تیغ دولبه فتح موصل
تیغ دولبه فتح موصل
دوشنبه 3 آبان 1395
پس گذشت بیش از دو سال از اشغال موصل توسط جنگ‌سالاران داعش، سرانجام روز موعود فرارسید. ارتش عراق پس از ماه‌ها تمرین و آماده‌سازی با فرمان حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق وارد نبرد نهایی با سیاه‌پوشان داعش شده است. فتح موصل ازسوی داعش در ژوئن 2014 به‌عنوان نماد و سمبل شکست ارتش عراق قلمداد شد. این شهر که سومین شهر بزرگ عراق است با برخورداری از موقعیت ممتاز جغرافیایی و اقتصادی، نقش مهمی در ادامه حیات داعش و فتوحات بعدی این گروه داشت. میلیون‌ها دلار پول و صدها پالایشگاه به تصرف داعش درآمد و این گروه را به متمول‌ترین سازمان تروریستی در جهان تبدیل ساخت. با عطف به این اهمیت، سیاسیون عراقی در نقشه جنگی‌شان با داعش نگاه ویژه‌ای به موصل داشتند و کنترل این شهر را هدف اصلی عملیات و نقطه ایدئال نبرد با داعش می‌دانستند. ازهمین‌رو، ارتش عراق با اتخاذ استراتژی فتح گام‌به‌گام مواضع داعش، امروز به دروازه اصلی داعش در عراق رسیده‌اند و در تلاش برای وارد ساختن ضربه نهایی به این گروه هستند.
حال مسئله مهمی که در این میان مطرح است اینکه شانس پیروزی ارتش عراق در این نبرد سرنوشت‌ساز چقدر است و آیا فتح موصل مساوی با پایان حیات داعش در عراق است. برای فهم و ریشه‌یابی این امر ناگزیر به تأمل در آرایش نیروها در عراق و نیات و انگیزه‌های طرفین در این نبرد هستیم. آنچه که غیرقابل انکار است اینکه به‌لحاظ میدانی و روانی شرایط و زمینه به نفع ارتش عراق است. پیروزی‌های پی‌درپی ارتش عراق در الرمادی و فلوجه، روحیه و انگیزه خاصی به ارتش عراق بخشیده و این نیروها را امیدوار به تداوم این پیروزی‌ها این بار در کارزار موصل کرده است. گفتنی است که داعشی‌ها از حدود یک سال پیش هیچ‌گونه فتوحات نظامی خاصی نداشته و در تمامی جبهه‌های نبرد مقهور ارتش عراق شده‌اند. این اتفاق درحالی رخ داد که داعش در اکثر مواقع پیروز میدان نبرد بوده و توقف موتور جنگی این گروه به رویایی دست‌نیافتنی برای ارتش عراق بدل شده بود. ازهمین‌رو، پیدایی چنین وضعیتی شرایط جنگ را از چند جهت برای داعشی‌ها دشوار ساخته است. ابتدا اینکه جذابیت این گروه را در منطقه و جهان کاهش داده است. پیشتر داعشی‌ها با فتح قلمروهای جدید به قدرت‌نمایی در برابر رقبا می‌پرداختند و ازاین‌طریق هوادارانی را از اقصی‌نقاط جهان جذب می‌کردند. این استراتژی دیگر کارایی خود را ازدست داده و با واگذاری اراضی تحت تصرفشان، بخش اعظمی از نیروهای داخلی خود را نیز ازدست داده‌اند. ازاین‌رو، بی‌جهت نیست که از ابتدای آغاز عملیات موصل بیش از صدها تن از اعضای داعش در پوشش غیرنظامیان اقدام به فرار از جبهه‌های نبرد کرده‌اند.
