چالش‌های مهم دولت فلسطین در راه استقلال
چالش‌های مهم دولت فلسطین در راه استقلال
یکشنبه 6 شهریور 1390
با وجود تمام تلاش‌های بی‌نتیجه فلسطینی‌ها، اعراب و رژیم اسرائیل در گذشته برای سازش با یکدیگر، در حال حاضر، طرف فلسطینی بار دیگر در یک اقدام یک‌جانبه سعی دارد تا حد ممکن ضمن حل مشکلات با طرف مقابل، استقلال کامل خود را از طریق سازمان ملل به رسمیت برساند. این بار فلسطینی‌ها سعی دارند با توسل به سازمان ملل، ضمن از سرگیری موضوع استقلال خود که خواسته طبیعی و حق مشروع آنهاست، با تأکید بر حق تعیین سرنوشت خود، خواستار حمایت جامعه بین‌المللی از استقلال فلسطین، پایان دادن به اشغالگری صهیونیست‌ها در کرانه باختری، اصلاح شرایط کنونی در قدس و ختم محاصره غزه باشند. در حال حاضر، فلسطینی‌ها با وجود مشکلات فراوان و چالش‌های پیش‌رو منتظر موافقت عمومی سازمان ملل در نشست سپتامبر با استقلال کامل کشور فلسطین و شناسایی رسمی آن از سوی جامعه جهانی هستند.
با این حال، به‌نظر می‌رسد با توجه به عمق اختلافات موجود بین فلسطینی‌ها و اسرائیل، دولت مستقل فلسطین با چالش‌های احتمالی سیاسی ـ جغرافیایی متعددی روبه‌رو خواهد بود که می‌بایست قبل و یا هنگام تشکیل دولت مستقل فلسطینی آنها را حل‌وفصل نمود. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
●محور تمام اهداف فلسطینی‌ها در راه استقلال، بازگشت به مرزهای 1967 است، اما مشکل اصلی اینجاست که آیا رژیم صهیونیستی این موضوع را خواهد پذیرفت یا نهایتاً این موضوع تحت فشارهای جهانی بر این رژیم تحمیل خواهد شد؟ هرچند برخی معتقدند با توجه به وجود لابی بسیار قدرتمند صهیونیستی در آمریکا و حمایت‌های دولت آمریکا از اسرائیل بعید به‌نظر می‌رسد چنین مسئله‌ای رخ دهد.
● رژیم حقوقی قدس: بدین معنی که اگر نواحی غرب آن برای اسرائیل اختصاص داده شود و شرق آن به‌عنوان پایتخت فلسطین انتخاب شود، وضعیت منطقه یهودی‌نشین منتهی به شرق قدس که اسرائیل اخیراً مجدداً اجازه ساخت‌وساز در آن را داده، در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند.
● مبادله سرزمین که ذاتاً موضوعی مسئله‌ساز و مشکل‌آفرین به‌شمار می‌رود، اما بدتر از آن موضوع لاینحل ماندن مسئله مالکیت سرزمینی است.
● بازگشت آوارگان فلسطینی از مناطق مختلف دنیا یکی دیگر از موضوعاتی است که می‌تواند با مشکلات زیادی برای دولت تازه استقلال‌یافته فلسطین همراه باشد.
● در صورت شناسایی استقلال کامل فلسطین از جانب مجمع عمومی سازمان ملل، باز معلوم نیست که اسرائیل و فلسطین استقلال یکدیگر را به رسمیت بشناسند. همچنین، معلوم نیست که واکنش سازمان ملل در مقابل چنین رویکرد احتمالی از سوی طرفین چگونه خواهد بود؟
● آیا دولت افراط‌گرای اسرائیل مناطق جدید یهودی‌نشین و دیگر شهرک‌های در حال ساخت را تخلیه خواهد کرد؟ خصوصاً جغرافیاهای مورد مناقشه که با تبلیغات گسترده صهیونیست‌ها در حال حاضر برای یهودیان مهاجر از نقاط مختلف دنیا که غالباً برای انجام مناسک دینی به این سرزمین می‌آیند، حکم سرزمین موعود را یافته است.
● بدیهی است که چالش‌های مهم دولت فلسطین در راه استقلال، تنها به این مواردی که برشمرده شد خلاصه نمی‌شود. لازم است که اختلافات بین سوریه و لبنان نیز با اسرائیل حل‌وفصل شود. در واقع این موضوع که در اصل مشکل اعراب محسوب می‌شود، در حال حاضر می‌تواند به‌عنوان مانعی بزرگ بر سر راه استقلال فلسطین نقش‌آفرین باشد؛ چراکه موضوع تعیین خطوط مرزی در بحث تعیین هویت سرزمینی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
غیر از مسائل مهمی که ذکر شد، مشکلات دیگری نیز وجود دارد. یکی از آنها که به‌لحاظ جغرافیای سیاسی از اهمیت زیادی برخوردار است مسئله تداوم حیات دولت فلسطین همراه با مسائل بسیار پیچیده ناشی از جغرافیای تقسیم‌شده آن می‌باشد. وجود اسرائیل به‌عنوان یک مانع سیاسی ـ فضایی بین کرانه باختری و غزه می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مهم در زمینه برقراری ارتباط آزاد بین کرانه باختری و غزه، حمل‌ونقل کالا و نیز دسترسی به بنادر تجاری باشد. یکی دیگر از مسائل بسیار مهم که از اهمیت خاص ژئوپلیتیکی برخوردار است، موضوع بهره‌برداری عادلانه از منابع طبیعی به‌ویژه منابع آب و گاز منطقه است که در حال حاضر به‌صورت ناعادلانه در انحصار صهیونیست‌ها قرار دارد. همچنین، با توجه به وجود تفاوت سلیقه سیاسی بین فتح و حماس، نمی‌توان مشکلات آتی دولت مستقل فلسطین را به‌لحاظ سازماندهی سیاسی، حقوقی و دیگر زیرساخت‌های فیزیکی نامحتمل دانست. علاوه بر این، رشد سریع جمعیت فلسطین مورد دیگری است که در صورت عدم به‌کارگیری سیاست‌های اصولی می‌تواند تحت تأثیر دیگر چالش‌های سیاسی ـ جغرافیایی فلسطین با اسرائیل، دولت مستقل فلسطین را در تنگنا قرار دهد.
در هر حال، باید منتظر ماند و دید که آیا شورای امنیت سازمان ملل این بار با استقلال کامل فلسطینی‌ها که حق مشروع و قانونی آنهاست موافقت خواهد کرد یا نه؟ همچنین، در صورت موافقت با استقلال کامل فلسطین، از طریق موافقت شورای امنیت و یا اقدام مجمع عمومی در صورتی که اعضای مجمع بدانند شورا امکان تصمیم‌گیری به‌دلیل استفاده از وتو را ندارد رویکرد دولت جدید در مقابل چالش‌های موجود چگونه خواهد بود؟
نظر شما