فرصت‌ها و چالش‌های پسابرجام
به دلیل فشارهای ایالات متحده آمریکا، رژیم صهیونیستی و متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی آنها برای تغییر سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان زمینۀ بهانه‌جویی و تقویت ایران‌هراسی را در عرصه بین‌المللی به‌وجود آورد و این در حالی بود که مقام معظم رهبری و سایر مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران بارها تأکید کرده بودند که اهداف این برنامه صلح‌آمیز است.
این تهدید برساخته غرب، موجب ایجاد اجماع نسبی بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران شد که نتیجه آن اعمال یکی از سختگیرانه‌ترین تحریم‌ها و مجازات‌های بین‌المللی ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل بود. بعد از تغییرات سیاسی سال 1392 و ایجاد اجماع ملی برای تغییر وضعیت پرونده هسته‌ای کشورمان در عرصه بین‌المللی، دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با حمایت همۀ ارکان نظام، اقدامات جدی خود را در جهت حل‌وفصل این پرونده با حفظ حقوق اساسی و منافع ملی آغاز کرد که بعد از چندین دور مذاکره با اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل یعنی ایالات متحده آمریکا، انگلستان، روسیه، فرانسه، جمهوری خلق چین، به‌علاوه آلمان و اتحادیۀ اروپا موسوم به گروه 5+1 بالاخره ۲۳ تیر ۱۳۹۴ بر سر یک توافقنامه فراگیر به نام برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام به توافق رسید.
مفاد این توافقنامه منوط به انجام تعهدات ازجانب دوطرف در دوره‌های زمانی مشخص است تا توافق به‌صورت کامل اجرایی شود. بعد از برجام، فضایی از بیم و امید در مورد اجرای تعهدات طرف‌ها پیش آمده است؛ امید از آن جهت که حفظ این توافق به دلیل ماهیت برد ـ برد آن مطلوب اکثر طرف‌ها است و بیم از آن که تلاش‌های صهیونیست‌های تندرو و سیاست‌های تهاجمی برخی از لایه‌های سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا زمینه را برای از بین رفتن توافق فراهم آورد که این فضا در فضای سیاسی، علمی و مطبوعاتی به پسابرجام معروف شده است.
کتاب فرصت‌ها و چالش‌های پسابرجام در ابتدا درصدد ترسیم فضای پیشابرجام و آرایش تحریم‌های اعمالی بر جمهوری اسلامی ایران از لحاظ بین‌المللی، سیاسی و اقتصادی می‌باشد. نویسنده در بخش بعدی به بررسی محتوایی و موضوعی توافقنامه و چگونگی شکل‌گیری تعهدات و اجرای آن می‌پردازد. در ادامه کتاب وارد فضای پسابرجام شده و از یک سو نگاهی به فرصت‌ها و دستاوردهای برجام برای جمهوری اسلامی ایران و طرف‌های مقابل داشته و از سوی دیگر چالش‌های سیاسی و اقتصادی آن را بررسی کرده و در آخر به ارائه راهبردهایی در جهت توانمندسازی امنیت ملی ایران در برابر آسیب‌های احتمالی ناشی از برجام پرداخته است.
نویسنده اثر به‌واسطۀ تحربه تحقیق و پژوهش در حوزه مسائل هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، به خوبی توانسته تا از اسناد، آمار و داده‌های عینی و مستند برای بررسی ابعاد مختلف برجام استفاده کند و با نگاهی علمی، به بررسی این توافق و نقاط قوت و ضعف آن بپردازد. نتیجه، اثری شده است که تا حد زیادی می‌تواند خلأ نبود یک کار دقیق و جامع درباره برجام را برطرف کند اگرچه خالی از اشکال نیست اما اثری منسجم، درخور، و جامع در این حوزه می‌باشد.
مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران که در سال‌های اخیر با توجه فعالیت گسترده در زمینه نشر کتاب‌های علمی حوزه روابط بین‌الملل، مطالعات منطقه‌ای، مطالعات امنیتی، و سیاست خارجی توانسته است جایگاه مناسبی را در میان جامعه تحقیقاتی و علمی کشور پیدا کند، امیدوار است با ارائه این کتاب توانسته باشد کمکی در جهت تعمیق عرصه تحلیل‌گری و همچنین کمک به تصمیم‌گیران در جهت اتخاذ سیاست‌های مطلوب‌تر در محیط پسابرجام، کرده باشد.
نظر شما