تلاش اتحادیه اروپایی برای احیاء روند صلح خاورمیانه
متوقف شدن روند صلح فلسطین ـ رژیم اسراییل شرایط جدیدی در بین کشورهای اروپایی ایجاد کرده است. تشدید سیاست‌های تجاوزگرانه رژیم اسرائیل و به ویژه ایجاد اخلال این رژیم در روند صلح خاورمیانه و تداوم روند شهرک سازی، به تدریج مواضع متحدان همیشگی صهیونیست‌ها در اروپا را نیز از آن دور می‌کند.
اتحادیه اروپایی در کنار آمریکا، روسیه و سازمان ملل متحد یکی از 4 طرف گروه چهارجانبه بین المللی (کوارتت) برای حل و فصل درگیری بین اسرائیل و فلسطین است و در این میان نزدیکی بیشتری با دیدگاههای فلسطینیان دارد. لکن این دیدگاه اروپا به هیچوجه مورد خوشایند رژیم اسراییل و طیف تندروی طرفدار آن در امریکا نیست. این در حالی است که بخاطر سرسختی ها و کارشکنی های اسرائیل، مذاکرات مستقیم صلح میان رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها از چند سال پیش عملا متوقف شده است. سیاست شهرک سازی و اسکان یهودیان در سرزمینهای اشغالی فلسطین از سوی اسرائیل که به منظور تغییر بافت مناطق و اراضی فلسطینی و یا اشغال شده پس از 1967 می باشد مورد مخالفت دولت خودگردان فلسطین و همچنین اتحادیه اروپایی است.
بنظر می رسد طی ماه های اخیر اتحادیه اروپایی نقش فعالتری را در خصوص روند صلح خاورمیانه در پیش گرفته است و احیانا تلاشش این است که مذاکرات مغفول واقع شده صلح بین فلسطینیان و رژیم اسراییل را دوباره احیا کرده و طرفین را به پای میز مذاکرات بکشاند. از دید اتحادیه اروپایی طرف مقصر به میزان بسیار زیادی رژیم اسراییل است که به بهانه های مختلف از زیر بار گفتگوهای جامع و سازنده فرار می کند. همچنین طی ماه های اخیر تعداد زیادی از دولتها و پارلمانهای اروپایی از موضوع شناسایی فلسطین و تشکیل دو کشور در سرزمین های اشغالی حمایت کرده اند که بخودی خود رویکرد بسیار مهمی است و می تواند در فرایند صلح خاورمیانه تاثیر بگذارد.
یکی از سازو کارهای صلح خاورمیانه،کمیته چهارجانبه بین المللی یا "کوارتت" است که سال ها غیرفعال باقی مانده است. این کمیته چهارجانبه که سال 2002 میلادی در مادرید تشکیل شد متشکل است از سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه و تونی بلر، نخست وزیر پیشین انگلیس نیز به عنوان نماینده ویژه این کمیته و در میانجی‌گری برای توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین فعالیت می‌کند. اتحادیه اروپایی بدنبال احیا این ابتکار صلح است. در همین رابطه، چند روز پیش خانم فدریکا موگرینی رئیس جدید سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت، کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه باید پس از برگزاری انتخابات پارلمانی مارس سال جاری میلادی در اسرائیل، به امید از سرگیری مذاکرات صلح میان فلسطین و رژیم اسراییل، نگاه تازه‌ای به این مذاکرات رو به زوال داشته باشند. خانم موگرینی، گفته: من نگرانم چرا که از یک سو عدم پیشرفت در مذاکرات صلح مساله‌ای است که اوضاع را وخیم می‌کند و از سوی دیگر روندی که تاکنون پیشرفت چندانی نداشته اگر دوباره همان را از سر بگیریم، کافی نخواهد بود. موگرینی در سخنرانی در موسسه بروکنیگز پیشنهاد کرد، یکی از راه‌های پیشبرد این روند توسعه کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه است که این مذاکرات را نظارت و دنبال می‌کند.
