بولتن حقوق بشر:
رویدادها و تحلیل‌ها (39)
طی دوره تحت پوشش این بولتن، سی‌ویکمین جلسه شورای حقوق بشر از تاریخ 29 فوریه تا 25 مارس 2016 در شهر ژنو برگزار شد. این نهاد طی این اجلاس، پس از تصویب 37 قطعنامه، دو تصمیم و یک بیانیه ریاست شورا، در رابطه با طیف وسیعی از مسائل، به کار خود خاتمه داد.
شورا در این دوره در چهارچوب بررسی ادواری جهانی، گزارش چهارده کشور را به تصویب رساند و چهار تن از دارندگان احکام روندهای ویژه شورای حقوق بشر را منصوب کرد. نهاد مذکور همچنین تصمیم گرفت یک کمیسیون حقوق بشر متشکل از سه عضو در سودان جنوبی برای مدت یک سال ایجاد نماید. در رابطه با وضعیت حقوق بشر در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نیز گزارشگر جدیدی منصوب کرد و مأموریت گزارشگر ویژه در امر ارتقاء و حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی به هنگام مبارزه با تروریسم؛ اعضای کمیسیون تحقیق در سوریه؛ کارشناس مستقل درمورد وضعیت حقوق بشر در مالی؛ گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در جمهوری دموکراتیک خلق کره؛ گزارشگر ویژه درمورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران؛ گزارشگر ویژه درمورد وضعیت حقوق بشر در میانمار؛ گزارشگر ویژه درمورد آزادی مذهب یا عقیده؛ و کارشناس مستقل درمورد وضعیت حقوق بشر در هائیتی را تمدید نمود.
در بخش اظهارات کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، ابراز نگرانی وی از تدابیر امنیتی پنج کشور اروپایی برضد آوارگان از اهمیت برخوردار است. به گفته وی، تدابیری که رؤسای پلیس پنج کشور اروپایی شامل اتریش، کرواسی، مقدونیه، صربستان و اسلوونی در نشست اخیر خود به‌منظور مقابله با هجوم آوارگان اتخاذ کردند نه‌تنها مشکلی را حل نخواهد کرد، بلکه به وخامت بحران آوارگان در اروپا منجر خواهد شد. صدور بیانیه و تأکید کمیسر عالی حقوق بشر بر حمایت از حقوق انسانی زنان در نبرد با زیکا، بخش دیگری از فعالیت‌های ایشان بود. راعد الحسین در این بیانیه احترام به حقوق انسانی زنان و فراهم آوردن امکانات دسترسی آنها به خدمات بهداشتی باروری در نبرد با ویروس زیکا را اساسی دانست. درخواست کمیسر عالی از دولت مصر برای توقف سرکوب علیه سازمان‌های غیردولتی، از دیگر اقدامات این مقام سازمان ملل بود، وی دراین‌باره با ابراز نگرانی شدید نسبت به تعطیلی صدها سازمان مردم‌نهاد مصری ازسوی دولت این کشور و تعقیب مدافعان حقوق بشر به‌خاطر فعالیت‌های مشروع آنها در سال 2014، خواستار خاتمه فوری اینگونه اجحافات و ایجاد فضای مدارا و مسالمت‌آمیز در مصر شد. در این دوره راعد الحسین درباره نقض گسترده حقوق بشر در لیبی نیز بیانیه‌ای صادر کرد. به گفته کمیسر عالی کنشگران متعددی اعم از دولتی و غیردولتی متهم به نقض گسترده حقوق بشر در لیبی هستند که در موارد پرشماری رفتار آنها به آستانه ارتکاب جرائم جنگی نیز می‌رسد. راعد الحسین در بیانیه دیگری نگرانی خود را از سرکوب مردم و رسانه‌ها در ترکیه ابراز کرد، وی در این بیانیه از مقامات ترکیه خواست تا در عملیات امنیتی خود به حقوق اساسی شهروندان خود احترام گذارند. هشدار کمیسر عالی حقوق بشر نسبت به بمباران بیمارستان‌ها و مراکز تجاری در سوریه آخرین گزارش این بخش است که طی آن، کمیسر عالی اظهار داشت، افزایش خشونت در سوریه به سطوح جدیدی از «وحشت‌آفرینی» رسیده است.
در بخش اظهارات مقامات و کارشناسان سازمان ملل نیز کارشناسان بازداشت جولیان آسانژ ازسوی انگلیس و سوئد را خودسرانه خواندند. کارگروه بازداشت خودسرانه سازمان ملل در این گزارش اذعان داشت، سوئد و انگلیس در یک اقدام غیرقانونی از زمان دستگیری آسانژ در لندن در تاریخ 7 دسامبر 2010، وی را در بازداشت خودسرانه قرار داده‌اند. استقبال سازمان ملل از طرح تعطیلی زندان گوانتانامو از دیگر گزارش‌هایی است که در این دوره مورد بررسی قرار گرفت، کمیسر عالی و جمعی از کارشناسان سازمان ملل از طرح باراک اوباما درخصوص تعطیلی زندان گوانتانامو استقبال کرده و اظهار امیدواری کردند که در اجرای آن هیچ مانعی وجود نداشته باشد. در این دوره همچنین کمیسیون تحقیق سازمان ملل درباره سوریه گزارش خود را درباره اعدام گسترده و مرگ‌ومیر زندانیان در سوریه منتشر کرد. محکومیت محاکمه اتباع خارجی براساس اعترافات اجباری در امارات متحده عربی از دیگر فعالیت‌های کارشناسان سازمان ملل بود، کارگروه سازمان ملل درمورد بازداشت خودسرانه، بازداشت این افراد را غیرقانونی خواند.
