سیاست و اطلاعات (مطالعه موردی ایالات متحده آمریکا)



چاپ نخست: آذر ماه ۱۳۸7

شابک:۰ ـ ۰۹۷ ـ ۵۲۶ ـ ۹۶۴ ـ ۹۷۸

قیمت: ۵۵۰۰ تومان

خرید

 
سیاست و اطلاعات (مطالعه موردی ایالات متحده آمریکا)

نویسندگان: مهدی میرمحمدی، عبدالمحمود محمدی‌لرد
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب تخصصی
کدبازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید:  BB00020080911272411

نقش اطلاعات در حکومتداری، مسئله‌ای است که در صحت آن، تردیدی وجود ندارد. مروری بر رساله «هنر جنگ» سان تزو، سیاست‌نامه خواجه نظام‌الملک و نوشته‌های آلوین تافلر در دوران معاصر نشان می‌دهد که اطلاعات چگونه بر اقتدار حکومت و قدرت ملی در مقایسه با سایر ملل تأثیر می‌گذارد؛ از‌این‌رو بخش قابل توجهی از ادبیات سیاسی-دانشگاهی غرب در زمینه شیوه‌ها و ابزارهای حکومتداری در پنجاه سال اخیر (به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم) به بررسی ابعاد مختلف تأثیرگذاری اطلاعات بر سیاست و جایگاه آن در فرایندهای سیاسی اختصاص داشته است. تبلور رابطه سیاست و اطلاعات به‌ویژه در سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی مشاهده می‌شود و این سازمان‌ها به‌عنوان نهادهایی با کارکردهای خاص، همواره مورد توجه محققان، سیاستمداران و جامعه مدنی قرار دارند. سیاستمداران به‌دنبال بهره‌برداری از توانمندی‌های خاص این سازمان‌ها برای افزایش قدرت ملی، آگاهی از نیات دشمن، کنترل مخالفان و... بوده‌اند و فعالان جامعه مدنی نیز ضمن تأکید بر لزوم وجود این سازمان‌ها برای افزایش قدرت ملی، درپی کاهش اقتدار غیرقانونی این نهادها و شکل‌گیری نهادهای نظارتی بر این سازمان‌ها هستند. پژوهشگران نیز دراین‌میان به‌دلیل نقش این سازمان‌ها در ابعاد داخلی و بین‌المللی سیاست، علاقه خاصی به بررسی جایگاه این نهادها در فرایند سیاست داخلی، کارویژه‌های آنها، و تحولات مربوط به سیاست‌های امنیتی و ساختارهای نهادی آنها دارند.

باوجوداین، علی‌رغم اهمیت قابل توجه این بخش از مطالعات سیاسی، ادبیات سیاسی موجود در ایران در طول پنج دهه گذشته، توجه اندکی به این موضوع نشان می‌دهد، به‌گونه‌ای‌که حتی می‌توان ادعا کرد در برخی مواقع، بسیاری از دانش‌آموختگان علم سیاست در سطوح مختلف و سیاستمداران، آگاهی تئوریک و سامان‌مندی از مبانی و کارکردهای آن ندارند. این درحالی است که کشورداری به‌عنوان مهم‌ترین کارکرد نظام‌های سیاسی (و موضوع مطالعه زیرشاخه‌های مختلف علم سیاست) نیازمند ابزارهای کارآمد در ابعاد مختلف است و یکی از ابزارهایی که سیاستمداران در قالب دولت مدرن برای ایفای نقش مطلوب خود از آن بهره‌ می‌برند، سازمان‌های اطلاعاتی هستند؛ از‌این‌رو این پژوهش بر این باور است که پرداختن به نقش و جایگاه نهادهای ‌اطلاعاتی در نظام‌های سیاسی و به‌طورکلی «مطالعات اطلاعاتی» یکی از نیازهای عمده پژوهش‌های علوم‌ سیاسی در کشور است. اهمیت و ضرورت این نکته زمانی آشکار می‌شود که بدانیم پژوهش‌های مربوط به این حوزه از سیاست در غرب پشتوانه‌ای نزدیک به نیم قرن دارد و نشریات و فصلنامه‌های تخصصی در این حوزه از مطالعات سیاسی منتشر می‌‌شوند.


پژوهش حاضر ضمن آنکه به‌دنبال ارائه شناختی کوتاه از مفهوم اطلاعات و رابطه آن با سیاست و کارکردهای این ابزار در نظام‌های سیاسی است، درصدد است تا رابطه میان دو متغیر سیاست و اطلاعات را ازطریق مطالعه موردی وضعیت جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا تبیین کند. دراین‌‌زمینه پژوهشگران کوشیده‌اند با شناسایی دلایل دگرگونی در ساختار جامعه اطلاعاتی ایالات متحده پس از حادثه 11 سپتامبر 2001، چگونگی ارتباط میان سیاست و اطلاعات را نمایان کنند. در این پژوهش نشان داده می‌شود که فرایند‌های سیاسی جامعه آمریکا، از استلزامات حرفه‌ای نهادهای ‌اطلاعاتی در سرنوشت این نهادها موثرترند. فرضیه اصلی این پژوهش که قرار است با مطالعه موردی ارزیابی شود، این است که «اطلاعات، متغیری وابسته به سیاست است»؛ به‌عبارت‌دیگر اطلاعات، متغیری سیاست‌محور و همواره به هدایت سیاست نیازمند است و بدون وجود دستورکاری سیاسی، اهداف خود را تشخیص نمی‌دهد. درواقع چشم‌اندازها و اهداف اطلاعات (در ابعاد مختلف مأموریتی و ساختاری) عمیقاً تحت تأثیر سیاست و تحولات آن قرار دارند.