موگرینی گفت: حس ناکامی و ناامیدی در هر دو طرف بسیار شدید است و این مساله نه تنها از سرگیری مذاکرات را ضروری می‌سازد بلکه باید مطمئن شویم که این روند نتایج ملموس و مشخص فوری در بر خواهد داشت. موگرینی گفت: ما باید این چارچوب بین‌المللی را ایجاد کرده و آن را بیش از پیش سازماندهی کنیم تا تلاش‌هایی را که جان کری در سال گذشته میلادی به خوبی انجام داده از سر بگیریم و بنظر من توسعه این کمیته چهارجانبه صلح موثر خواهد بود چرا که می‌تواند مذاکرات را نه تنها درباره درگیری میان رژیم اسرائیل و فلسطین بلکه درباره درگیری وسیع‌تر میان اسرائیل و اعراب از سر بگیرد. موگرینی افزود: این اقدام می‌تواند فرصتی مناسب برای بررسی مسائل امنیتی مشترک در این منطقه میان رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی باشد. کشورهای عربی نیز نقش موثری در مبارزه با تروریست‌های داعش ایفا می‌کنند، در نتیجه این مساله نیز می‌تواند به اهمیت و ارزش توسعه کمیته چهارجانبه برای پیشبرد این روند صلح بیفزاید. وی تاکید کرد: با این حال گمان نمی‌رود که این مساله در هفته‌های آتی تحقق یابد. امیدوارم در ماه‌های آتی نمایندگان بتوانند چارچوبی را برای انجام این اقدام آماده کنند. نمایندگان آمریکا، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و روسیه اواخر ماه جاری میلادی درباره اقدامات آن برای رسیدگی به بحران اسرائیل - فلسطین مذاکره خواهند کرد.
یکی از نقاط ضعف اتحادیه اروپا عدم برخورداری از سیاست خارجی واحد در قبال تحولات منطقه است. امری که منبعث از منافع و دیدگاه های مختلف کشورهای اروپایی است و رسیدن به سیاست مشترک و مصالحه در نوع برخورد با تحولات منطقه را مشکل کرده است. حمله نظامی به لیبی، اختلاف نظر بین فرانسه و آلمان، دو موتور محرکه اروپا، و با اکثر کشورهای عضو بوجود آورد و بار دگر نشان داد که اتحادیه اروپا هنوز از نداشتن یک ساختار نظامی و دفاعی مستقل در رنج است. بطور کلی در مقام مقایسه با امریکا، اتحادیه اروپایی سیاست منعطف تری نسبت به فلسطینیان و ارائه هرگونه راه حلی برای حل و فصل مناقشه اعراب و اسرائیل دارد. لکن این سیاست مورد اعتراض شدید دولت اشغالگر قدس است و رژیم اسرائیل حاضر نیست با پیشنهادات و راه حلهای اروپایی برای رسیدن به یک توافق مرضی الطرفین با فلسطینیان موافقت کند و این امر رابطه بین اروپا و رژیم اسرائیل را تحت تاثیر قرار می دهد. از طرف دیگر، بنظر می رسد سیاست اخیر دولت دمکرات اوباما، همراهی بیشتری با ارائه یک راه حل جامع برای پایان درگیری ها در فلسطین اشغالی دارد و در این سیاست لحاظ کردن منافع فلسطینیان بیشتر از قبل مد نظر است و این امر شدیدا مورد انتقاد دولت نتانیاهو است. این در حالی است که کشورهای اروپایی با توجه به اینکه در نزدیکی منطقه خاورمیانه حضور دارند، حساسیت های منطقه خاورمیانه را بهتر از آمریکا درک کرده و در اولویت های خویش بر لزوم حل مساله فلسطین تاکید داشته و از راه حل ایجاد دو کشور حمایت می کنند.
برگزاری انتخابات مارس آینده در اسرائیل می تواند چشم انداز سیاسی جدیدی در ساختار قدرت در سرزمین های اشغالی بوجود بیاورد و در صورت پیروزی جناح های میانه رو و معتدل شرایط برای دیپلماسی اتحادیه اروپایی در این روند که احیانا با حمایت و پشتیبانی دولت دمکرات امریکا همراه خواهد بود فراهم تر می شود.
خانم موگرینی رییس دیپلماسی اروپایی که اخیرا به این سمت انتخاب شده علائق سیاست منطقه ای زیادی از خودش نشان داده است و از آنجایی که پرونده هسته ای همچنان در دست خانم کاترین اشتون باقیمانده، بطور طبیعی ایشان را بسوی حوزه ها و موضوعات دیگر سیاست خارجی سوق می دهد. پرونده روند صلح خاورمیانه یکی از موضوعات بسیار مهم منطقه ای و بین المللی است که می تواند مورد توجه اتحادیه اروپایی و شخص خانم موگرینی باشد. بنابراین بنظر می رسد اتحایه اروپایی و رییس سیاست خارجی مشترک اروپایی در آینده نقش بسیار فعالتری در خصوص مذاکرات فلسطینیان با اسراییل ایفا خوهد کرد.
