منافع رژیم صهیونیستی از برجام

به‌نظر می‌رسد صهیونیست‌ها منافع برجام را برای خود در عواملی همچون: کنترل توانمندی هسته‌ای ایران، محدودیت‌های اعمال‌شده بر صنعت هسته‌ای ایران و پذیرش داوطلبانه بسیاری از قیدوبندهای هسته‌ای ‍(طبق NPT و پروتکل الحاقی) می‌دیدند که این نتیجه را به‌دنبال می‌داشت که ایران از غنی‌سازی صنعتی محروم شده و درنتیجه (به زعم صهیونیست‌ها و غربی‌ها) به بمب‌ هسته‌ای نمی‌رسید. نفع دیگر برجام برای صهیونیست‌ها این بود که آنها با مهار و کنترل ایران، درحقیقت به وضعیت انحصاری سلاح هسته‌ای در غرب آسیا و شمال آفریقا ادامه داده و این امتیاز را برای خود حفظ کرده‌اند.

یکی از دغدغه‌های صهیونیست‌ها، تلاش عربستان، مصر و برخی کشورهای منطقه‌ برای دستیابی به دانش هسته‌ای به بهانه صنعت برق هسته‌ای بوده است. صهیونیست‌ها این تلاش‌ها را با نگرانی دنبال می‌کردند و رشد روزافزون ایرانی‌ها در این حوزه موجب افزایش تلاش‌های دیگر کشورهای منطقه می‌شده است که با برجام این سعی و کوشش‌ها نیز فروکش کرده است.

 

دلایل مخالفت نتانیاهو با برجام

با وجود منافع فوق‌الذکر چرا نتانیاهو همواره توافق برجام را توافقی بد توصیف کرده و خواهان توقف آن می‌شد؟ طبیعی است که وی انتظار امتیازاتی بیشتر از این توافق را داشت و به دلایل زیر مخالفت می‌کرد:

1. محدودیت‌های موقت: نتانیاهو توافقات مدت‌دار (ده یا پانزده ساله) را در توافق برجام، یک ایراد اساسی می‌دانست که ایران بعد از آن مدت به‌سرعت خود را به توان نظامی ـ اتمی تجهیز خواهد کرد؛ ازاین‌رو به‌دنبال دائمی ساختن این بندها (غروب آفتاب) بود.

2. کاهش تحریم‌ها: نتانیاهو برداشته شدن تحریم‌ها از اقتصاد ایران را عامل مهمی در افزایش توانمندی دولت ایران و سپس سروسامان دادن به اقتصاد داخلی و رفع مشکلات ایرانی‌ها و درنهایت پیگیری قدرتمندانه سیاست خارجی می‌دانست. به زعم وی، مهم‌ترین عامل کنترلی ایران تحریم‌هاست و نباید مابه‌ازای برجام، برداشته شدن تحریم‌ها باشد؛ ازهمین‌رو با برجام مخالف بود.

3. افزایش نفوذ منطقه‌ای: نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، با تأکید بر ادبیات ایران‌هراسانه، کشورهای عربی به‌ویژه عربستان، امارات و بحرین را به خود نزدیک کرد. حضور ایران در سوریه، عراق و همچنین حزب‌الله لبنان و غیره بزرگ‌ترین نگرانی نتانیاهو محسوب می‌شود. هدف قرار گرفتن هواپیمای F16 و پرتاب تعدادی موشک به بلندی‌های جولان سوریه، به زعم صهیونیست‌ها اقداماتی است که از جانب ایرانی‌ها هدایت می‌شود. ازهمین‌رو، شاید بتوان گفت که از میان مسئله هسته‌ای، موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران، درحال‌حاضر مسئله نفوذ منطقه‌ای به‌ویژه در سوریه و در کنار مناطق صهیونیست‌نشین جولان از عمومیت بیشتر و بالاتری برخوردار است. به زعم نتانیاهو، خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها به‌طور مستقیم بر توانمندی ایران و حضور منطقه‌ای‌اش تأثیر منفی گذاشته و رژیم صهیونیستی در امنیت بیشتری خواهد بود. 

