کتاب کشورهای مستقل مشترک‌المنافع 2 (ویژه ملاحظات سیاست خارجی و امنیتی روسیه)
|
 |
|
چاپ نخست: بهمن ماه 138۳ |
|
شابک:۵ ـ ۴۸ ـ ۸۶۸۰ ـ ۹۶۴ |
|
قیمت: ۲۶۰۰ تومان |
کتاب کشورهای مستقل مشترک‌المنافع 2 (ویژه ملاحظات سیاست خارجی و امنیتی روسیه)
تدوین: سیدابراهیم خاتمی خسروشاهی
انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران، کتاب منطقه‌ای
کدبازیابی در کتابخانه دیجیتالی دید: BB00020052202402316
با پایان قرن بیستم، دوران تنش‌های شرق و غرب و نظام دوقطبی متقارن بدون این‌که به یک رویارویی حقیقی بینجامد، پایان یافت. پس از جنگ سرد، کشور روسیه اهداف و برنامه‌های جدیدی برای خود تعریف کرد، از جمله تلاش برای تحمیل یک حوزه نفوذ در این محدوده و کسب اطمینان از کنترل و نظارت بر منابع عظیم منطقه، دوره تاریخی و سرنوشت‌ساز جدید را می‌توان دوره تغییر روش از رویارویی به مشارکت نامید. اما نباید فراموش کرد که این دگرگونی‌‌ها تهدیدات جدید منطقه‌ای و بین‌المللی را برای مرزهای روسیه فراهم آورده است؛ چرا که مرزهای رویارویی نظامی اجتماعی از اروپای مرکزی و شرقی به مرزهای روسیه منتقل شده است. در هر صورت، مؤسسه تهران با درک ضرورت بازشناسی شرایط جدید در عرصه منطقه و جهان، به رویکردهای سیاست خارجی و امنیت ملی روسیه در حوزه‌های مختلف، نگاهی دوباره انداخته و کتاب جدید را خود در حوزه CIS به سیاست خارجی و امنیتی این کشور اختصاص داده است.
در نخستین مقاله، نگارنده با گذری اجمالی دقیق به چگونگی شکل‌گیری ناتو و مؤلفه‌های ناظر بر آن، اهداف گسترش آن را به شرق تبیین نموده و سپس مواضع و دیدگاه‌های روسیه را در برابر این فرایند، طرح و ارزیابی می‌کند و سرانجام، رویکرد جدید روسیه را نوعی «رئالیسم روسی» می‌پندارد.
مقاله دوم، «ژئواکونومی قرن ۲۱، جایگاه و عملکرد روسیه در خاورمیانه بزرگ»، ضمن بیان اجمالی مفهوم ژئواکونومی، با نگاهی به بازی بزرگی که در اوراسیا با حضور بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در حال اجراست، بر این باور است که می‌تواند کشورهای درگیر را برای اتخاذ یک راهبرد ملی کارا، یاری نماید.
مقاله سوم، به بررسی رویکرد سیاست خارجی روسیه در قبال دریای خزر می‌پردازد. به‌زعم نگارنده، مهم‌ترین پرسش‌‌های مطرح در این مقاله عبارت است از، ۱ـ مهم‌ترین اهداف سیاست خارجی روسیه در خزر و ۲ـ رویکرد سیاست خارجی روسیه در قبال خزر چگونه ارزیابی و بررسی می‌گردد؟ نویسنده، تلاش روسیه برای کنترل منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن خزر را عامل تشدید رقابت با غرب می‌داند.
«کنترل بین‌المللی تسلیحات، نگاهی امنیتی روسیه» نوشتار بعدی است که پس از نگرشی اجمالی به اوضاع امنیتی جدید روسیه به عناوینی چون حقایق نظامی روسیه، جهت‌گیری سیاست خارجی روسیه، مناسبات نظامی ایالات متحده و چین پرداخته است. دیدگاه روسیه در رابطه با کنترل تسلیحات، نگرانی‌ها و دغدغه‌های روسیه در این خصوص، از دیگر زیرمحورهایی است که در مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
مقاله پنجم، در تلاش است به این پرسش اصلی پاسخ دهد که جایگاه روسیه در مناطق همجوار، به‌ویژه در جمهوری‌های واقع در مرزهای جنوبی این کشور که زمانی بخشی از حاکمیت مسکو را تشکیل می‌دادند، چگونه خواهد بود؟ نگارنده، راهبرد کلی روسیه در این مناطق را در پنج هدف خلاصه کرده و به شرح آنان می‌پردازد.
مقاله بعدی، «سرچشمه‌های سیاست خارجی روسیه از آغاز تاکنون» با کاوش کوتاه و هدفمند در متون تاریخی روسیه تلاش دارد به هویت‌شناسی سیاست خارجی روسیه بپردازد. چارچوب کلی نوشتار، مبتنی بر سه رهیافت کلان نظام، خرده‌نظام و اتصال در سطح کلان و خرد می‌باشد و در ادامه به تفصیل به هر یک از رهیافت‌ها پرداخته شده است.
