پیشگفتار

غرب آسیا همواره برای بازیگران جهانی اهمیت فراوانی داشته و دارد. درباره دلیل این اهمیت مطالب و ادبیات تحلیلی بسیاری منتشر شده است. در این میان افغانستان به عنوان یکی از کشورهایی که در رویکرد ژئوپلتیک امنیت‌محور، در منطقه غرب آسیا واقع شده است، به دلیل قرار گرفتن در مرکز رقابت قدرت‌های بزرگ از یک سو و تعارض های قومی و مذهبی از سوی دیگر دچار بحران و تلاطم بسیار بوده است. این همسایه شرقی به دلیل دارا بودن اشتراکات فراوان تاریخی، زبانی، فرهنگی و تمدنی، وضعیت و شرایط سیاسی و امنیتی‌اش برای ایران نیز دارای اهمیت غیرقابل انکار است.

دگرگونی سیاسی حال حاضر افغانستان(2021) در منطقه و جهان مورد توجه کشورها و نهادهای بین‌المللی قرار گرفته است. توجه کشورهای منطقه و جهان به این دگرگونی بنا به تحلیلی که از وضعیت پیشین افغانستان وجود داشت متفاوت بوده است. برخی اهمیت تحولات اخیر را در خروج اشغال‌گرایانه آمریکا از این کشور می‌دانند و برخی نگران واکنش‌های پیش‌روی گروه مستقر در حاکمیت افغانستان هستند. در این میان کشورهای اروپایی به دلیل مشارکت در ایجاد چنین وضعیتی در قالب همراهی با آمریکا در سال 2001 و ناکامی در حل این مساله، علاوه بر نگرانی از وضعیت مبهم پیش روی این کشور، به ابعاد مختلف امنیتی، اقتصادی و سیاسی توجه ویژه‌ای دارند.

توجه ویژه کشورهای اروپایی به وضعیت افغانستان به طور خاص در ارتباط با پیامدهای احتمالی دگرگونی‌های سیاسی در زمینه مهاجرت و امنیت بین‌المللی است. کارگزارن اروپایی معتقدند جدی بودن وضعیت در حال تحول افغانستان، مستلزم پاسخ مصمم و هماهنگ به ابعاد مختلف آن از سوی اروپا است. از سوی دیگر، اروپا به عنوان یک اولویت فوری، مدعی است با همکاری با شرکای بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد و آژانس‌های آن در زمینه ثبات افغانستان فعال خواهد ماند تا اطمینان پیدا کند که کمک‌های بشردوستانه به جمعیت آسیب‌پذیر به ویژه زنان و کودکان در افغانستان و کشورهای همسایه از جمله ایران برای حفاظت از پناهجویان و پناهندگان خواهد رسید. اما واقعیت این است که غرب و اروپا بیش و پیش از هر چیز نگران مهاجرت مردم افغانستان به سوی اروپا و ایجاد یک بحران هویتی دیگر هستند.

کتاب حاضر که شامل مجموعه مقالاتی با محوریت اروپا و افغانستان است، با در نظر گرفتن تحولات 2021 افغانستان، به ارزیابی ماموریت‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، انسانی و امنیتی- دفاعی اروپا در مواجهه با بحران افغانستان می‌پردازد. این ارزیابی به خوانندگان کمک خواهد کرد تا به درک بهتری از عملکرد یک قدرت هنجاری بین‌المللی یعنی اروپا در برابر بحران‌های غرب آسیا و به طور خاص بحران افغانستان برسند.