4. مسئله موشکی: از دیگر دلایل نتانیاهو در مخالفت با برجام، عدم پرداختن توافق‌نامه به موضوع موشک‌های ایران بوده است؛ ضمن اینکه از منظر وی اجرای برجام و لغو تحریم‌ها به معنای افزایش توان اقتصادی ایران و سپس تداوم آزمایش‌ها و بهینه شدن صنعت موشکی ایران خواهد بود.

 

پیامدهای خروج آمریکا از برجام برای رژیم صهیونیستی

تلاش نتانیاهو برای خروج یکجانبه ترامپ از برجام و استقبال وی از اقدام عملی ترامپ می‌تواند دلایل و پیامدهای زیر را داشته باشد:

1. بازگشت تحریم‌ها: اولین و مهم‌ترین پیامد خروج آمریکا از برجام، بازگرداندن تحریم‌ها ومجازات شرکت‌هایی است که به همکاری‌ با ایران ادامه دهند. مسئله امنیت مرزی و نفتی، بیمه‌ای، کشتیرانی و غیره ازجمله پیامدهای این تحریم‌ها خواهد بود که طبیعتاً موردنظر نتانیاهو بوده است. صهیونیست‌ها فشارها و مشکلات اقتصادی را بهترین اهرم برای کنترل ایران می‌دانند.

2. افزایش اعتراضات داخلی در ایران: نتانیاهو و دیگر صهیونیست‌ها تحریم‌های آمریکا و طبیعتاً عدم همکاری شرکت‌های اروپایی با ایران را عاملی در فشارهای مضاعف بر ایران و احیاناً شروع مجدد اعتراضات داخلی ایرانی‌ها می‌دانند. چنین نتیجه‌ای سبب معطوف شدن نظام ایران به حل مشکلات داخلی و عقب‌نشینی از حضور و نفوذ منطقه‌ای خواهد شد. 

3. اجبار ایران به توافقات جدید: نتانیاهو صرفاً به‌دنبال فروپاشی برجام نیست؛ بلکه به‌دنبال توافقی میان ایران و 5+1 است که در آن علاوه‌بر موضوع هسته‌‌ای، مسائلی چون موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران نیز در آن لحاظ شده باشد. به‌بیان‌دیگر، خروج آمریکا از برجام نه هدف نهایی بلکه مرحله‌ای میانی و متغیری رابطه‌ای محسوب می‌شود که در نتیجۀ آن و سپس تحریم‌های جدید و سنگین ایران به مذاکراتی تن دهد که همه نگرانی‌های رژیم صهیونیستی طی آن برطرف شود. 

4. هماهنگی بیشتر عربی ـ عبری: یکی دیگر از پیامدهای خروج آمریکا از برجام، هماهنگی‌های بیشتر و جدیدتر میان رژیم صهیونیستی، عربستان و همراهانش است. اعلام حمایت عربستان، امارات و بحرین از اقدام آمریکا به معنای فضای افزایش محورهای مشترک و سیاست‌های موازی میان آنان است.

5. ادعای تأثیرگذاری بر ترامپ: درحالی‌که روابط نتانیاهو با اوباما همواره سرد و تاحدی با تنش همراه بود؛ اما وی هم‌اکنون می‌تواند ادعا کند که برخلاف همه تلاش‌های اروپایی‌ها، موفق شده که ترامپ را مجاب به خروج از برجام کند.

6. احتمال کدورت میان اروپا و رژیم صهیونیستی: اروپاییان نقش نتانیاهو را با ارائه اسنادی که ادعا کردند از ایران به‌دست آوردند و به آمریکایی‌ها و ترامپ نیز ارائه کردند، در تصمیم ترامپ به خروج از برجام کم‌تأثیر نمی‌دانند. به‌بیان‌دیگر، اروپاییان، رژیم صهیونیستی را عامل شکست برجام می‌دانند که توافقی مهم برای سیاست خارجی قاره اروپا محسوب می‌شود و ازهمین‌رو این رژیم را رژیمی اخلال‌گر و مانع در راستای سیاست خارجی مهم خود می‌دانند.