توافق منطقه‌ای، نیاز امروز بحران سوریه
توافق منطقه‌ای، نیاز امروز بحران سوریه
دوشنبه 24 اسفند 1394
افکار عمومی جهان برای اولین بار نظاره‌گر صلحی موقت در سوریه هستند. بنا به توافق روسیه و آمریکا دولت سوریه و گروه‌های مخالف میانه‌رو که در رأس آن هیئت عالی مخالفان قرار دارد؛ ملزم به رعایت موارد آتش‌بس، ترک مخاصمه، اجازه دادن به کمک‌های بشردوستانه برای مناطق تحت محاصره هستند. این توافق که به مدت دو هفته برقرارشده در صورت رعایت مفادها ازسوی طرفین زمینه‌ای برای گفتگوهای فراگیر سوری- سوری است. نکته اینجاست که باتوجه به تجارب توافق‌های پیشین گذشته و نقض‌های پی‌درپی ازسوی مخالفان، احتمال موفقیت و دوام این آتش‌بس چه میزان است و آیا می‌توان انتظار داشت که با اجرایی شدن کامل این توافق روزنه امید برای ثبات در سوریه حاصل خواهد شد؟
شواهد واقعیت‌های جدید در سوریه و جهان حکایت از امکان بقای آتش در سوریه دارد. به‌نظر می‌رسد که قدرت‌های جهانی پس از آزمون‌وخطای متعدد، اکنون به کارایی و کارآمدی دیپلماسی برای گشودن گره کور بحران سوریه وقوف یافته‌اند. در عقلانی شدن استراتژی خارجی قدرت‌های غربی باید به دو مسئله پناهندگان و بازگشت تروریست‌های تکفیری ساکن قاره سبز اشاره داشت. تشدید درگیرهای میدانی در سوریه و پیشروی‌های برق‌آسای نیروهای تکفیری از سمت‌های تدمر، حلب و لاذقیه و ازسوی دیگر افزایش خشونت گروه‌های النصره، به بروز بحران انسانی فراگیر در سوریه منجر شده است. آمارها نشانگر این است که تا اوایل 2014 نزدیک به 150 هزار نفر در سوریه کشته‌شده‌اند، این میزان در طی یک سال به بیش از 300 هزار نفر رسید که این امر بر تشدید نزاع‌های میدانی در سوریه، افزایش برخوردهای خونین میان دولت این کشور با مخالفان بر سر مسئله آوارگان و پناهنده‌ها نیز تأثیر به سزایی داشته است. رقم 4 میلیون پناهنده داخلی در سال‌های آخر 2014 امروز به رقم نگران‌کننده 8 میلیون رسیده است و دراینمیان ناتوانی کشورهای هم‌جوار همچون ترکیه، اردن و لبنان، در عدم پذیرش بیشتر پناهنده‌ها؛ سبب شد پناه‌جویان مقصد حرکت خود را به سمت قاره سبز تغییر دهند.
جهان در اینجا برای اولین بار شاهد اوج گرفتن خشونت‌ها و تراژدی انسانی در سوریه شد. کشورهای اروپایی از این تاریخ به بعد آثار دهشتناک بحران در سوریه را از نزدیک درک کردند. بنا به برخی گزارش‌ها روزانه بیش از 7 هزار پناهنده از طریق مرزهای آبی ترکیه وارد اروپا می‌شود. درهمین‌راستا در دوماهه اول 2016 حدود 82 هزار نفر وارد مرزهای اروپا شده‌اند. دولت اروپایی ابتدا با آغوشی گرم درماندگان جنگ را پذیرفتند. در ادامه ماجرا به سبب تعدد بالای مهاجران و بروز مشکلات اجتماعی و فرهنگی فراوان، چهره عبوس و سردی از خود به روی مهاجران نشان دادند. دراینمیان دولت آلمان که لیدر پذیرش مهاجران بود تا پایان سال 2015 میلادی بیش از 800 هزار نفر را در خود اسکان داد. این تعداد پذیرش در آلمان موجی از واکنش‌های داخلی را در آلمان برعلیه انگلا مرکل ایجاد کرد. گروه‌های ملی‌گرا نگران از به هم خوردن ترکیب جمعیتی در آلمان مانع از سرازیر شدن هزاران پناه‌جوی سوری و عراقی شدند.