مقاله هفتم، به‌طور مبسوط به برنامه‌های امنیتی سیاست‌های منطقه‌ای روسیه در عصر جهانی شدن می‌پردازد. از عناوین مهم این مقاله عبارت است از: مؤسسات امنیتی ائتلافی در مناطق مختلف روسیه، نواحی فدرال و تاریخچه امنیتی آنها، سهم و نقش مناطق در امنیت فدرال، صنایع دفاعی به‌عنوان بخشی از سیستم امنیت منطقه‌ای، افسران نظامی و امنیتی در لباس سیاستمداران منطقه‌ای و ...
مقاله هشتم تلاش نموده با نگاهی تحلیلی ـ توصیفی، ریشه‌ها و عناصر سیاست‌های کنونی روسیه درخصوص تدوین دکترین امنیت ملی خود را ارزیابی نموده، آرمان‌ها و اهداف این دکترین را مورد مداقه قرار دهد.
آخرین متن نیز، سندی است درخصوص سیاست‌های مرزی روسیه که مطمئناً مطالعه آن، پژوهشگر را در فهم بهتر شیوه نگاه امنیتی این کشور به محیط پیرامون خود یاری خواهد رساند.
در نخستین مقاله، نگارنده با گذری اجمالی دقیق به چگونگی شکل‌گیری ناتو و مؤلفه‌های ناظر بر آن، اهداف گسترش آن را به شرق تبیین نموده و سپس مواضع و دیدگاه‌های روسیه را در برابر این فرایند، طرح و ارزیابی می‌کند و سرانجام، رویکرد جدید روسیه را نوعی «رئالیسم روسی» می‌پندارد.
مقاله دوم، «ژئواکونومی قرن ۲۱، جایگاه و عملکرد روسیه در خاورمیانه بزرگ»، ضمن بیان اجمالی مفهوم ژئواکونومی، با نگاهی به بازی بزرگی که در اوراسیا با حضور بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در حال اجراست، بر این باور است که می‌تواند کشورهای درگیر را برای اتخاذ یک راهبرد ملی کارا، یاری نماید.
مقاله سوم، به بررسی رویکرد سیاست خارجی روسیه در قبال دریای خزر می‌پردازد. به‌زعم نگارنده، مهم‌ترین پرسش‌‌های مطرح در این مقاله عبارت است از، ۱ـ مهم‌ترین اهداف سیاست خارجی روسیه در خزر و ۲ـ رویکرد سیاست خارجی روسیه در قبال خزر چگونه ارزیابی و بررسی می‌گردد؟ نویسنده، تلاش روسیه برای کنترل منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن خزر را عامل تشدید رقابت با غرب می‌داند.
«کنترل بین‌المللی تسلیحات، نگاهی امنیتی روسیه» نوشتار بعدی است که پس از نگرشی اجمالی به اوضاع امنیتی جدید روسیه به عناوینی چون حقایق نظامی روسیه، جهت‌گیری سیاست خارجی روسیه، مناسبات نظامی ایالات متحده و چین پرداخته است. دیدگاه روسیه در رابطه با کنترل تسلیحات، نگرانی‌ها و دغدغه‌های روسیه در این خصوص، از دیگر زیرمحورهایی است که در مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
مقاله پنجم، در تلاش است به این پرسش اصلی پاسخ دهد که جایگاه روسیه در مناطق همجوار، به‌ویژه در جمهوری‌های واقع در مرزهای جنوبی این کشور که زمانی بخشی از حاکمیت مسکو را تشکیل می‌دادند، چگونه خواهد بود؟ نگارنده، راهبرد کلی روسیه در این مناطق را در پنج هدف خلاصه کرده و به شرح آنان می‌پردازد.
مقاله بعدی، «سرچشمه‌های سیاست خارجی روسیه از آغاز تاکنون» با کاوش کوتاه و هدفمند در متون تاریخی روسیه تلاش دارد به هویت‌شناسی سیاست خارجی روسیه بپردازد. چارچوب کلی نوشتار، مبتنی بر سه رهیافت کلان نظام، خرده‌نظام و اتصال در سطح کلان و خرد می‌باشد و در ادامه به تفصیل به هر یک از رهیافت‌ها پرداخته شده است.
مقاله هفتم، به‌طور مبسوط به برنامه‌های امنیتی سیاست‌های منطقه‌ای روسیه در عصر جهانی شدن می‌پردازد. از عناوین مهم این مقاله عبارت است از: مؤسسات امنیتی ائتلافی در مناطق مختلف روسیه، نواحی فدرال و تاریخچه امنیتی آنها، سهم و نقش مناطق در امنیت فدرال، صنایع دفاعی به‌عنوان بخشی از سیستم امنیت منطقه‌ای، افسران نظامی و امنیتی در لباس سیاستمداران منطقه‌ای و ...
مقاله هشتم تلاش نموده با نگاهی تحلیلی ـ توصیفی، ریشه‌ها و عناصر سیاست‌های کنونی روسیه درخصوص تدوین دکترین امنیت ملی خود را ارزیابی نموده، آرمان‌ها و اهداف این دکترین را مورد مداقه قرار دهد.
آخرین متن نیز، سندی است درخصوص سیاست‌های مرزی روسیه که مطمئناً مطالعه آن، پژوهشگر را در فهم بهتر شیوه نگاه امنیتی این کشور به محیط پیرامون خود یاری خواهد رساند.
نظر شما