امارات متحده عربی یکی از کشورهایی بود که پس اظهارات و اعلام استراتژی ضدایرانی دونالد ترامپ، با طرح اتهاماتی به جمهوری اسلامی ایران، به تأیید آن پرداخت. حال سؤالی که ایجاد می‌شود این است که چرا امارات متحده مواضع تندی را علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ می‌کند. در پاسخ می‌توان گفت اگرچه امارات متحده عربی دارای روابط گسترده اقتصادی با ایران است، در مواضع سیاسی به‌دلیل تعارض دیدگاه‌ بین‌المللی، همسویی با عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا و همچنین اختلاف بر سر جزایر سه‌گانه اقدام به اتخاذ سیاست ضدایرانی کرده است. 

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کشور امارات متحده عربی یکی از اعضای فعال ضدایرانی بود که موجب ایجاد شورای همکاری خلیج فارس شد. این کشور انقلاب اسلامی ایران را خطری برای ثبات سیاسی خود می‌دانست؛ زیرا کشوری با سیاست‌های محافظه‌کاری نمی‌توانست کشوری با مواضع انقلابی را تحمل کند. با آغاز جنگ تحمیلی، امارات متحده عربی همسو با دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به عراق مساعدت‌هایی را ارائه داد و صدام، رئیس‌جمهور سابق عراق نیز درمقابل، از جزایر سه‌گانه ایرانی به‌عنوان جزایر عربی اشغال‌شده یاد می‌کرد. 

با سیاست‌های اقتصادی حاکمان امارات متحده، به‌تدریج دبی به یکی از مناطق تجاری مهم غرب آسیا تبدیل شد که بخشی از آن مرهون تجارت ایرانیان در آنجا بود و هر روز نیز به سطح این تجارت افزوده شد و در اینجا شاهد دو سیاست متعارض ازسوی امارات متحده عربی بودیم؛ یکی سیاست‌های خصمانه ابوظبی به‌عنوان بزرگ‌ترین امارت امارات متحده عربی با جمهوری اسلامی ایران که هرچه توان اقتصادی‌اش به‌دلیل بالا رفتن قیمت انرژی و قیمت قوی‌تر شد، بر این مواضع افزوده شد و دیگری امارت دبی که حاکمان آن به‌دلیل سهم بالای تجاری با جمهوری اسلامی ایران روابط بهتری را نسبت به جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند.

با اوج‌گیری تحولات جهان عرب در سال 2011، سیاست‌های خصمانه امارات متحده عربی علیه جمهوری اسلامی ایران اوج گرفت؛ زیرا این کشور مانند اکثر کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، اقدامات جمهوری اسلامی ایران را بخشی از زمینه‌های این تحولات می‌دانست.

این روند درپی تشدید اختلافات عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران در اوایل سال 2016، به کاهش سطح روابط سیاسی تبدیل شد. مقامات امارات متحده عربی، حملات لفظی خود را علیه جمهوری اسلامی ایران تشدید کردند و اقداماتی را دراین‌راستا همچون اقدامات ضدایرانی در نهادهای بین‌المللی، تبلیغات رسانه‌ای ضدایرانی، تلاش‌ها و لابی‌گری‌های سفیر و سفارت امارات متحده عربی در واشینگتن علیه جمهوری اسلامی ایران و آزار و اذیت ایرانیان مقیم امارات، عدم صدور روادید برای معلمان ایرانی، مانورهای نظامی تحریک‌کننده انجام دادند. حال، درمورد علل افزایش تنش امارات متحده عربی و جمهوری اسلامی ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اختلاف دیدگاه نسبت به سیاست بین‌الملل: امارات متحده عربی به‌دلیل اتخاذ مواضع محافظه‌کارانه و همچنین هم‌پیمانی با ایالات متحده آمریکا، با جمهوری اسلامی ایران که خواهان تغییر ساختار ناعادلانه نظام بین‌الملل و همین‌طور دارای تعارض جدی با ایالات متحده آمریکاست دارای تعارض دیدگاه نسبت به سیاست بین‌الملل است؛

2. ترس از گسترش نفوذ جمهوری اسلامی ایران: ایالات متحده آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی به‌دلیل احساس تهدید از قدرت و نفوذ روزافزون جمهوری اسلامی ایران از این نفوذ تهدیدی را برساخته‌اند که در واقعیت وجود عینی ندارد. براساس این تهدید برساخته، کشورهای دیگر نیز از نفوذ جمهوری اسلامی ایران درهراس‌اند. یکی دیگر از عوامل اقدامات امارات متحده عربی، تصور گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه خلیج فارس است. به‌نظر می‌رسد مقامات این کشور برهمین‌اساس گسترش نفوذ جمهوری اسلامی ایران را برای خود یک تهدید جدی تلقی می‌کنند که این نفوذ بقایشان را تهدید می‌کند.