نکته دیگری که سبب نگرانی جهان غرب شد، ورود تروریست‌های داعش از مجرای پناهنده‌ها بود. بنا به گزارش‌ها هرکدام از کشورهای اروپایی جمعیتی در حدود 200 الی 600 نفر در تشکیلات داعش دارند. این جمعیت منبع تهدید بالقوه‌ای برای امنیت و ثبات کشورهای اروپایی است که در حوادث خون‌بار فرانسه در سال گذشته به عیان دیده شد. ازاین‌رو تداوم خشونت‌ها در سوریه مستقیم و غیرمستقیم امنیت و ثبات کشورهای منطقه و اروپایی را نشانه گرفت. قدرت‌های جهان دراینمیان به فکر حل این چالش از دورن شدند. درهمین‌راستا است که طی یک سال اخیر شاهد تحرک‌آفرینی‌های گسترده کشورهای بزرگ جهانی برای حل ریشه‌ای بحران در سوریه هستیم. اجلاس‌های ژنو 2، نیویورک و ژنو 3 و دست‌آخر توافق روسیه و آمریکا در اجلاس امنیتی مونیخ که درنهایت در واشنگتن به شکل رسمی اعلام شد، درهمین‌راستا قابل ارزیابی است.
ازاین‌رو امروزه قدرت‌های جهانی درخصوص چندین مسئله در سوریه اجماع پیداکرده‌اند. ابتدا اینکه حل بحران آوارگان نه از طریق حصاربندی‌ها و مرز کشی‌ها است بلکه در توقف این روند از داخل سوریه و صرفاً با گفتگو و دیپلماسی است که این گفتگو هم باید نه جزیره‌ای میان قدرت‌ها بلکه باید میان بازیگران اصلی در داخل سوریه باشد. با این نگرش بود که در توافق اخیر روسیه و آمریکا، سازوکاری دقیق برای نظارت بر آتش‌بس و پایبندی گروه‌های داخلی تعیین شد. علاوه‌براین در توافق اخیر به وضوح از گروه‌هایی که مشمول این توافق می‌شوند، اشاره‌شده است. داعش و النصره گروه‌هایی هستند که جایگاهی در توافق اخیر ندارند و مناطق تحت سلطه آنها ازسوی آمریکا و روسیه مورد حملات قرار می‌گیرد. بی‌گمان این امر یک‌روند روبه جلویی برای حل نهایی بحران در سوریه است. به نظر دو قدرت آمریکا و روسیه ازاین‌پس باید تلاش خود را بر روی اقناع دو قدرت مداخله‌گر منطقه‌ای عربستان و ترکیه معطوف نمایند. اقدامات ایذایی این کشورها به شکل فرستادن نیرو، تهدید کردن‌ها و انجام حملات توپخانه‌ای بیش از هر چیز باعث شکننده‌تر شدن بیشتر توافق می‌گردد. به‌این‌ترتیب درصورتی‌که توافق جهانی بر سر سوریه به توافق منطقه‌ای نیز ختم شود؛ آن‌وقت پازل نهایی حل بحران سوریه تکمیل می‌شود.
منابع
http://isreview.org/issue/99/europes-refugee-crisis
شواهد واقعیت‌های جدید در سوریه و جهان حکایت از امکان بقای آتش در سوریه دارد. به‌نظر می‌رسد که قدرت‌های جهانی پس از آزمون‌وخطای متعدد، اکنون به کارایی و کارآمدی دیپلماسی برای گشودن گره کور بحران سوریه وقوف یافته‌اند. در عقلانی شدن استراتژی خارجی قدرت‌های غربی باید به دو مسئله پناهندگان و بازگشت تروریست‌های تکفیری ساکن قاره سبز اشاره داشت. تشدید درگیرهای میدانی در سوریه و پیشروی‌های برق‌آسای نیروهای تکفیری از سمت‌های تدمر، حلب و لاذقیه و ازسوی دیگر افزایش خشونت گروه‌های النصره، به بروز بحران انسانی فراگیر در سوریه منجر شده است. آمارها نشانگر این است که تا اوایل 2014 نزدیک به 150 هزار نفر در سوریه کشته‌شده‌اند، این میزان در طی یک سال به بیش از 300 هزار نفر رسید که این امر بر تشدید نزاع‌های میدانی در سوریه، افزایش برخوردهای خونین میان دولت این کشور با مخالفان بر سر مسئله آوارگان و پناهنده‌ها نیز تأثیر به سزایی داشته است. رقم 4 میلیون پناهنده داخلی در سال‌های آخر 2014 امروز به رقم نگران‌کننده 8 میلیون رسیده است و دراینمیان ناتوانی کشورهای هم‌جوار همچون ترکیه، اردن و لبنان، در عدم پذیرش بیشتر پناهنده‌ها؛ سبب شد پناه‌جویان مقصد حرکت خود را به سمت قاره سبز تغییر دهند.
