الزامات بازبینی در «نظام هشدار» حوزه دفاعی- امنیتی
خبر ترور دکتر محسن فخری‌زاده یکی از دانشمدان حوزه دفاعی، کشور عزیزمان را سوگوار کرد. نهضت اسلامی ایران از زمان شکل‌گیری به دلیل اهداف و ارزش‌های والای خود، شهدای بسیاری را تقدیم اسلام و انقلاب کرده و ریشه‌های آن با خون شهیدان همواره قوی تر و درخت پرحاصل آن پربارتر شده است. گفتنی است نهادهای دفاعی و امنیتی کشور با توجه به نیروی انسانی معتقد و حرفه ای و همچنین توانمندی های فتی و تکنولوژیکی از قابلیت‌های بالایی در این حوزه برخوردار است و نتایج آن را در امنیت کنونی کشور شاهد هستیم. با قبول چنین حقیقتی اما نباید از تقویت روز افزون نهادهای دفاعی و امنیتی کشور غافل شد و همواره باید به آسیب‌شناسی آنها پرداخت.
یکی از این آسیب‌های جدی نهادهای دفاعی و امنیتی کشور، ضعف در نظام هشدار است. گزارش هشدار از الزامات هر نهاد دفاعی و امنیتی برای آگاه‌‍سازی نسبت به تهدیدات پیش رو است زیرا احتمال برخی از امور حساس و امنیتی اگرچه کم است ولی همین مقدار نیز در صورت وقوع فاجعه آمیز و ابعاد آن بسیار بزرگ است.
از سوی دیگر گزارش هشدار یکی از ابعاد مهم حوزه سیاستگذاری دفاعی و امنیت است که در تمام چرخه سیاستگذاری شامل طراحی سیاست، تصمیم گیری، اجرا و ارزیابی نقش مهمی ایفا می‌کند ولی لازمه آن شکل‌گیری یک نظام منسجم و ساختارمند برای دریافت گزارش هشدار و تحلیل و بررسی آن و در نهایت تایید یا رد آن است.
به نظر می رسد نهادهای موثر در فرآیند سیاستگذاری دفاعی و امنیتی به دلایل مختلف همچون: 1. هشدارهای متعدد و بعضا متعارض؛ 2. اعتماد به نفس بیش از حد به توان دفاعی و امنیتی؛ 3. نگاه تخریب محور به هشدارها و اتکا به پیش فرض‌های ذهنی؛ 4. رقابت میان نهادهای دفاعی و امنیتی، در برابر شکل‌گیری و انسجام درونی یک نظام هشدار مقاومت می کنند.
برای مثال پیش از ترور شهید فخری زاده کارشناسان و اندیشکده‌های فعال در این حوزه از جمله موسسه مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران در گزارش‌های متعدد نسبت به اقدامات این چنینی و ضرورت حفاظت از دارایی های استراتژیک کشور هشدار داده بودند ولی به نظر می‌رسد این هشدارها به دلیل ضعف نظام هشدار مورد توجه قرار نگرفتند.
آسیب دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد ضعف در نظام اطلاع‌رسانی در حوادث پیش آمده دفاعی و امنیتی علی رغم تجربیات گذشته است. امروزه با توجه به پیشرفت‌های حوزه خبری و رسانه‌ای و همینطور سرعت انتقال داده‌ها و اخبار در فضای مجازی، کارکرد نظام اطلاع‌رسانی بسیار پیچیده و چند لایه شده است و شیوه‌های مدیریتی این حوزه نیز نیازمند درک این تحولات است.
برای مثال در جریان ترور شهید فخری زاده شاهد اطلاع‌رسانی به شدت ضعیف بودیم به طوری که در ابتدا اعلام شد یکی از یکی از دانشمندان رده بالای حوزه هسته‌ای و موشکی کشور در منطقه آبسرد دماوند ترور شد و بعد از آن خبر سلامت همه دانشمندان هسته ای داده شد و بعد از مدتی این خبر اصلاح شد به عنوان دانشمند هسته ای و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع معرفی شد. این تناقض آشکار اطلاع ر‌سانی ضعف این سیستم را گوشزد می‌کند در حالی که این اطلاع‌رسانی به دلیل داشتن وقت لازم، می‌تواند به درستی صورت گیرد تا شائبه‌ای در این زمینه ایجاد نشود.
در جمع بندی مطالب می‌توان گفت ضعف‌های ذکر شده در حوزه ضعف نظام هشدار و اطلاع‌رسانی در جهت تقویت بیش از پیش نهادهای دفاعی و امنیتی کشور است که در یک جنگ تمام عیار در حوزه اطلاعاتی و امنیتی در مقابل محور غربی، عبری و عربی روبرو است با این امید که بتواند بیش از پیش در انجام ماموریت‌های خود با پشتوانه توان کاری و امدادهای الهی موفق باشند.
نظر شما