در کنار تضعیف روحیه جنگی داعش باید به شمار بالای حضور نیروهای ارتش عراق در میدان نبرد اشاره کرد. بنا به گزارش‌ها هم‌اکنون حدود پنج الی هشت هزار داعشی در شهر موصل حضور دارند که مسئولیت حفظ شهر و مبارزه با نیروهای عراق را برعهده دارند. این درحالی است که در جبهه مقابل حدود ده‌هزار نیروی پیشمرگه فعال و هیجده هزار نیروی ارتش عراق آماده نبرد هستند. دراین‌میان، آمریکایی‌ها نیز با هدف تقویت موضع نیروهای عراقی بیش از صد تن از نیروهای زبده نظامی خود را به محل اصلی درگیری‌ها اعزام کرده‌اند. متعاقب با اعلام آمادگی واشینگتن جهت همراهی با ارتش عراق دیگر قدرت‌های بزرگ جهانی نیز برای تقویت همکاری‌های نظامی با دولت عراق و ارسال تجهیزات نظامی پالس مثبت نشان داده‌اند. دراین‌میان، این رسالت بر دوش دولت و ملت عراق قرار دارد که ضمن بهره‌گیری از شرایط مساعد بین‌المللی و با اجتناب از درگیری‌های داخلی و اتهام‌افکنی به یکدیگر، از امکان باز شدن جبهه جدید ازسوی داعش ممانعت به‌عمل آوردند. تجربه دوساله اخیر نشان داده که داعشی‌ها در شرایط اظطرار و جنگی بسیار ماهرانه عمل کرده و با باز کردن جبهه جدید جنگی توجهات را از هدف اصلی نبرد منحرف می‌سازند. درحال‌حاضر، تمام توجهات داخلی و جهانی به‌سمت نبرد موصل معطوف شده است. این امر ضمن اینکه امتیازی برای دولت عراق برای فتح موصل به‌شمار می‌رود درصورت غفلت می‌تواند به نقطه آسیب و تهدید عراقی‌ها نیز منجر می‌شود.
سرکردگان داعش نیک می‌دانند که ازدست دادن موصل مساوی با پایان حیات سیاسی‌شان در جغرافیای عراق است و ازاین‌رو از هر ابزاری برای دفع حمله رقیب بهره می‌گیرند. درهمین‌راستا، برخی منابع از تلاش داعشی‌ها برای حمله به کرکوک حکایت دارد. در این حمله که توسط عاملان انتحاری داعش صورت گرفت منجربه کشته شدن بیش از ده‌ها تن از نیروهای عراقی شد. ازاین‌رو، حمله اخیر داعش زنگ خطر را برای افزایش حملات پراکنده داعش به‌صدا درآورده است و بی‌گمان درصورت عدم مدیریت این امر ازسوی نیروهای عراقی در آینده شاهد حملات مداوم تروریست‌ها به شهرهای عراقی خواهیم شد. لذا ضروری است که نیروهای عراقی با عبرت‌گیری از تجربه‌های گذشته و با اجتناب از تصمیم‌های شتاب‌زده، همزمان پروژه فتح موصل را به‌همراه حفظ دیگر شهرها از تهاجمات داعش پیش ببرند.
حال مسئله مهمی که در این میان مطرح است اینکه شانس پیروزی ارتش عراق در این نبرد سرنوشت‌ساز چقدر است و آیا فتح موصل مساوی با پایان حیات داعش در عراق است. برای فهم و ریشه‌یابی این امر ناگزیر به تأمل در آرایش نیروها در عراق و نیات و انگیزه‌های طرفین در این نبرد هستیم. آنچه که غیرقابل انکار است اینکه به‌لحاظ میدانی و روانی شرایط و زمینه به نفع ارتش عراق است. پیروزی‌های پی‌درپی ارتش عراق در الرمادی و فلوجه، روحیه و انگیزه خاصی به ارتش عراق بخشیده و این نیروها را امیدوار به تداوم این پیروزی‌ها این بار در کارزار موصل کرده است. گفتنی است که داعشی‌ها از حدود یک سال پیش هیچ‌گونه فتوحات نظامی خاصی نداشته و در تمامی جبهه‌های نبرد مقهور ارتش عراق شده‌اند. این اتفاق درحالی رخ داد که داعش در اکثر مواقع پیروز میدان نبرد بوده و توقف موتور جنگی این گروه به رویایی دست‌نیافتنی برای ارتش عراق بدل شده بود. ازهمین‌رو، پیدایی چنین وضعیتی شرایط جنگ را از چند جهت برای داعشی‌ها دشوار ساخته است. ابتدا اینکه جذابیت این گروه را در منطقه و جهان کاهش داده است. پیشتر داعشی‌ها با فتح قلمروهای جدید به قدرت‌نمایی در برابر رقبا می‌پرداختند و ازاین‌طریق هوادارانی را از اقصی‌نقاط جهان جذب می‌کردند. این استراتژی دیگر کارایی خود را ازدست داده و با واگذاری اراضی تحت تصرفشان، بخش اعظمی از نیروهای داخلی خود را نیز ازدست داده‌اند. ازاین‌رو، بی‌جهت نیست که از ابتدای آغاز عملیات موصل بیش از صدها تن از اعضای داعش در پوشش غیرنظامیان اقدام به فرار از جبهه‌های نبرد کرده‌اند.