جهان در اینجا برای اولین بار شاهد اوج گرفتن خشونت‌ها و تراژدی انسانی در سوریه شد. کشورهای اروپایی از این تاریخ به بعد آثار دهشتناک بحران در سوریه را از نزدیک درک کردند. بنا به برخی گزارش‌ها روزانه بیش از 7 هزار پناهنده از طریق مرزهای آبی ترکیه وارد اروپا می‌شود. درهمین‌راستا در دوماهه اول 2016 حدود 82 هزار نفر وارد مرزهای اروپا شده‌اند. دولت اروپایی ابتدا با آغوشی گرم درماندگان جنگ را پذیرفتند. در ادامه ماجرا به سبب تعدد بالای مهاجران و بروز مشکلات اجتماعی و فرهنگی فراوان، چهره عبوس و سردی از خود به روی مهاجران نشان دادند. دراینمیان دولت آلمان که لیدر پذیرش مهاجران بود تا پایان سال 2015 میلادی بیش از 800 هزار نفر را در خود اسکان داد. این تعداد پذیرش در آلمان موجی از واکنش‌های داخلی را در آلمان برعلیه انگلا مرکل ایجاد کرد. گروه‌های ملی‌گرا نگران از به هم خوردن ترکیب جمعیتی در آلمان مانع از سرازیر شدن هزاران پناه‌جوی سوری و عراقی شدند.
نکته دیگری که سبب نگرانی جهان غرب شد، ورود تروریست‌های داعش از مجرای پناهنده‌ها بود. بنا به گزارش‌ها هرکدام از کشورهای اروپایی جمعیتی در حدود 200 الی 600 نفر در تشکیلات داعش دارند. این جمعیت منبع تهدید بالقوه‌ای برای امنیت و ثبات کشورهای اروپایی است که در حوادث خون‌بار فرانسه در سال گذشته به عیان دیده شد. ازاین‌رو تداوم خشونت‌ها در سوریه مستقیم و غیرمستقیم امنیت و ثبات کشورهای منطقه و اروپایی را نشانه گرفت. قدرت‌های جهان دراینمیان به فکر حل این چالش از دورن شدند. درهمین‌راستا است که طی یک سال اخیر شاهد تحرک‌آفرینی‌های گسترده کشورهای بزرگ جهانی برای حل ریشه‌ای بحران در سوریه هستیم. اجلاس‌های ژنو 2، نیویورک و ژنو 3 و دست‌آخر توافق روسیه و آمریکا در اجلاس امنیتی مونیخ که درنهایت در واشنگتن به شکل رسمی اعلام شد، درهمین‌راستا قابل ارزیابی است.
ازاین‌رو امروزه قدرت‌های جهانی درخصوص چندین مسئله در سوریه اجماع پیداکرده‌اند. ابتدا اینکه حل بحران آوارگان نه از طریق حصاربندی‌ها و مرز کشی‌ها است بلکه در توقف این روند از داخل سوریه و صرفاً با گفتگو و دیپلماسی است که این گفتگو هم باید نه جزیره‌ای میان قدرت‌ها بلکه باید میان بازیگران اصلی در داخل سوریه باشد. با این نگرش بود که در توافق اخیر روسیه و آمریکا، سازوکاری دقیق برای نظارت بر آتش‌بس و پایبندی گروه‌های داخلی تعیین شد. علاوه‌براین در توافق اخیر به وضوح از گروه‌هایی که مشمول این توافق می‌شوند، اشاره‌شده است. داعش و النصره گروه‌هایی هستند که جایگاهی در توافق اخیر ندارند و مناطق تحت سلطه آنها ازسوی آمریکا و روسیه مورد حملات قرار می‌گیرد. بی‌گمان این امر یک‌روند روبه جلویی برای حل نهایی بحران در سوریه است. به نظر دو قدرت آمریکا و روسیه ازاین‌پس باید تلاش خود را بر روی اقناع دو قدرت مداخله‌گر منطقه‌ای عربستان و ترکیه معطوف نمایند. اقدامات ایذایی این کشورها به شکل فرستادن نیرو، تهدید کردن‌ها و انجام حملات توپخانه‌ای بیش از هر چیز باعث شکننده‌تر شدن بیشتر توافق می‌گردد. به‌این‌ترتیب درصورتی‌که توافق جهانی بر سر سوریه به توافق منطقه‌ای نیز ختم شود؛ آن‌وقت پازل نهایی حل بحران سوریه تکمیل می‌شود.
منابع
http://isreview.org/issue/99/europes-refugee-crisis
نظر شما