نظریه‌های امنیت (جلد اول): مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی
|
|
|
چاپ دوم: تیر ۱۳۸۳ |
|
شابک: xـ79ـ5910ـ964 |
|
قیمت : 35000 ریال |
نظریه‌های امنیت (جلد اول): مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی
انتشارات مؤسسه ابرار معاصر تهران، کتاب تخصصی
کتاب نظریه‌های امنیت؛ مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی، اولین کتابی است که در چارچوب پروژه طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی منتشر می‌شود.
مؤسسه تهران در سال ۱۳۸۱ پروژه مذکور را با هدف پایه‌ریزی مقدمات و ادبیات مورد نیاز برای طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی طراحی نمود و بنا دارد بخش‌های بعدی پروژه مذکور را نیز در همین چارچوب تکمیل و منتشر نماید.
مؤسسه تهران در سال ۱۳۸۱ پروژه مذکور را با هدف پایه‌ریزی مقدمات و ادبیات مورد نیاز برای طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی طراحی نمود و بنا دارد بخش‌های بعدی پروژه مذکور را نیز در همین چارچوب تکمیل و منتشر نماید.
کتاب مذکور که هم‌اکنون در دسترس شما قرار دارد در دو بخش و چهارده فصل تنظیم گردیده است. در فصل اول که «پیش درآمد» نام گرفته، کوشش شده تا ساختار اصلی دکترین امنیت ملی تشریح شود و دید مناسبی از الگوی مطالعاتی پیرامون طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی ارائه گردد. در این فصل، علاوه بر موارد مذکور، جایگاه مطالعات امنیتی و رویکرد کتاب نیز تشریح گردیده است.
فصل دوم تا هشتم دربرگیرنده مطالعات امنیتی رهیافت‌ها و مکاتب مختلف است. در فصل دوم مطالعات امنیتی رئالیستی و در فصل سوم مطالعات امنیتی لیبرالیستی مورد توجه قرار گرفته است. مرکز ثقل مطالعات امنیتی رئالیستی قدرت و مسئلة امنیت است. در حالی‌که در مرکز ثقل مطالعات امنیتی لیبرالیست‌ها، صلح و نظریه‌های مرتبط با آن و در نهایت چگونگی حل منازعات قرار دارد.
فصل سوم و چهارم شامل مکتب کپنهاک و مطالعات امنیتی جهان سوم است. در فصل مربوط به مکتب کپنهاک، تلاش وافری جهت بازسازی رویکردهای رئالیستی امنیت به عمل آمده است. در این فصل بوزان و همکاران خصوصاً بر روی مفهوم «امنیت موسع» و موضوع «امنیتی ساختن» تمرکز نموده‌اند.
فصل پنجم مربوط به مطالعات امنیتی سازه‌انگاران است. این رویکرد در حد فاصل مطالعات امنیتی پوزیتویستی و پست پوزیتویستی قرار داد و می‌کوشد شکاف بین این دو را پر نماید. نظریه اجتماع امنیتی مهم‌ترین موضوع امنیتی مطرح شده توسط این رویکرد می‌باشد.
فصل ششم تا هشتم در چارچوب فعالیت و رهیافت‌های امنیتی پست پوزیتویستی قرار دارد. در این میان مهم‌ترین مباحث مطرح شده در فصل هفتم به مسئله هویت و امنیت و همچنین مسئله تبارشناسی امنیت مربوط می‌شود و فصل هشتم نیز دربرگیرنده مطالعات امنیتی انتقادی است که از جمله مهم‌ترین و غنی‌ترین مطالعات امنیتی پست پوزیتویستی محسوب می‌شود. این رهیافت در درجه اول هدف خود را نقد مطالعات سنتی امنیت قرار داده و سپس مسائل جدیدی در باب هستی‌شناسی و شناخت‌شناسی امنیت مطرح کرده است.
بخش دوم کتاب، شش فصل را شامل می‌شود. فصل نهم به نظریه مجموعه امنیتی منطقه‌ای که مبدع آن باری بوزان است، می‌پردازد. این نظریه بعدها توسط دیگر نظریه‌پردازان نیز مورد توجه قرار گرفت. نظریه مذکور بیشتر بر تغییر سطح تحلیل امنیت از سطح بین‌المللی به سطح منطقه‌ای تأکید دارد.
در فصل دهم، نظریه تهاجم ـ دفاع مطرح شده است. این نظریه که در واقع نظریه‌ای تحلیل‌کننده و پیش‌بینی‌کننده وقایع امنیتی است، تلاش نموده تا شاخصه‌ها و معیارهای شروع جنگ و یا حفظ ثبات را تشریح نماید.
در فصل یازدهم، ایده امنیت مشترک مورد بحث قرار گرفته است. این ایده، بعدها منبع و الهام‌بخش بسیاری از نظام‌های امنیتی مبتنی بر همکاری گردید، به‌گونه‌ای که نظام‌های امنیتی که در دو فصل آخر این کتاب مطرح شده به نوعی متأثر از این ایده می‌باشد. هر چند در این چارچوب، نظریه‌ای ارائه نگردیده اما دیدگاه‌های مرتبط با تحصیل امنیت از طریق همکاری، مورد بحث قرار گرفته است.
فصل دوازدهم، مربوط به نظام دفاع غیر تهاجمی است. دفاع غیر تهاجمی از یک سو به‌عنوان یک نظام امنیتی در بعد خارجی و از سوی دیگر به‌عنوان یک استراتژی امنیتی در چارچوب امنیت دسته‌جمعی مطرح گردیده است. در این فصل همچنین بر امنیت از طریق اعتمادسازی نیز تأکید شده است.
در فصل سیزدهم، نظام امنیت دسته‌جمعی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نظام‌های امنیتی مطرح گشته که در این میان سازمان ملل متحد، مصداق بزرگ و با اهمیت نظام امنیت دسته‌جمعی محسوب می‌شود. در این فصل به شکلی مشروح به ابعاد و اجزای نظام امنیت دسته‌جمعی پرداخته شده است. در این نظام، مسئله کنترل تسلیحات، خلع سلاح، نهادسازی و رژیم‌های امنیتی از یک سو و اتحادسازی، کاهش فریب و همکاری به‌عنوان راهکارهای امنیت‌سازی از سوی دیگر مطرح گردیده است.
فصل چهاردهم به‌عنوان آخرین فصل، به معرفی نظام امنیت تعاونی می‌پردازد. این نظام یک نظام امنیت اروپایی می‌باشد و از سوی نظریه‌پردازان برای اروپا طراحی شده است. نظام مذکور، ترکیبی از نظام‌های امنیتی سنتی و جدید همچون ایده امنیت مشترک، نظام دفاع دسته‌جمعی و نظام امنیت دسته‌جمعی می‌باشد.
نظر شما