دولت‌های آمریکا پس از انقلاب اسلامی ایران همواره در تلاش برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند. تلاش‌های دولت جمهوری‌خواه ترامپ نیز دراین‌راستا قابل تبیین است. شواهد، تحلیل‌ها و نظرسنجی‌های صورت‌گرفته نشان از آن دارد که اقدامات دولت ترامپ درخصوص عدم تحقق کامل برجام و تلاش‌های دولت او جهت تأثیرگذاری در ناآرامی‌های اخیر ایران ـ دی 96ـ موفق نبوده است؛ زیرا براساس نظرسنجی ارئه‌شده توسط دانشگاه مریلند، مردم ایران همچنان از سیاست خارجی کشورشان به‌خصوص برجام و برنامه‌های هسته‌ای و موشکی حمایت می‌کنند و درعین‌حال اعتمادشان نسبت به آمریکا به حداقل ممکن رسیده است. 

پس از روی‌کارآمدن دولت ترامپ در آمریکا از ژانویه 2017 تاکنون، دولت وی تلاش‌های زیادی جهت تحت فشار قرار دادن ایران برای عدم دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و پیشبرد اهدافش صورت داده است؛ ازجمله این اقدامات می‌توان به مورد تهدید قرار دادن ایران و اروپا به خروج آمریکا از برجام، تأکید بر نقش و نفوذ ایران در جنگ یمن و حمایت از حوثی‌های این کشور، تروریسم قلمداد کردن ایران، ایجاد مسائلی درخصوص ارائه ویزا به ایرانیان، تهدید معرفی کردن ایران برای امنیت منطقه و جهان و آخرین آن تلاش برای تأثیرگذاری بر ناآرامی‌های اخیر ایران و تداوم این اغتشاشات علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و درنتیجه ایجاد بی‌ثباتی در کشور اشاره کرد. 

دولت ترامپ برای تأثیرگذاری بر ناآرامی‌های اخیر ایران ازطریق توئیت‌های مختلف و اظهارات خصمانه‌اش جهت آسیب رساندن به ثبات سیاسی و اتحاد ملی ایران تلاش زیادی صورت داد؛ اما به‌رغم تمامی این تلاش‌ها، براساس شواهد و تحلیل‌های موجود و همچنین نظرسنجی اخیر منتشرشده در 2 فوریه 2018 (۱۶ـ۲۴ ژانویه) پس از ناآرامی‌های اخیر ایران و با ضریب خطای مثبت و منفی 1.3 درصد که توسط مرکز نظرسنجی «ایران پل» و به سفارش مرکز مطالعات بین‌المللی و امنیتی دانشگاه مریلند آمریکا (CISSM) صورت گرفته است، مردم ایران به‌رغم داشتن مطالبات اقتصادی و معیشتی همچنان از ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های کلی آن حمایت می‌کنند.

هرچند ترامپ و بسیاری از مقامات آمریکایی درطول این اعتراضات به دفعات با حمایت از اعتراض‌کنندگان به انتقاد از دولت ایران پرداخت؛ اما براساس این نظرسنجی ۴۸ درصد ایرانیان معتقدند که اظهارنظرات مقامات و رئیس‌جمهور آمریکا هیچ تأثیری بر این اعتراضات نداشته است. همچنین بسیاری از ایرانیان سیاست‌های ترامپ نسبت به ایران را خصمانه توصیف کرده‌اند؛ به‌طوری‌که در این نظرسنجی برخلاف سیاست‌ها و رویه دولت آمریکا در سطح نظام بین‌الملل علیه سیاست خارجی و برنامه‌های موشکی ایران، 8‌/‌73 درصد ایرانیان ساخت موشک توسط کشور را خیلی مهم دانسته و از این موضوع حمایت کرده‌اند و 7‌/‌56 درصد مردم براین‌باورند که ایران باید به آزمایش موشک‌های بالستیک خود ادامه دهد و دولت ایران تأکید داشته باشد که این موضوع به‌هیچ‌وجه قابل مذاکره نخواهد بود. 

نکته مهم دیگر برخلاف اقدامات، سیاست‌ها و خواست دولت آمریکا این است که بیشتر مردم ایران از سیاست خارجی کشور درقبال سوریه و عراق و حوثی‌های یمن حمایت می‌کنند. براین‌مبنا، تنها 5‌/‌21 درصد از مردم ایران براین‌نظر بودند که دولت باید در جاهایی مانند سوریه و عراق کمتر هزینه کند و 2‌/‌17 درصد معتقد بودند که سطح فعلی حضور ایران در عراق و سوریه در راستای منافع ملی ایران نیست؛ درصورتی‌که براساس داده‌های همین نظرسنجی 8‌/‌73 درصد معتقدند که ایران باید کمک‌هایش را تا زمان تسلط کامل دولت بشار اسد بر تمام اراضی سوریه ادامه دهد و 7‌/‌46 درصد نیز بر حمایت ایران از حوثی‌ها برای شکست مخالفانش تأکید داشتند.

بنابراین مجموعه‌ای از عوامل سبب بی‌اعتمادی گسترده‌ای نسبت به آمریکا در میان عموم مردم ایران شده است؛ به‌طوری‌که ۸۵ درصد از ایرانیان نظر کاملاً نامساعدی نسبت به دولت آمریکا دارند و تنها کمتر از یک درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی نظرشان نسبت به آمریکا کاملاً مثبت و رضایتمندانه بود. دراین‌راستا، سهم آمریکا از تمایل ایرانیان به مهاجرت به این کشور هیجده درصد است؛ این درحالی است که در اوت 2015 میزان محبوبیت آمریکا برای ایرانیان، بیش از 31 درصد بود. در این‌میان، آلمان 62 درصد، روسیه 58 درصد، فرانسه 56 درصد و چین 54 درصد آمار را به خود اختصاص داده‌اند. 

