تجدید حیات امپراتوری (ردپای غرب و مسیر مخاطره‌آمیز آمریکا در خاورمیانه)
|
 |
|
چاپ نخست: آبان ماه ۱۳۸۵ |
|
شابک: ۱ـ۰۳۶ـ۵۲۶ـ۹۶۴ |
|
قیمت: ۲۵۰۰ تومان |
تجدید حیات امپراتوری (ردپای غرب و مسیر مخاطره‌آمیز آمریکا در خاورمیانه)
تألیف: رشید خالدی
ترجمه: محمود مهدوی‌فر، مهدی علی‌آبادی
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب تخصصی
کدبازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: BB00020060210351917
ایالات متحده آمریکا و برخی از متحدان این کشور در عراق، بر این باورند که شورش و مقاومت فعلی مردم عراق صرفاً مشکلی از نابهنجاری اجتماعی است. اما مقاومتی که در برابر سلطه غرب در طی تاریخ معاصر خاورمیانه همواره وجود داشته است، نکته مهمی است که نادیده گرفته شده است. رشید خالدی، مؤلف این کتاب به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه تاریخ تسلط غرب در این منطقه، مردم آن را به مقاومت در برابر کنترل و مداخله خارجی وادار کرده است.
به اعتقاد وی مروری اجمالی بر تاریخ ۱۷۰ ساله اخیر مقاومت مردم خاورمیانه در برابر اشغال نظامی نیروهای خارجی مثال‌های فراوانی را پیش چشم ما قرار می‌دهد. همواره شورش‌ها و یا اشکال متنوع دیگری از مقاومت‌های ملی در الجزایر، مراکش و تونس از لحظه‌ای که نیروهای فرانسوی در سال ۱۸۳۰ قدم به شمال آفریقا گذاشتند تا خروج ناخواسته آنها در اواسط قرن بیستم وجود داشته است.
در مصر ارتش خدیو در برابر نیروهای نظامی بریتانیا در سال ۱۸۸۲ جنگید و بریتانیا پس از اشغال این کشور نیز مواجه با شورش عمومی مردم در سال ۱۹۱۹ گردید.
ارتش انگلستان بعد از جنگ جهانی دوم نیز خود را آماج حملات چریکی در کانال سوئز دید و پس از ۷۴ سال اشغال مصر سرانجام با سرافکندگی مجبور به بیرون کشیدن نیروهای خود در سال ۱۹۵۶ در جریان جنگ سوئز گردید.
به دنبال جنگ جهانی اول در ایران و ترکیه، تلاش‌های فراوانی علیه نیروهای خارجی برای ترک خاک کشورمان صورت گرفت و مقاومت شدیدی نیز در برابر پیشروی نیروهای انگلیسی در عراق و فلسطین به وسیله نیروهای عثمانی انجام شد.
تنها دو سال بعد از اشغال بغداد یک شورش ملی، مردم عراق را قادر ساخت تا کنترل بخش وسیعی از کشور را در سال ۱۹۲۰ به دست گیرند. برای انگلستان تسلط بر سرزمین فلسطین نیز به همان سختی و دشواری عراق بود. شورش و مقاومت مردمی فلسطین بین سال‌های ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ نهایتاً باعث گردید که کنترل برخی از مراکز شهری از دست نیروهای انگلستان خارج شود و سرانجام نیز این نیروها پس از جنگ جهانی دوم مجبور به خروج از این سرزمین گردیدند.
مردم سوریه نیز مقاومت مشابهی را در برابر اشغالگران فرانسوی انجام دادند. در طول شورش‌های عمومی سال‌های ۱۹۲۰، ۲۶ـ۱۹۲۵ و ۱۹۴۵، مردم دمشق شاهد سه بار بمباران شهرشان توسط هواپیماهای فرانسوی بودند. در حقیقت، عراق، مراکش، لیبی و سوریه آزمایشگاه‌هایی بودند که تجهیزات نظامی و آخرین دستاوردهای تکنولوژیک پس از دوران جنگ جهانی اول برای اولین بار در آنجا مورد آزمایش قرار می‌گرفت و برای نخستین‌بار بمباران هوایی مردم غیرنظامی به ثبت رسید.
مطرح نمودن این پرسش که چه انگیزه‌ای باعث گردید تا این مردم فقیر با تسلیحات ابتدایی در برابر قدرت‌های استعماری مجهز، به جنگ بپردازند، بسیار مهم است. اگرچه انگیزة مقاومت مردان و زنان خاورمیانه توسط نیروهای خارجی، واپس‌گرایی، تحجر و تعصب نامیده شده است، اما به نظر نمی‌آید فهم این موضوع چندان سخت باشد که این مقاومت‌ها در اشکال مختلف آن در طول یک قرن و نیم ناشی از وطن‌پرستی، میل به آزادی و یک مقاومت طبیعی در برابر سلطه خارجی بوده است.
اشتباه بزرگی که غربی‌ها در نوع تفکر خود مرتکب می‌شوند، آن است که تصور می‌کنند خاطره این حوادث در گذشته‌ای دور مدفون شده است و بنابراین نسل‌های جوان‌تر که اکنون در خاورمیانه زندگی می‌کنند خاطره‌ای از آن ندارند و تحت تأثیر این وقایع قرار نگرفته‌اند.
اما رشید خالدی معتقد است هر شهروند بالای پنجاه سال ـ که اکثریت نخبگان خاورمیانه را شامل می‌شود ـ به صورتی روشن می‌توانند خاطرات دردناک عصر استعماری را به یاد بیاورند. به اعتقاد وی تعطیلات ملی، مجسمه‌ها، تمبرهای پستی، موزه‌ها، نام خیابان‌ها و دیگر بزرگداشت‌ها، این درس‌ها و تجربیات را در فرهنگ مردم خاورمیانه که توجه ویژه‌ای به تاریخ داشته و به شدت سیاسی هستند، زنده نگه می‌دارد.
رشید خالدی در کتاب ارزشمند خود با بررسی موشکافانه تاریخ مداخله خارجی در خاورمیانه، نشان می‌دهد که چگونه ایالات متحده نیز همان مسیر اشتباه و مخاطره‌آمیز استعمارگران گذشته در خاورمیانه را دنبال کرده و بدون آنکه درک صحیحی از تاریخ، فرهنگ و جامعه این مردم داشته باشد، همانند قدرت‌های مداخله‌گر پیشین، مقاومت‌ها و واکنش‌های مردم خاورمیانه را ناشی از تعصب، تحجر یا واپس‌گرایی می‌داند. وی به خوبی توانسته است ریشه‌های حوادث جاری در خاورمیانه را که ناشی از سیاست‌های نادرست قدرت‌های استعماری پیشین و ادامه همان سیاست‌ها از سوی آمریکا می‌باشد، به خوبی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
نظر شما