3. اختلاف بر سر موضوع یمن: کشور امارات متحده یکی از کشورهای فعال در تهاجم نظامی به یمن برای سرکوب جنبش انصارالله است و نیروهای این کشور در کنار نیروهای عربستان سعودی به نیروهای وفادار به منصور هادی کمک می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز با حمایت از دولت مردمی حاکم بر یمن به حمایت از انصارالله پرداخته است و این امر یکی از دلایل تشدید اختلافات است؛

4. همسویی با عربستان سعودی: یکی دیگر از متغیرهای تأثیرگذار بر سیاست ضدایرانی امارات متحده عربی، افزایش همسویی منافع امارات متحده عربی با عربستان سعودی است. در سال‌های اخیر، همسویی خاصی بین این دو کشور ایجاد شده که شاید پررنگ‌ترین جلوه آن قطع رابطه آنها با قطر بوده است. به‌نظر می‌رسد وقتی دو کشور هنجارها و انگاره‌های یکسانی (ازجمله: تقویت شورای همکاری خلیج فارس، احساس تهدید از جمهوری اسلامی ایران، تعارض با قطر، سیاست‌های نفتی مشترک و روحیات مشترک شیخ محمد بن زاید آل نهیان با شاهزاده محمد بن سلمان آل سعود) نسبت به موضوعات بین‌المللی داشته باشند، میانشان همسویی و در ادامه همکاری بیشتری شکل می‌گیرد.

5. اختلاف ارضی بر سر جزایر سه‌گانه ایرانی: امارات متحده عربی ادعای مالکیت سه جزیره ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را دارد و جمهوری اسلامی ایران نیز به‌دلیل حفظ تمامیت ارضی خود، ادعای این کشور را رد می‌کند. در سال‌های اخیر هرچه این کشور از قدرت اقتصادی و نظامی بیشتری برخوردار شده، بر ادعای ناحق و غیرقانونی خود بیشتر اصرار کرده است. امارات متحده عربی درصدد است از فرصت تعارض جمهوری اسلامی ایران با غرب به‌ویژه ایالات متحده آمریکا و همین‌طور عربستان سعودی استفاده کند و با همسو کردن دیگر کشورها بر مشروعیت ادعایی خود بیفزاید؛ ولی تاکنون با توجه به نبودِ ادله کافی برای این ادعا و همچنین قدرت سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی ایران کاری از پیش نبرده است.

جمع‌بندی

امارات متحده عربی یکی از کشورهای منطقه خلیج فارس است که ضمن داشتن روابط اقتصادی قوی، از تعارض جدی با سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار است و همسو با ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی اقدامات مختلفی را علیه منافع جمهوری اسلامی ایران انجام داده است. جمهوری اسلامی ایران نیز به‌دلیل حسن هم‌جواری، مزیت‌های تجاری و اقتصادی دبی و همچنین منافع تجار و ایرانیان مقیم از اقدام متقابل علیه امارات متحده عربی پرهیز کرده است. جمهوری اسلامی ایران باید به مقامات امارات متحده عربی گوشزد کند که روابط سیاسی و اقتصادی کنونی درگیر تهدیدات برساخته عربستان سعودی نشود و با نگاهی به واقعیت‌های موجود در منطقه خلیج فارس، سیاست‌هایی اتخاذ شود که زمینه‌ساز حسن همجواری شود. درضمن، مقامات امارات متحده عربی باید به این نکته توجه داشته باشند که هژمونی‌طلبی و برتری‌جویی عربستان سعودی در این شبه‌جزیره که منجربه برخورد با یمن و قطر شده، ممکن است در آینده تهدیدی برای این کشور باشد؛ زیرا به‌نظر می‌رسد تداوم سیاست عربستان سعودی زمینه ازدست رفتن استقلال عمل کشورهای این منطقه خواهد بود.