دراین‌راستا این نکته قابل توجه است که براساس واقعیت موجود در جامعه و شعارهای مردم در این ناآرامی‌ها و همچنین اظهارات مقامات رسمی کشور؛ مردم از وضعیت اقتصادی و معیشتی خود و فساد در بخش اقتصادی کشور ناراضی هستند. دراین‌راستا، می‌توان به اظهارات دکتر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران اشاره کرد. وی اظهار داشت: «حل برخی از این‌ مسائل آسان نبوده و زمان‌بر است و دولت و ملت باید برای حل این مشکلات دست به دست دهند». وی افزود: «مردم نسبت به اینکه باید با فساد مبارزه جدی‌تر شود و اینکه چرا برخی مسائل به‌خوبی برای آنان تبیین نمی‌شود، نقد دارند. مردم در زمینه مسائل اقتصادی و اجتماعی مشکلاتی دارند. درست است که قدم‌هایی برداشته شده، اما کاهش قدرت خرید مردم از ۵ـ۶ سال گذشته هنوز به‌طور کامل جبران نشده است. مردم مشکلاتی دارند و این مشکلات باید حل شود. مردم علاوه‌بر حل مشکلات اقتصادی، خواستار شفافیت و ریشه‌کنی فساد هستند».

براساس نظرسنجی دانشگاه مریلند، ۶۹ درصد از ایرانیان شرایط اقتصادی را نامناسب می‌دانند و خواستار این بودند که دولت باید اقدامات بیشتری را برای مبارزه با فساد و جلوگیری از افزایش قیمت مواد غذایی، افزایش قیمت بنزین و جبران ورشکستگی مؤسسات مالی صورت دهد. البته مردم ایران پس از توافق هسته‌ای امیدوار بودند که تغییرات محسوسی در وضعیت اقتصادی و معیشتی‌شان ایجاد شود؛ اما به‌رغم حذف برخی از تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران، تغییرات اقتصادی محسوس و ملموسی صورت نگرفته است. براین‌مبنا، رضایت ایرانیان از برجام از حدود سه چهارم در سال 2015 براساس نظرسنجی دانشگاه مریلند به 55 درصد تقلیل یافته است و تنها 26 درصد مردم به‌طور کامل از برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند. 

براساس مباحث فوق می‌توان گفت که دولت ترامپ به‌رغم تلاش‌های مکررش در یک سال اخیر علیه ایران، به‌خصوص بهره‌برداری سوء از ناآرامی‌های اخیر نه‌تنها نتوانست به اهداف خود برسد بلکه نگاه مردم ایران به دولت آمریکا منفی‌تر شد؛ به‌طوری‌که براساس نظرسنجی دانشگاه مریلند 4‌/‌67 درصد ایرانیان دیگر خواهان سازش با آمریکا نیستند؛ زیرا درصورت سازش این احتمال وجود دارد که قدرت‌های جهانی دیگر حاضر نباشند که برای ایران حرمتی قائل باشند. 

همچنین دراین‌راستا، برخی از تحلیلگران براین‌باورند، اگرچه این ناآرامی‌ها، اعتراضی به سیاست‌های اقتصادی دولت بوده است اما بعید هم نیست که ادامه این شرایط به تظاهرات گسترده خیابانی مردم ایران علیه سیاست‌های خصمانه آمریکا و حتی اروپا نیز منجر شود؛ زیرا اروپایی‌ها هنوز ثابت نکرده‌اند که کاملاً به برجام پایبند هستند. 

این نکته را نیز باید مورد توجه قرار داد که «مبنا قرار دادن صرف» آمارهای ارائه‌شده توسط دانشگاه مریلند می‌تواند کارشناسان را از تحلیل صحیح و واقع‌بینانه بازدارد؛ به این معنا که محتمل است تلفیقی از داده‌های درست و اشتباه به‌صورت هدفمند ازسوی مراکز و مؤسساتی چون دانشگاه مریلند ارائه شود که دراین‌صورت می‌تواند تحلیل‌های آتی در زمینه‌های مختلف را دچار اختلال و انحراف سازد. ازاین‌رو، باید هوشیار بود و به‌نظر می‌رسد که بهتر است سازمان یا نهادی در داخل کشور مسئولیت آمارگیری واقع‌بینانه و اعتمادساز از مسائل مختلف را برعهده گیرد و یا اگر چنین نهاد مستقلی وجود ندارد، ایجاد شود تا نوعی راستی‌آزمایی درخصوص آمار منتشرشده در حوزه‌های مختلف صورت گیرد.  

درنهایت اینکه جمهوری اسلامی ایران در چهل سال اخیر اقدامات مؤثری را در ابعاد مختلف مسائل داخلی و خارجی جهت رفاه مردم، ثبات و امنیت کشور صورت داده و دراین‌راستا پیشرفت‌های عمده‌ای نیز صورت گرفته است. دراین‌راستا به‌نظر می‌رسد که مجموعه نظام جمهوری اسلامی ایران با توجه به قابلیت، توانایی و اراده بسیار گسترده‌اش می‌تواند برای حفظ کیان کشور و ثبات سیاسی ـ اقتصادی و امنیتی خود نهایت تلاشش را برای تشخیص و رفع زمینه‌های شکل‌گیری مشکلات معیشتی، اقتصادی و مسائلی که مردم با آن مواجه هستند و متعاقب آن انجام اصلاحات موردنیاز اتخاذ کند.