اتحادیه اروپایی در کنار آمریکا، روسیه و سازمان ملل متحد یکی از 4 طرف گروه چهارجانبه بین المللی (کوارتت) برای حل و فصل درگیری بین اسرائیل و فلسطین است و در این میان نزدیکی بیشتری با دیدگاههای فلسطینیان دارد. لکن این دیدگاه اروپا به هیچوجه مورد خوشایند رژیم اسراییل و طیف تندروی طرفدار آن در امریکا نیست. این در حالی است که بخاطر سرسختی ها و کارشکنی های اسرائیل، مذاکرات مستقیم صلح میان رژیم صهیونیستی و فلسطینی‌ها از چند سال پیش عملا متوقف شده است. سیاست شهرک سازی و اسکان یهودیان در سرزمینهای اشغالی فلسطین از سوی اسرائیل که به منظور تغییر بافت مناطق و اراضی فلسطینی و یا اشغال شده پس از 1967 می باشد مورد مخالفت دولت خودگردان فلسطین و همچنین اتحادیه اروپایی است.
بنظر می رسد طی ماه های اخیر اتحادیه اروپایی نقش فعالتری را در خصوص روند صلح خاورمیانه در پیش گرفته است و احیانا تلاشش این است که مذاکرات مغفول واقع شده صلح بین فلسطینیان و رژیم اسراییل را دوباره احیا کرده و طرفین را به پای میز مذاکرات بکشاند. از دید اتحادیه اروپایی طرف مقصر به میزان بسیار زیادی رژیم اسراییل است که به بهانه های مختلف از زیر بار گفتگوهای جامع و سازنده فرار می کند. همچنین طی ماه های اخیر تعداد زیادی از دولتها و پارلمانهای اروپایی از موضوع شناسایی فلسطین و تشکیل دو کشور در سرزمین های اشغالی حمایت کرده اند که بخودی خود رویکرد بسیار مهمی است و می تواند در فرایند صلح خاورمیانه تاثیر بگذارد.
یکی از سازو کارهای صلح خاورمیانه،کمیته چهارجانبه بین المللی یا "کوارتت" است که سال ها غیرفعال باقی مانده است. این کمیته چهارجانبه که سال 2002 میلادی در مادرید تشکیل شد متشکل است از سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه و تونی بلر، نخست وزیر پیشین انگلیس نیز به عنوان نماینده ویژه این کمیته و در میانجی‌گری برای توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین فعالیت می‌کند. اتحادیه اروپایی بدنبال احیا این ابتکار صلح است. در همین رابطه، چند روز پیش خانم فدریکا موگرینی رئیس جدید سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت، کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه باید پس از برگزاری انتخابات پارلمانی مارس سال جاری میلادی در اسرائیل، به امید از سرگیری مذاکرات صلح میان فلسطین و رژیم اسراییل، نگاه تازه‌ای به این مذاکرات رو به زوال داشته باشند. خانم موگرینی، گفته: من نگرانم چرا که از یک سو عدم پیشرفت در مذاکرات صلح مساله‌ای است که اوضاع را وخیم می‌کند و از سوی دیگر روندی که تاکنون پیشرفت چندانی نداشته اگر دوباره همان را از سر بگیریم، کافی نخواهد بود. موگرینی در سخنرانی در موسسه بروکنیگز پیشنهاد کرد، یکی از راه‌های پیشبرد این روند توسعه کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه است که این مذاکرات را نظارت و دنبال می‌کند.