در این شماره در بخش رویدادها و تحولات مربوط به معاهدات حقوق بشری نیز، چهارمین گزارش ترکیه به‌همراه دومین گزارش عربستان ازسوی کمیته ضدشکنجه مورد بررسی قرار گرفت و درخصوص تعهدات آنها به اجرای مفاد کنوانسیون ضدشکنجه، توصیه‌هایی ارائه شد.
همچنین در این دوره گزارش‌هایی نظیر، استقبال گزارشگر ویژه سازمان ملل از پایان تحریم‌های یک‌جانبه اتحادیه اروپا علیه بلاروس؛ تأکید گزارشگر ویژه بر مقابله با چالش‌های ریشه‌دار حقوق بشری در دولت جدید میانمار؛ درخواست کارشناس سازمان ملل متحد از اردن برای اتخاذ سیاست‌های جدی‌تر برای مقابله با قاچاق انسان؛ درخواست گزارشگر ویژه سازمان ملل برای آزادی فعال بحرینی؛ هشدار کارشناس حقوق بشر سازمان ملل نسبت به تهدید استقلال رسانه‌ها در ژاپن؛ هشدار کارشناس سازمان ملل درباره فضای خفقان‌آور جامعه مدنی در انگلیس؛ هشدار کارشناس سازمان ملل درباره ناپدیدی اجباری در آرژانتین؛ هشدار کارشناس سازمان ملل درباره خشونت جنسی در سومالی؛ هشدار گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره سیستم‌های طبقاتی نقض حقوق بشر و کرامت میلیون‌ها انسان در سراسر جهان؛ هشدار گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره لزوم جلوگیری از تبدیل هندوراس به منطقه بی‌قانون برای کشتار مدافعان حقوق بشر؛ هشدار گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درمورد تداوم نقض حقوق بشر در بلاروس؛ هشدار گزارشگر ویژه سازمان ملل درخصوص ضرورت مراقبت از کودکان در گرجستان در بخش تحولات مربوط به حقوق بشر سایر کشورها مورد توجه قرار گرفته است.
اما در بخش تحولات حقوق بشری جمهوری اسلامی ایران، انتشار گزارش 21صفحه‌ای احمد شهید درباره وضعیت حقوق بشر ایران در تاریخ 10 مارس مورد توجه است. شهید در این گزارش با اشاره به افزایش شمار اعدام‌ها در ایران و شرایط روزنامه‌نگاران مدعی شد؛ وضعیت حقوق بشر در ایران بهتر نشده است. انتشار گزارش باربارا اسلیوین، تحلیلگر و کارشناس آمریکایی با عنوان «آیا کارنامه حقوق بشر ایران بهبود خواهد یافت؟» در شورای آتلانتیک هم از دیگر گزارش‌های قابل توجه در این دوره است. وی پس از برشمردن موارد متعدد از آنچه که نقض حقوق بشر در ایران می‌داند، اظهار داشت: امید می‌رفت که ایران پس از توافق هسته‌ای به سمت بهبود وضعیت حقوق بشر حرکت کند، هرچند که تاکنون شواهدی حاکی از بهبودی مشاهده نشده است. هشدار کارشناسان حقوق بشری سازمان ملل ازجمله، احمد شهید، دنیس پراس، خوان مندز، ماینا کیایی، و سئونگ فیل هنگ درباره زندانیان سیاسی بیمار در ایران از دیگر گزارش‌هایی است که در این دوره به آن پرداخته شده است. گزارش مربوط به هشدار کمیسیون ایالات متحده برای آزادی بین‌المللی مذهبی درباره وضعیت بهائیان در ایران و ادعای آنها مبنی‌بر عزم مقامات ایران برای ریشه‌کن نمودن بهائیان نیز در این بولتن مورد بررسی قرار گرفته است. انتقاد دیده‌بان حقوق بشر نسبت به احکام روزنامه‌نگاران در ایران، و هشدار این نهاد نسبت به وضعیت جسمانی امید کوکبی، از دیگر گزارش‌های این بخش است. درنهایت این بخش از بولتن نیز با بررسی واکنش به بازخورد ملاقات چهره‌های سیاسی ازجمله فائزه هاشمی با فریبا کمال‌آبادی، یکی از رهبران جامعه بهائی و ابراز خشم کارشناسان سازمان ملل نسبت به محکومیت تازه نرگس محمدی، فعال حقوق بشر ایران خاتمه می‌یابد.
در بخش پایانی این بولتن یعنی بخش معرفی کتاب نیز تازه‌ترین اثر شیری عبادی با عنوان «تا آزادی همه ما: مبارزه من برای حقوق بشر در ایران» و مجید مجیدی «نگاهی به نهادها و مبانی تصمیم‌گیری قوه قضاییه جمهوری اسلامی» بررسی می‌شود.
نظر شما