید پذیرفت که تغییراتی در موضع سران گروه هشت اتفاق افتاده که باید آنرا مغتنم شمرد و با درایت و دیپلماسی یک رویکرد حاکی از تعامل سازنده را در پیش گرفت.
4. در بیانیه نشست امسال قبل از هر چیز از پیروزی دکتر روحانی استقبال شده و آنرا فرصتی برای گفتگو و دیپلماسی جهت حل اختلافات با جامعه جهانی ذکر کرده است. موضوع هسته‌ای خیلی کلی و در کنار سایر مسائل از جمله حقوق بشر مطرح شده است. تداوم مذاکرات با گروه 1+5 بعنوان راه‌حل موجود مورد تاکید قرار گرفته است. بعبارت دیگر مذاکره بهترین راه و رویکرد برای حل پرونده هسته‌ای و سایر اختلافات ایران با جامعه جهانی است.
نظر شما