موگرینی گفت: حس ناکامی و ناامیدی در هر دو طرف بسیار شدید است و این مساله نه تنها از سرگیری مذاکرات را ضروری می‌سازد بلکه باید مطمئن شویم که این روند نتایج ملموس و مشخص فوری در بر خواهد داشت. موگرینی گفت: ما باید این چارچوب بین‌المللی را ایجاد کرده و آن را بیش از پیش سازماندهی کنیم تا تلاش‌هایی را که جان کری در سال گذشته میلادی به خوبی انجام داده از سر بگیریم و بنظر من توسعه این کمیته چهارجانبه صلح موثر خواهد بود چرا که می‌تواند مذاکرات را نه تنها درباره درگیری میان رژیم اسرائیل و فلسطین بلکه درباره درگیری وسیع‌تر میان اسرائیل و اعراب از سر بگیرد. موگرینی افزود: این اقدام می‌تواند فرصتی مناسب برای بررسی مسائل امنیتی مشترک در این منطقه میان رژیم اسرائیل و برخی کشورهای عربی باشد. کشورهای عربی نیز نقش موثری در مبارزه با تروریست‌های داعش ایفا می‌کنند، در نتیجه این مساله نیز می‌تواند به اهمیت و ارزش توسعه کمیته چهارجانبه برای پیشبرد این روند صلح بیفزاید. وی تاکید کرد: با این حال گمان نمی‌رود که این مساله در هفته‌های آتی تحقق یابد. امیدوارم در ماه‌های آتی نمایندگان بتوانند چارچوبی را برای انجام این اقدام آماده کنند. نمایندگان آمریکا، اتحادیه اروپا، سازمان ملل و روسیه اواخر ماه جاری میلادی درباره اقدامات آن برای رسیدگی به بحران اسرائیل - فلسطین مذاکره خواهند کرد.
یکی از نقاط ضعف اتحادیه اروپا عدم برخورداری از سیاست خارجی واحد در قبال تحولات منطقه است. امری که منبعث از منافع و دیدگاه های مختلف کشورهای اروپایی است و رسیدن به سیاست مشترک و مصالحه در نوع برخورد با تحولات منطقه را مشکل کرده است. حمله نظامی به لیبی، اختلاف نظر بین فرانسه و آلمان، دو موتور محرکه اروپا، و با اکثر کشورهای عضو بوجود آورد و بار دگر نشان داد که اتحادیه اروپا هنوز از نداشتن یک ساختار نظامی و دفاعی مستقل در رنج است. بطور کلی در مقام مقایسه با امریکا، اتحادیه اروپایی سیاست منعطف تری نسبت به فلسطینیان و ارائه هرگونه راه حلی برای حل و فصل مناقشه اعراب و اسرائیل دارد. لکن این سیاست مورد اعتراض شدید دولت اشغالگر قدس است و رژیم اسرائیل حاضر نیست با پیشنهادات و راه حلهای اروپایی برای رسیدن به یک توافق مرضی الطرفین با فلسطینیان موافقت کند و این امر رابطه بین اروپا و رژیم اسرائیل را تحت تاثیر قرار می دهد. از طرف دیگر، بنظر می رسد سیاست اخیر دولت دمکرات اوباما، همراهی بیشتری با ارائه یک راه حل جامع برای پایان درگیری ها در فلسطین اشغالی دارد و در این سیاست لحاظ کردن منافع فلسطینیان بیشتر از قبل مد نظر است و این امر شدیدا مورد انتقاد دولت نتانیاهو است. این در حالی است که کشورهای اروپایی با توجه به اینکه در نزدیکی منطقه خاورمیانه حضور دارند، حساسیت های منطقه خاورمیانه را بهتر از آمریکا درک کرده و در اولویت های خویش بر لزوم حل مساله فلسطین تاکید داشته و از راه حل ایجاد دو کشور حمایت می کنند.
برگزاری انتخابات مارس آینده در اسرائیل می تواند چشم انداز سیاسی جدیدی در ساختار قدرت در سرزمین های اشغالی بوجود بیاورد و در صورت پیروزی جناح های میانه رو و معتدل شرایط برای دیپلماسی اتحادیه اروپایی در این روند که احیانا با حمایت و پشتیبانی دولت دمکرات امریکا همراه خواهد بود فراهم تر می شود.
خانم موگرینی رییس دیپلماسی اروپایی که اخیرا به این سمت انتخاب شده علائق سیاست منطقه ای زیادی از خودش نشان داده است و از آنجایی که پرونده هسته ای همچنان در دست خانم کاترین اشتون باقیمانده، بطور طبیعی ایشان را بسوی حوزه ها و موضوعات دیگر سیاست خارجی سوق می دهد. پرونده روند صلح خاورمیانه یکی از موضوعات بسیار مهم منطقه ای و بین المللی است که می تواند مورد توجه اتحادیه اروپایی و شخص خانم موگرینی باشد. بنابراین بنظر می رسد اتحایه اروپایی و رییس سیاست خارجی مشترک اروپایی در آینده نقش بسیار فعالتری در خصوص مذاکرات فلسطینیان با اسراییل ایفا خوهد کرد.
نظر شما