در کنار تضعیف روحیه جنگی داعش باید به شمار بالای حضور نیروهای ارتش عراق در میدان نبرد اشاره کرد. بنا به گزارش‌ها هم‌اکنون حدود پنج الی هشت هزار داعشی در شهر موصل حضور دارند که مسئولیت حفظ شهر و مبارزه با نیروهای عراق را برعهده دارند. این درحالی است که در جبهه مقابل حدود ده‌هزار نیروی پیشمرگه فعال و هیجده هزار نیروی ارتش عراق آماده نبرد هستند. دراین‌میان، آمریکایی‌ها نیز با هدف تقویت موضع نیروهای عراقی بیش از صد تن از نیروهای زبده نظامی خود را به محل اصلی درگیری‌ها اعزام کرده‌اند. متعاقب با اعلام آمادگی واشینگتن جهت همراهی با ارتش عراق دیگر قدرت‌های بزرگ جهانی نیز برای تقویت همکاری‌های نظامی با دولت عراق و ارسال تجهیزات نظامی پالس مثبت نشان داده‌اند. دراین‌میان، این رسالت بر دوش دولت و ملت عراق قرار دارد که ضمن بهره‌گیری از شرایط مساعد بین‌المللی و با اجتناب از درگیری‌های داخلی و اتهام‌افکنی به یکدیگر، از امکان باز شدن جبهه جدید ازسوی داعش ممانعت به‌عمل آوردند. تجربه دوساله اخیر نشان داده که داعشی‌ها در شرایط اظطرار و جنگی بسیار ماهرانه عمل کرده و با باز کردن جبهه جدید جنگی توجهات را از هدف اصلی نبرد منحرف می‌سازند. درحال‌حاضر، تمام توجهات داخلی و جهانی به‌سمت نبرد موصل معطوف شده است. این امر ضمن اینکه امتیازی برای دولت عراق برای فتح موصل به‌شمار می‌رود درصورت غفلت می‌تواند به نقطه آسیب و تهدید عراقی‌ها نیز منجر می‌شود.
سرکردگان داعش نیک می‌دانند که ازدست دادن موصل مساوی با پایان حیات سیاسی‌شان در جغرافیای عراق است و ازاین‌رو از هر ابزاری برای دفع حمله رقیب بهره می‌گیرند. درهمین‌راستا، برخی منابع از تلاش داعشی‌ها برای حمله به کرکوک حکایت دارد. در این حمله که توسط عاملان انتحاری داعش صورت گرفت منجربه کشته شدن بیش از ده‌ها تن از نیروهای عراقی شد. ازاین‌رو، حمله اخیر داعش زنگ خطر را برای افزایش حملات پراکنده داعش به‌صدا درآورده است و بی‌گمان درصورت عدم مدیریت این امر ازسوی نیروهای عراقی در آینده شاهد حملات مداوم تروریست‌ها به شهرهای عراقی خواهیم شد. لذا ضروری است که نیروهای عراقی با عبرت‌گیری از تجربه‌های گذشته و با اجتناب از تصمیم‌های شتاب‌زده، همزمان پروژه فتح موصل را به‌همراه حفظ دیگر شهرها از تهاجمات داعش پیش ببرند.
نظر شما