بررسی تحرکات دیپلماتیک عراق


بررسی تحرکات دیپلماتیک عراق
 

 
یکشنبه 14 آبان 1391
 
 

عراق بعد از تهاجم آمریکا و اتمام رابطه قیومیت‌گونه دو کشور، از سال 2005 تلاش نمود تا نقش گذشته خود را در منطقه بازیابد. سیاست‌های سنجیده و پراگماتیستی رهبران این کشور متناسب با تحولات خاورمیانه موجب گردید این کشور در سال2012 بیش از پیش به اهداف متنوع خود در سطوح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نزدیک شود.
گواه این مدعا، موفقیت این کشور در برگزاری اجلاس سران اتحادیه عرب، به‌عنوان نقطه عطف دیپلماسی عراق، در تاریخ 29 مارس2012 با شرکت17وزیرخارجه، نه نفر از روسای سران کشورهای عرب و 4 نهاد بین‌المللی و بدست گرفتن ریاست دوره‌ای این اتحادیه است. هرچند کارشناسان شرکت دور از انتظار اعراب در نشست اخیر و مخصوصا نماینده ویژه امیر کویت را نشان از نگرانی این کشورها از رها شدن عراق در دامان ایران دانسته‌اند که با حمایت و سفر به عراق تلاش کردند عراق را به نظم عربی در دوره پساصدام برگرداند. این مهم وقتی اهمیت خود را به‌خوبی نشان می‌دهد که توجه داشته باشیم عراق، در مخالفت با کشورهای تندرویی مانند عربستان و امارات، از انقلاب مردم بحرین همواره حمایت نموده و هم‌داستان با ایران و روسیه از راه‌حل سیاسی برای حل بحران سوریه پشتیبانی می‌کند.
از طرفی، عراقی‌ها برای برگشتن به سال‌های طلایی اقتدار منطقه‌ای خود و نیز موازنه قدرت با محور منطقه‌ای غرب‌گرای آمریکا ـ ترکیه ـ عربستان، تلاش می‌کنند با ایجاد و تقویت اتحادهای نظامی سیاسی با کشورهایی همچون روسیه، چین و ایران، نفوذ و اقتدار را در سطوح مختلف داخلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای خود ایجاد نماید. در این راستا، امضای قرارداد چهار میلیارد و دویست میلیون دلاری تسلیحاتی با روسیه طی سفر نوری المالکی به این کشور قابل توجه است.
از سوی دیگر، رهبران عراق با واقف بودن به اهمیت ایران در معادلات منطقه‌ای فقط به علقه‌های تاریخی تمدنی و مذهبی میان دو کشور اکتفا ننموده‌اند. گواه این موضوع، میزبانی نشست 1+5  و استقبال کم‌نظیر از وزیر دفاع ایران طی سفر وحیدی در اکتبر 2012 می‌باشد که مبین فصل جدیدی از روابط و همکاری‌های نظامی ـ دفاعی دو همسایه می‌باشد.
موفقیت دیپلماتیک عراق فقط به موارد موصوف خلاصه نمی‌شود. از سرگیری روابط با لیبی بعد از قذافی و نیز از سرگیری روابط دوستانه با کشورهای میانه‌رو شورای همکاری خلیج فاری مانند کویت و قطر در مقابل جناح تندرو آن یعنی عربستان، بحرین و امارات از دیگر مواردی است که تحلیلگران آنرا مقدمه‌ای بر بهره‌برداری‌های سیاسی و اقتصادی رهبران این کشور در بحران‌های منطقه‌ای مانند بحران سوریه و نیز در حوزه انرژی می‌دانند.
تحرک فعال دیپلماتیک عراق در سال2012 مخصوصا با دو کشور ایران و روسیه که ابعاد نظامی دفاعی به خود گرفته نشان از علاقه و تدبیر رهبران عراقی در شکل‌دهی به محور مسکو ـ تهران ـ بغداد در مواجهه با محورهای غربگرای فعلی در منطقه با بهره‌گیری از مواضع مشترک سه کشور در تحولات خاورمیانه و نیز دغدغه‌های خاص ایران، روسیه و عراق می‌باشد.
عزم سیاسی سه کشور یادشده می‌تواند محور ضمنی شکل‌گرفته را از مرحله کنونی به مرحله ائتلاف، اتحاد و نهایتا اتحاد استراتژیک سوق دهد.